روز پیوند اولیا و مربیان، مسیری برای آینده روشن دانش‌آموزان | مشارکت و تعامل، حلقه مفقوده انجمن اولیا و مربیان است

به گزارش شهرآرانیوز، خانه، مدرسه و ادارات آموزش‌وپرورش، سه ضلع یک پازل به نام «انجمن اولیا و مربیان» هستند که اگر این سه رکن، دست به دست هم دهند، مدارسی آبادتر از آنچه امروز داریم، خواهیم داشت. سال‌هاست همگان از مربیان و کارشناسان و مسئولان و والدین، از اهمیت مشارکت خانه و مدرسه در تعلیم و تربیت و کیفیت‌بخشی به مدارس، شعار‌ها سر داده‌اند، اما به راستی، حلقه مفقوده کجاست که برخی مدارس هنوز در این موضوع، کمیتشان لنگ است و آن‌طور که بایدوشاید، تعاملی ساختارمند و موفقیت‌آمیز میان اولیا و مربیان ایجاد نشده است. آغاز هفته «پیوند اولیا و مربیان» بهانه‌ای شد تا نگاهی به این موضوع بیندازیم و مهم‌ترین چالش موجود را از نگاه نمایندگان این سه ضلع پازل جویا شویم.

تشکیل ۷ هزار و ۲۱۴ انجمن اولیا و مربیان در مدارس استان

رئیس اداره انجمن اولیا و مربیان آموزش‌وپرورش خراسان رضوی در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز اظهار کرد: مأموریت اصلی اداره انجمن اولیا و مربیان، ابتدا تشکیل انجمن اولیا و مربیان در سطح مدارس، ادارات و استان است، دوم آموزش خانواده، سوم فعالیت مراکز مشاوره و خانواده «پیوند» و چهارم لباس فرم و سرویس حمل‌و‌نقل دانش‌آموزان است. هر یک از این فعالیت‌ها دبیرخانه‌ای در کشور دارند و خراسان رضوی در سال جاری به عنوان دبیرخانه کشوری در موضوعات «توانمندسازی مدرسین آموزش خانواده و پیشگیری اولیه از اعتیاد با محوریت خانواده»، بخش انجمن اولیا و مربیان در «رویداد ملی الف‌تا» و توانمندسازی مدیران و مشاوران در مراکز «پیوند» انتخاب شده است.

محمد شفاعی‌بجستانی عنوان کرد: مدارسی که بیشتر از ۱۰ دانش‌آموز دارند غیر از مدارس بزرگ‌سالان و آموزش از راه دور موظف به تشکیل انجمن اولیا و مربیان هستند و امسال از میان حدود ۹ هزار و ۵۰۰ مدرسه در استان، ۷ هزار و ۲۱۴ مدرسه ملزم به اجرای انتخابات انجمن اولیا و مربیان هستند.

شفاعی‌بجستانی خاطرنشان کرد: در ماده ۱۹ آیین‌نامه اجرایی نیز شرح وظایف انجمن اولیا و مربیان ذکر شده که در این وظایف نقش مشارکتی، نظارتی و برنامه‌ریزی اولیا در انجمن تعریف شده است و در دو سال گذشته انتخابات انجمن به صورت سیستمی از طریق درگاه رسمی آموزش‌وپرورش برگزار می‌شود که از شفافیت بالایی برخودار است و ما در مرکز، بر آن‌ها نظارت داریم.

وی تأکید کرد: اگر مدیران، به این موارد پایبند باشند، مشارکت اولیا با مربیان افزایش می‌یابد و ما شاهد پویایی مدارس خواهیم بود، اما یکی از واقعیت‌های موجود این است که با وجود برگزاری انتخابات آنلاین، برخی مدیران پیش از برگزاری انتخابات به صورت برخط و آنلاین، انتخابات را به صورت صوری برگزار می‌کنند و فرایند به گونه‌ای پیش می‌رود که نمایندگانی از اولیا از قبل انتخاب می‌شوند که موافق و همسو با نظر مدیر باشند تا طبق میل او، وظایف خود را انجام دهند و خللی در کارش به وجود نیاورند.

اعتمادسازی و مشارکت فعال والدین در مدرسه

مدیران مدارس، پیشانی پویایی و توجه به فعالیت انجمن اولیا و مربیان هستند که می‌تواند محیطی امن برای دانش‌آموزان فراهم کند. اینکه یکی از مدیران مشهدی توانسته سال‌های متعدد، رتبه ممتاز کشوری در انتخابات انجمن اولیا و مربیان را کسب کند اتفاقی نیست و بدون شک تجربه، عملکرد و تفکر گران‌بهایی پشت آن نهفته است که لیلا ارمغان، مدیر یکی از مدارس دخترانه مشهد، در سال گذشته موفق به کسب چنین‌رتبه‌ای شده است.

