زینب‌بیگم صفوی، بانوی سیاست‌ساز در دل دربار صفوی
زینب‌بیگم صفوی، دختر شاه‌تهماسب اول، از معدود زنانی بود که در ساختار سیاسی دوران صفوی به یکی از نزدیک‌ترین مشاوران شاه‌عباس بدل شد.
به گزارش شهرآرانیوز، شاه‌تهماسب اول صفوی از همسرش حوری‌خان‌خانم صاحب دختری به نام «نواب‌عالیه شاه زینب‌بیگم» شد. پس از درگذشت شاه‌تهماسب و آغاز پادشاهی اسماعیل دوم، زینب‌بیگم با علی‌قلی‌بیگ، نوه دورمیش‌خان‌شاملو، ازدواج کرد؛ با این‌حال این ازدواج مانع از ادامه حضور او در دربار صفوی نشد.
در سال‌های ۱۵۷۸ تا ۱۵۹۰ میلادی که جنگ میان ایران و دولت عثمانی کشور را درگیر آشفتگی و بحران داخلی کرد، زینب‌بیگم در رأس حرمسرای سلطنتی ایستاد و به مدیریت اوضاع پرداخت. او در دوران پادشاهی محمد خدابنده نیز در قزوین باقی ماند و در سال‌های پایانی حکومت او به حمایت از شاهزاده عباس پرداخت. با پادشاهی شاه‌عباس، زینب‌بیگم همچون مادری دلسوز و مشاوری خردمند در کنار شاه قرار گرفت و نقش اساسی در اداره امور ایفا کرد. حتی تربیت فرزندان شاه نیز زیر نظر او انجام می‌شد.
نفوذ او چنان بود که حاکمان محلی از زینب‌بیگم درخواست حمایت سیاسی می‌کردند. شاه‌عباس نیز با اعتماد کامل، امور بخش «تاج» در دیوان‌سالاری کشور را به وی سپرد. زینب‌بیگم در سال‌های ۱۵۹۲ تا ۱۵۹۳ و ۱۶۱۳ تا ۱۶۱۴ فرماندار بخش تاج کاشان بود و دو دیوان‌سالار نیز مستقیماً دستورات او را اجرا می‌کردند. او به‌سبب فعالیت‌های سیاسی خود، صاحب چند روستا در نزدیکی یزد شد و در مقام مسئول جمع‌آوری مالیات سرانه زرتشتیان یزد، مبالغ به‌دست‌آمده را صرف ساخت کاروانسرایی مهم در مسیر اصفهان–کاشان کرد.
پس از این اقدامات، او به عنوان مهردار سلطنتی منصوب شد. در جنگ ایران و عثمانی در سال‌های ۱۶۰۳ تا ۱۶۰۸، مشاوره‌های او به شاه موجب پیروزی نظامی مهمی برای ایران شد. در سال ۱۶۰۶، او تنها زن حاضر در شورای روزمره دولت بود و به گفته آنتونیو دوگوا، دیپلمات پرتغالی، «بانو زینب‌بیگم شخصیتی شایسته احترام» به شمار می‌رفت.
در سال‌های ۱۶۱۳ تا ۱۶۱۴ طی پاکسازی دربار اصفهان، او به قزوین تبعید و چهار سال در حبس خانگی بود، اما بار دیگر به دربار بازگشت و در سال ۱۶۲۷ به عنوان رئیس حرمسرای سلطنتی منصوب شد. در روز‌های بیماری شاه‌عباس، او نظارت درمان شاه را برعهده داشت و پس از درگذشت شاه، انتقال پیکر او از فرح‌آباد به کاشان را مدیریت کرد.
شاه صفی نیز در آغاز حکومت از تجربه او بهره برد، اما در نهایت در سال ۱۶۳۲ او را از دربار اخراج کردند. زینب‌بیگم از خیران بزرگ زمان خود بود. کاروانسرای بزرگ بیگم (حبیب) در مسیر قزوین–ساوه، حمام سه‌سوق و مسجدی در اصفهان از یادگار‌های اوست. پیکر این بانوی بزرگ پس از مرگ، به حرم امام‌رضا (ع) منتقل شد.
لینک کوتاه: https://shrr.ir/001YVH
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.