به گزارش شهرآرانیوز، آب در تهران جریان دارد؛ اما نه همیشه در مسیر درستش. درحالیکه شیر‌ها بی‌وقفه باز می‌مانند، استخر‌ها پر و خیابان‌ها هنوز شسته می‌شوند و حجم قابل‌توجهی از آب شرب تولیدی در لوله‌ها هدر یا به سرقت می‌رود در آن سمت، برخی مسئولان از راه‌حل‌های دور از دسترسی مانند خالی‌کردن پایتخت و انتقال جمعیت به سایر مناطق حرف می‌زنند. کارشناسان می‌گویند زمان تصمیم‌های واقعی فرا رسیده؛ اما برای عبور از بحران فعلی، به‌جای ادعا‌های دور از واقعیت و غیرعملیاتی، باید راهکار‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت علمی اتخاذ شود. آمار‌ها می‌گویند تهرانی‌ها روزانه بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ لیتر آب مصرف می‌کنند؛ عددی که به اندازه ۱۶۷ بطری بزرگ آب معدنی و دو برابر میانگین جهانی است.
از سوی دیگر نیز بیش از ۴۶۰ لیتر در محله‌های شمالی شهر مصرف شده که احتمالاً بخشی از آن برای تأمین استخر و جکوزی‌های لاکچری مصرف می‌شود. درمجموع، وضعیت آبی تهران به نقطه‌ای رسیده که دیگر نه هشدار و نه کمپین‌هایی که استراتژی آنها از جنس درخواست است، جواب می‌دهد. نجات پایتخت از کم‌آبی تنها با چهار تصمیم سخت، اما واقعی ممکن است: توجه به اقتصاد آب و واقعی‌سازی قیمت برای پرمصرف‌ها، جلوگیری از هدررفت بالای آب در لوله‌ها، فرهنگ‌سازی مستمر عمومی و استفاده از پساب در مصارف غیرخانگی.
گزارش‌های مسئولان دولتی نشان می‌دهد ایران در دشوارترین وضعیت‌های آبی یک قرن اخیر قرار گرفته و حجم ذخیره آب سد‌های تهران به حدود ۸ تا ۱۰ درصد ظرفیت مخازن رسیده است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان، فاصله زیادی تا رسیدن به «روز صفر آبی» فاصله ندارد. بر اساس داده‌های وزارت نیرو، تهران در حالی روزانه حدود ۲۵۰ لیتر آب به ازای هر نفر مصرف می‌کند که بخشی از همین منابع اندک پیش از رسیدن به دست مصرف‌کننده از بین می‌رود. طبق آمار رسمی، بیش از ۲۸ درصد از آب شرب شهری کشور تحت عنوان «آب بدون درآمد» در مسیر انتقال هدر می‌رود؛ در برخی استان‌ها این رقم تا ۵۰ درصد نیز می‌رسد و در تهران حدود ۲۱.۵ درصد گزارش شده است. در کنار آن، ۹۰ درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود؛ اما بهره‌وری در این بخش کمتر از ۴۰ درصد است. گزارش «فرهیختگان» همچنین یادآور می‌شود که بحران کنونی فقط نتیجه خشکسالی و کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها نیست؛ بلکه به بی‌توجهی مزمن به «اقتصاد آب» بازمی‌گردد، جایی که قیمت‌گذاری نادرست، یارانه‌های پنهان و نبود سیاست‌های بازدارنده، انگیزه صرفه‌جویی را از خانوار و تولیدکننده گرفته است. برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد یارانه پنهان آب سالانه بیش از ۳۵۰ هزار میلیارد تومان است، درحالیکه قیمت فروش آب شرب تا ۹۰ درصد پایین‌تر از هزینه واقعی تأمین آن تعیین می‌شود. «فرهیختگان» در پایان هشدار داده بود که بدون اصلاح سیاست‌های اقتصادی و فنی در حوزه آب، تهران نیز می‌تواند در مسیر تکرار تجربه همدان، یعنی قطع کامل آب، قرار گیرد.
تهران، شهری که هر روز میلیون‌ها نفر زیر چتر دودی‌رنگ آن رفت‌وآمد می‌کنند، حالا در صدر فهرستی ایستاده که بوی هشدار می‌دهد. آخرین آمار منتشرشده از سرانه مصرف آب خانگی در مناطق شهری کشور نشان می‌دهد شهر تهران بیشترین میزان مصرف را در میان استان‌های ایران دارد. در مقابل، استان‌هایی مانند سمنان و بوشهر با حدود ۱۲۲ تا ۱۳۴ لیتر در شبانه‌روز، در پایین‌ترین سطح مصرف قرار گرفته‌اند. این اختلاف چشمگیر، زنگ خطری جدی برای مدیریت منابع آبی کشور به‌ویژه در مناطق پرجمعیت به شمار می‌رود. تازه‌ترین آمار شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد هر شهروند تهرانی به‌طور متوسط روزانه ۲۵۰ لیتر آب، یعنی چیزی حدود ۱۶۷ بطری آب معدنی بزرگ، ۵ دوش حمام ۵۰ لیتری مصرف می‌کند؛ عددی که این شهر را به پرمصرف‌ترین نقطه ایران تبدیل کرده است. پشت سر پایتخت، گلستان با ۲۱۰ لیتر در جایگاه دوم قرار دارد. کمی پایین‌تر، استان‌های مازندران و البرز با ۱۹۸ لیتر در رده‌های سوم و چهارم دیده می‌شوند.
