خشکسالی

رئیس موسسه تحقیقات آب گفت: دورنمای شرایط اقلیمی کشور الزام می‌کند که مدیریت قوی و دقیقی را برای مصارف آب در حوزه‌های شرب، صنعت و کشاورزی اعمال کنیم تا ناترازی تحمیل شده برمنابع آبی را جبران و خود را برای دهه‌های آتی آماده کنیم در غیر این صورت شرایط خوبی در انتظار ما نخواهد بود.

رودخانه قزل اوزن طولانی‌ترین و مهمترین رودخانه شمال غرب کشور است. رودی که زمانی به «طلای روان» شناخته می‌شد، اینک به بستر ترک‌خورده‌ای تبدیل شده است. رودخانه‌ی قزل اوزن، پس از سال‌ها خشکسالی و برداشت بی‌رویه، به رودخانه فصلی تبدیل شده که حتی در پاییز دیگر جانی ندارد و جریان حیات آن متوقف شده است. در میان سکوت بستر خشک و زخم‌خورده‌اش، فریاد بحران آب را می‌توان شنید. نمایی که امروز ملموس‌تر از همیشه دیده می‌شود. قِزِل‌اوزَن که از کوه‌های چهل چشمه میان سقز و دیواندره در استان کردستان سرچشمه گرفته و بعد از پیوستن رود‌های شهرچایی و قرانقو چایی و آیدوغموش و چندین رودخانه فصلی دیگر در شهر میانه در استان آذربایجان شرقی و همچنین پس از پیوستن هیرو رود، زنجان‌رود و شاهرود به آن به دریای خزر می‌ریزد. قزل‌اوزن در جنوب گیلان در درون آب دریاچه سد سفیدرود به رودخانه بزرگ شاه‌رود پیوسته و در ادامه همان رودخانه به نام سفیدرود شناخته میشود. رود بزرگ قزل اوزن از مسیر غرب، شمال غرب و شمال استان زنجان می‌گذرد، که در بخش‌هایی با استان‌های گیلان، قزوین، اردبیل، استان آذربایجان شرقی، استان آذربایجان غربی و کردستان حدود مرزی پدیدآورده است که حاشیه این رود یادآور تمدن باستانی آندیا است که یکی از تمدن‌های آغاز هزارهٔ اول پیش از میلاد می‌باشد.

به اعلام سارمان هواشناسی کشور، منطقه خاورمیانه به ویژه ایران، درگیر یکی از طولانی‌ترین و شدیدترین دوره‌های خشکسالی در دهه‌های اخیر است.

به اعلام شرکت آب و فاضلاب شهر مشهد، ۹۸ درصد پهنه این شهرستان در وضعیت « خشکسالی شدید» و ۶٠ درصد از این مساحت در شرایط « خشکسالی بسیار شدید» است.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی گفت: داده‌های ثبت شده نشان می‌دهد بدترین پاییز دوره بلندمدت (۵۷ سال) ایران و خاورمیانه را خواهیم داشت؛ در این فصل با دمای گرم‌تر از نرمال رو‌به‌رو هستیم و این دو عامل شدت خشکسالی را تشدید می‌کند.

سازمان هواشناسی نسبت به خشکسالی هوا و پاییز خشک ۱۴۰۴ هشدار داد.

سد خاکی عبدل‌آباد در شهرستان بجنورد که با هدف تأمین آب کشاورزی منطقه احداث شده است، در پی کاهش نزولات جوی و تداوم خشکسالی در سال جاری به‌طور کامل خشک شده است. خشکی این سد علاوه بر ایجاد چالش در تأمین آب مورد نیاز زمین‌های کشاورزی، موجب از بین رفتن آبزیان آن نیز شده است. سد خاکی روستای «عبدل آباد» که در ۲۳ کیلومتری شهرستان بجنورد و در شهر حصارگرمخان واقع شده است در زمستان از آب رودخانه‌های اطراف پر می‌شود تا در فصل کم آبی، آب مورد نیاز کشاورزان منطقه را تامین کند، اما در حال حاضر به صورت کامل خشک شده است.

طی سال‌های اخیر، با خشک‌سالی فراگیر و گسترده‌ای در کشور و به‌ویژه در منطقه شمال شرق کشور مواجه بوده‌ایم که می‌تواند اثرات ناشی از تغییر اقلیم جهانی باشد.

رئیس اداره پیش‌بینی هواشناسی خراسان رضوی گفت: در سطح استان از ابتدای مهر تا امروز، ۴/۴ میلی‌متر بارندگی ثبت شده، در حالی که در مدت مشابه پارسال، این عدد ۱۳/۴ میلی‌متر بوده است؛ بنابراین میزان بارش‌ها نسبت‌به سال گذشته، ۹۹/۷ درصد و نسبت‌به میانگین بلندمدت، ۹۹/۲ درصد کاهش یافته است.

در سال آبی جدید که از پاییز ۱۴۰۴ آغاز شد، کاهش ۷۲.۱ درصدی بارش اتفاق افتاد و به‌طور کلی بارش در تمام استان‌ها کمتر از میانگین بلندمدت بود.

در نخستین ماه سال آبی جدید، ورودی آب به سدهای کشور نسبت‌به سال آبی گذشته، ۴۱ درصد کاهش یافته است. سدهای استان‌هایی نظیر تهران، خراسان رضوی و هرمزگان در وضعیت نامطلوب قرار دارند.

سال آبی جدید در حالی آغاز شده است که همچنان بعد از گذشت یک ماه و البته همانند مدت مشابه پارسال، خبری از بارش باران در نیمه خشک شرقی کشور نیست.

فرونشست پدیده‌ای آرام، خاموش و در عین حال ویرانگر است.

فرماندار فریمان گفت: تغییر اقلیم، خشکسالی ، عدم لایروبی و دیگر مسائل تأثیرگذار حیات سد تاریخی فریمان را به خطر انداخته است.

سخنگوی صنعت آب گفت: ما دنبال این هستیم که با کاهنده‌ها و نصب کنتورهای هوشمند و مدیریت فشار به طرف جیره بندی آب در تهران نرویم.

رئیس سازمان هواشناسی کشور گفت: شاخص‌های خشکسالی نیز نشان می‌دهند که سال ۱۴۰۳ از نظر بارش سومین سال خشک کشور بوده و از نظر ترکیب بارش و تبخیر، خشک‌ترین سال طی دوره ۱۳۷۵ تا ۱۴۰۳ محسوب می‌شود.

معاون سیاسی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی به وضعیت بحرانی بارش‌ها در جنوب خراسان، به ویژه در مناطق گناباد، بجستان و خواف اشاره کرد و افزود: میزان بارندگی در این مناطق به حدود ۱۰۰ میلی‌متر می‌رسد که نشان دهنده اوج بحران آب در این نواحی است. متأسفانه، در سال‌های اخیر وضعیت به مراتب بدتر شده است.

بر اساس آخرین آمار، از ابتدای سال آبی تاکنون (از ابتدای مهر ۱۴۰۴ تا ۱۹ مهرماه)، ۸ سد کشور زیر ۵ درصد آب دارند و میزان بارش‌ها در ۲۱ استان، صفر میلی‌متر ثبت شده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: سال آبی گذشته با ۱۵۹ میلی‌متر بارش، شدیدترین خشکسالی یک قرن اخیر در استان تهران اتفاق افتاد.

استاندار آذربایجان غربی گفت: روش‌های احیای دریاچه ارومیه کیفیت‌سنجی می‌شود و با جدیت در حال پیگیری است.