روایتی از زخم‌های خاموش خانواده | «خط چشم» روی صحنه تئاتر مستقل مشهد

به گزارش شهرآرانیوز، امروزه صحنه تئاتر ایران بیش از هر زمان دیگری پذیرای حضور نسل تازه‌ای از کارگردانان جوان و خلاق است؛ نام‌هایی از دل شهر‌های مختلف کشور در حال درخشش در فضای حرفه‌ای پایتخت‌ هستند. در این میان، نازنین سالاری‌فر، کارگردان جوان و پرتلاش مشهدی، با نمایش «خط چشم» توانسته است نگاه منتقدان و مخاطبان تئاتر را به خود جلب کند؛ اثری اجتماعی و روان‌کاوانه که با محوریت روابط خانوادگی، از لایه‌های پنهان عاطفی و روانی انسان سخن می‌گوید. این نمایش پس از کسب موفقیت در جشنواره ملی اردیبهشت دامغان، اکنون در مشهد روی صحنه رفته و با استقبال گسترده مخاطبان تئاتر همراه شده است.

کارگردان نمایش «خط چشم»، درباره مضمون و ساختار این اثر، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما گفت: داستان «خط چشم» در واقع روایت یک خانواده است که در باغ‌ویلایی در دماوند زندگی می‌کنند. با ورود نوه خانواده به این فضا، راز‌های سرکوب‌شده‌ای که شش سال در سکوت و پنهان‌کاری باقی مانده بود، آشکار می‌شود و همین اتفاق سرآغاز گره‌گشایی از روابط معیوب و ناگفته‌های گذشته اعضای خانواده است.

از ایده تا بازنویسی؛ نگاهی به فرایند خلق اثر

سالاری‌فر درباره شکل‌گیری متن نمایش توضیح داد: نمایشنامه را بر اساس متونی از «سم شپرد»، نویسنده برجسته آمریکایی، ترجمه کردم و سپس با توجه به شیوه اجرایی و سبک روایی مدنظرم، آن را بازنویسی کردم تا با بافت فرهنگی و اجتماعی تماشاگر ایرانی سازگار شود. در این بازنویسی، تلاش کردم تمرکز بر روابط انسانی و بیان احساسات فروخفته را حفظ کنم و در عین حال ساختار روایی را برای اجرا در فضای ایرانی بازتعریف نمایم.

حضور موفق در جشنواره‌ها و اجرای عمومی در پایتخت

این کارگردان جوان با اشاره به روند حضور نمایش در جشنواره‌ها افزود: «خط چشم» نخستین بار در جشنواره ملی اردیبهشت دامغان شرکت کرد و توانست همه جوایز اصلی آن را از آن خود کند. پس از این موفقیت، اجرای عمومی نمایش در سالن انتظامی تهران با تهیه‌کنندگی آقای سجاد افشاریان آغاز شد. خوشبختانه استقبال مخاطبان از اجرا به‌حدی بود که تصمیم گرفتیم از هفته گذشته (۲۷ مهرماه ۱۴۰۴) اجرای مجدد نمایش را در سالن لطفی پردیس تئاتر مستقل مشهد آغاز کنیم. این اجرا‌ها تا حدود یک ماه دیگر ادامه دارد.

ترکیب گروه بازیگران و سابقه هنری کارگردان

سالاری‌فر درباره ترکیب گروه نمایشی گفت: در این نمایش، شش بازیگر حضور دارند؛ چهار بازیگر زن و دو بازیگر مرد که همگی از هنرمندان جوان، پرانرژی و دغدغه‌مند تئاتر هستند. گروه ما تلاش کرده با تکیه بر تمرین‌های فشرده، فضایی صادقانه و تأثیرگذار در صحنه ایجاد کند.

وی در معرفی مسیر حرفه‌ای خود نیز اظهار داشت: فعالیت من در عرصه تئاتر از سال ۱۳۹۸ آغاز شد. نخستین تجربه‌ام بازی در نمایش «ترمز اضطراری» به‌کارگردانی خانم فاطمه توانا بود. پس از آن، در چند پروژه نمایشی ازجمله «الکترا»، «توراندو» و «آقای رستم، لطفاً احترام خودتان را نگه دارید» به‌عنوان دستیار کارگردان همکاری داشتم. همچنین در اثر «قرنطینه» به‌کارگردانی آقای حسن میری‌نژاد نیز به‌عنوان بازیگر حضور داشتم. این تجربیات به من آموخت چگونه نگاه کارگردانانه را با اجرا‌های گروهی تلفیق کنم.

ارزیابی وضعیت تئاتر مشهد؛ امید به نسل تازه

این کارگردان جوان مشهدی درباره وضعیت فعلی تئاتر در شهر خود گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر، فضای تئاتر مشهد پویاتر از گذشته شده است. حمایت نهاد‌های فرهنگی، حضور فعال پیشکسوتان و روحیه همدلی میان هنرمندان جوان، باعث شده تا بستری مناسب برای رشد و تجربه فراهم شود. بسیاری از تهیه‌کنندگان و مدیران فرهنگی از گروه‌های تازه‌کار حمایت می‌کنند و همین موضوع انگیزه‌ای دوچندان برای ادامه مسیر ایجاد کرده است.

وی در ادامه افزود: از نظر کیفی نیز آثار تولیدشده در مشهد در ژانر‌های گوناگون رشد چشمگیری داشته است. کارگردانان جوان با نگاهی تازه به روایت و فرم، توانسته‌اند در کنار بزرگان تئاتر مشهد، ثبات و اعتبار فرهنگی این حوزه را حفظ کنند و نشان دهند که تئاتر مشهد همچنان یکی از قطب‌های مهم هنری کشور است.

چالش‌ها و دغدغه‌های مالی در مسیر کارگردانی

سالاری‌فر درباره مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی کارگردانان جوان گفت: یکی از دغدغه‌های اساسی ما تأمین هزینه‌های اولیه برای آغاز تمرین‌هاست. از هزینه پلاتو و اجاره سالن گرفته تا طراحی صحنه، دکور، آکسسوار و دستمزد عوامل، همه‌چیز برای گروه‌های مستقل دشوار است. گاهی همین فشار مالی باعث می‌شود بسیاری از پروژه‌ها هرگز به مرحله اجرا نرسند.

وی ادامه داد: با این حال من خوش‌شانس بوده‌ام که در مشهد از حمایت‌های مؤثری برخوردار شدم. به‌ویژه آقای حکم‌آبادی که همواره در کنار گروه ما بوده‌اند و چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ روحی پشتیبانی ارزشمندی انجام داده‌اند. حضور چنین افرادی موجب می‌شود کارگردانان جوان بدون نگرانی از کمبود امکانات، با تمرکز بر کیفیت هنری پیش بروند.

نگاهی به آینده؛ تئاتر به‌مثابه زیست فرهنگی

سالاری‌فر در پایان گفت: تئاتر برای من صرفاً یک فعالیت هنری نیست، بلکه نوعی زیست فرهنگی است که بر پایه گفت‌و‌گو، هم‌فکری و بازتاب جامعه شکل می‌گیرد. امیدوارم با استمرار حمایت‌های نهادی و ایجاد زیرساخت‌های پایدار، نسل تازه کارگردانان بتوانند مسیر حرفه‌ای خود را بااطمینان و خلاقیت ادامه دهند و صدای تئاتر مشهد در سطح ملی و بین‌المللی طنین‌انداز شود.