گیلان با ۱۸۸ لیتر و شیراز با ۱۷۹ لیتر ادامه‌دهنده این مسیرند؛ شهر‌هایی که باران در آنها فراوان‌تر است؛ اما الگوی مصرف چندان با کم‌آبی سازگار نیست. در میانه جدول، یزد با ۱۷۸ لیتر، مرکزی با ۱۷۴، کرمانشاه و کهگیلویه‌وبویراحمد با ۱۷۱، سیستان‌وبلوچستان با ۱۷۰، مشهد با ۱۶۹، آذربایجان غربی با ۱۶۹، اصفهان با ۱۶۵، فارس با ۱۶۵ و قم با ۱۶۵ لیتر قرار گرفته‌اند. در ادامه، کاشان ۱۶۳، اردبیل ۱۶۱، قزوین ۱۶۱، کرمان ۱۶۰، خوزستان ۱۵۹ و ایلام ۱۵۷ لیتر را ثبت کرده‌اند؛ اما در انتهای نمودار، سمنان با تنها ۱۲۲ لیتر در روز کم‌مصرف‌ترین استان کشور است. همچنین بوشهر با ۱۲۹ لیترو لرستان و خراسان جنوبی نیز هر دو با ۱۳۴ لیتر جزو کم مصرف‌ترین استان‌های ایران هستند.
داده‌های «یورواستات» یا همان اداره آمار اروپا تصویری نگران‌کننده از مصرف آب در تهران نشان می‌دهد و گواه پرمصرفی این شهر حتی در ابعاد جهانی است. بر اساس این داده‌ها، هر شهروند تهرانی روزانه ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کند؛ عددی که حتی از کشور‌های پرآب و صنعتی اروپا نیز فراتر رفته است. در صدر جدول، قبرس با ۲۸۲ لیتر بالاترین مصرف را دارد و بلافاصله بعد از آن، تهران با ۲۵۰ لیتر در جایگاه دوم ایستاده است. پس از تهران، یونان با ۲۱۹ لیتر، ایتالیا با ۲۰۳ و نروژ با ۱۷۳ لیتر قرار دارند. این در حالی است که بخش بزرگی از کشور‌های اروپایی طی سال‌های اخیر با سیاست‌های صرفه‌جویی و اصلاح زیرساخت‌ها، مصرف خانگی خود را به‌شدت کاهش داده‌اند. به بیان بهتر این داده‌ها نشان می‌دهد پایتخت‌نشین‌ها به طور میانگین دو برابر یک اروپایی آب مصرف می‌کنند!
در بخش میانی نمودار، کشور‌هایی مانند پرتغال با ۱۶۲، سوئیس با ۱۵۹، مونته‌نگرو با ۱۵۱، فرانسه با ۱۵۰ و صربستان با ۱۳۴ لیتر دیده می‌شوند. در پایین‌تر، آلمان با ۱۲۶، هلند با ۱۲۳ و کرواسی با ۱۲۳ لیتر نشان‌دهنده الگوی مصرف متعادل‌تری هستند. در انتهای نمودار، کشور‌هایی با مصرف بسیار پایین مانند چک با ۸۲، رومانی و بلژیک با ۸۸، بوسنی با ۹۰ و مقدونیه شمالی با ۹۳ لیتر قرار گرفته‌اند؛ عدد‌هایی که گاهی کمتر از نصف مصرف تهران است. برآورد‌های جهانی نیز این شکاف را تأیید می‌کند: میانگین مصرف روزانه آب در جهان حدود ۱۱۰ لیتر برای هر نفر است و در کشور‌های توسعه‌یافته OECD معمولاً بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ لیتر. در مناطقی که با بحران شدید آب روبه‌رو هستند، این رقم حتی به ۴۰ تا ۷۰ لیتر در روز می‌رسد. این آمار به‌روشنی نشان می‌دهد پایتخت ایران نه‌تنها بیش از حد طبیعی بلکه تقریباً دو برابر میانگین جهانی آب مصرف می‌کند. درحالیکه بسیاری از کشور‌های اروپایی با فرهنگ صرفه‌جویی و فناوری‌های نوین به‌سمت مدیریت پایدار منابع پیش رفته‌اند، تهران همچنان در مدار مصرف بی‌محابا می‌چرخد.
منبع: فرهیختگان