درباره جایی که همیشه تاریخ، در افق نگاه مشهدی‌ها بوده | معجونی، کوه قبله

مشهدی‌ها در همه تاریخ، وقتی رو به قبله می‌ایستاده‌اند، کوهی در دوردست، در افق نگاهشان قرار می‌گرفته که در آن روز و روزگار‌های قدیم، از برج و باروی شهر دور بوده و اهالی، تا به دامنه‌اش برسند، از چند روستا و زمین‌های کشت‌وکارش می‌گذشته‌اند. این کوه هنوز هم هست، اما حالا دیگر آن‌قدر‌ها از شهر دور نیست.

کوه معجونی در همه تاریخ، برای مشهدی‌ها، کوه قبله بوده و هست، به‌ویژه که هنوز هم از وسط صحن‌های حرم مطهر در سمت قبله، در افق انتهایی خیابان امام رضا (ع) می‌شود قله معجونی را دید. گفته می‌شود یک شاخص جغرافیایی هم بوده که از صحن مسجد گوهرشاد، رو به جایی در همین کوه تنظیم می‌شده و پاره‌ای از محاسبات جغرافیایی بر آن اساس به دست می‌آمده است.

کوه معجونی بخشی از ارتفاعات جنوبی مشهد است که تقریبا در امتداد شمال شرقی شهر، به‌موازات محله‌های «سیدی»، «کوشش» و «عدل خمینی (ره)» گسترده شده و افق جنوبی شهر را در این محدوده، شکل داده است. قله معجونی از قله‌های نزدیک شهر است و یکی از کوه‌هایی است که چندین و چند نسل از کوهنورد‌ها و طبیعت‌گرد‌ها از آن بالا رفته‌اند. قله معجونی هنوز هم مقصد مناسب برای کوهنوردی‌های سبک یا برنامه‌های طبیعت‌گردی است.

راه بالارفتن از معجونی و رسیدن به قله‌اش از انتهای بولوار خلج و از مقابل تأسیسات کارخانه‌های وزارت دفاع آغاز می‌شود. پاکوب‌های فراوانی هست که کوهنورد‌ها را پس از ساعتی عرق‌ریختن و نفس‌نفس‌زدن، به قله معجونی می‌رساند. از آن بالا می‌شود بخش‌های وسیعی از شهر را دید که در دشت پایین‌دست گسترده شده. چندتایی دکل و تأسیسات رادیویی هم بالای قله جا خوش کرده‌اند که شب‌ها، چراغ‌های روشنشان را مثل چند چشم بیدار، می‌شود از تمام محله‌های شمال شرقی شهر دید.

در یکی دو تا از متن‌های دوره قاجار، به مزاری هم در دامنه کوه معجونی اشاره شده که به‌ویژه به‌خاطر دور بودن از هیاهوی شهر، مورد توجه اهل سلوک بوده است. این مزار مدفن عارفی بوده به نام «شرف‌الدین علی کاسه‌گر» که البته در این یکی دو متن، چیزی از او و زندگی‌اش نقل نشده است.

در روزگار ما از مزار او هم نشانی نمانده و می‌شود حدس زد که این مزار، در توسعه یکی از همین محله‌های نزدیک کوه، به‌کلی از بین رفته است. معجونی، اما هنوز هست و هنوز هم کوه قبله است و می‌تواند مقصد برنامه طبیعت‌گردی در همین روز‌های پاییزی باشد.