ارمغان که ۲۵ سال سابقه مدیریت مدرسه را در کارنامه فعالیت‌های آموزشی و پرورشی خود دارد، درباره اینکه چگونه به چنین‌رتبه‌ای دست یافته است، می‌گوید: عمل به محور‌های سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، چارچوب اصلی فعالیت‌ها و تصمیمات ماست. از طرفی، انجمن مدرسه ما در تمام امور نقش‌آفرین است و ما سعی کردیم ابتدا تمام ظرفیت‌های اولیا را شناسایی و بعد به‌کارگیری کنیم. تمامی برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی، مراسمات سالانه مدرسه بعد از آنکه توسط همکاران مربوطه مشخص شد آن‌ها را در جلسه انجمن به شور می‌گذاریم و هر کدام به تصویب برسد در طول سال تحصیلی اجرا می‌کنیم. این فرایند که کار ساده‌ای هم نیست درنهایت منجر به اعتمادسازی والدین و افزایش انگیزه آن‌ها برای مشارکت در امور مدرسه می‌شود.

این مدیر با سابقه مهم‌ترین چالش موجود انجمن اولیا و مربیان مدارس را این‌گونه بیان می‌کند: امروزه دنیا بر مدار تعامل می‌چرخد و مدیری که نتواند با چالش‌ها و مسائل مختلف رو‌به‌رو شود، پیشرفت نخواهد کرد. برخی از مدیران مدارس همچنان با افکار و روش‌های سنتی که کارایی ندارد، مدرسه را می‌چرخانند و تحمل مخالفت با نظرات و تصمیمات خود را ندارند. گاهی از بیان چالش‌ها نزد اولیا هراس دارند و می‌خواهند شرایط مدرسه را مطلوب نشان دهند؛ در حالی‌که مدیر به تنهایی نمی‌تواند در رفع این چالش‌ها، گام بردارد و نیاز به همراهی اولیا و استفاده از ظرفیت آن‌ها دارد.

نبود اعتبار حقوقی در نگاه مدیران و والدین

بخش دیگری از پازل انجمن اولیا و مربیان، والدین دانش‌آموزان هستند که اگر وظایف خود را بشناسند و به آن عمل کنند، واژه «پیوند» میان دو نقش مربی و ولی، تحقق می‌یابد و با وجود مسائل و مشکلاتی که هر مدرسه دارد و از نظر‌ها هم پنهان نیست، می‌تواند گامی روبه‌جلو برای آرامش و رفاه تحصیلی دانش‌آموزان بردارد. عباس احمدی، نماینده اولیا در شورای آموزش‌وپرورش خراسان رضوی است که فعالیت‌های گسترده‌ای در این زمینه داشته و جایگاه و نقش خود را به خوبی شناخته است. او در اهمیت جایگاه والدین در انجمن اولیا و مربیان به شهرآرانیوز، می‌گوید: ما به عنوان والد، تمامی دانش‌آموزان مدرسه را فرزندان خود می‌دانیم، اما آنچه مسئله است اینکه اعتباربخشی به جایگاه انجمن اولیا و مربیان به درستی صورت نگرفته است و بیشتر آن‌ها به عنوان خیّر شناخته می‌شوند تا نماینده اولیا در انجمن که این موضوع هم از سوی والدین و هم مسئولان وجود دارد.

احمدی مهم‌ترین مسئله در انجمن اولیا و مربیان را فقر ارتباطی میان مدیران و اولیا عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: ما بزرگ‌ترین مشکلی که امروزه داریم، تعامل با مدیران است، آن‌ها در برخورد با اولیا، بدون‌شک دچار چالش می‌شوند، اما برخی مدیران از حل چالش‌ها فراری هستند؛ در حالی‌که اولیا برای تحقق خواسته‌های خود و مدیر نیز برای رفع مسائل مدرسه به این ارتباط دوسویه نیاز دارند تا مشکلات و نیاز‌ها و اولویت‌ها شناخته شود. وقتی اولیا ببینند مدیر، صرفا به دنبال استفاده از ظرفیت‌های والدین برای ایده‌های خود است، منجر به کاهش اعتماد و تعامل با مدیر می‌شود و در نهایت، مشارکت پایین می‌آید.