تابستان هر سال و هنگام ثبت‌نام مدارس هرگز برای والدین بدون دردسر نبوده است. چندسال است که درباره بود و نبود لباس فرم حرف زیاد است. همیشه عده‌ای موافق و دسته‌ای هم مخالف هستند، اما امسال با شیوع کرونا و احتمال تداوم تعطیلی مدارس، انتقاد مخالفان به لباس فرم بیش از پیش شده است.
تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ «همان روزی که برای ثبت‌نام رفتم، تاریخ مراجعه به خیاطی و گرفتن لباس فرم را مشخص کردند. هرچه والدین اصرار می‌کردند که معلوم نیست بچه‌ها امسال چند ماه در مدرسه حضور داشته باشند، قبول نکردند. طرح و مدل لباس فرم مدارس طوری است که دانش‌آموز نمی‌تواند آن را بیرون از مدرسه بپوشد و این هزینه اسراف است. از طرفی بچه‌ها در سن رشد هستند و لباس‌ها خیلی زود برایشان کوچک می‌شود و برای سال بعد قابل استفاده نیست. چرا باید ۱۳۰ هزارتومان به لباسی بدهم که مشخص نیست چقدر استفاده می‌شود؟»
تابستان هر سال و هنگام ثبت‌نام مدارس هرگز برای والدین بدون دردسر نبوده است. چندسال است که درباره بود و نبود لباس فرم حرف زیاد است. همیشه عده‌ای موافق و دسته‌ای هم مخالف هستند، اما امسال با شیوع کرونا و احتمال تداوم تعطیلی مدارس، انتقاد مخالفان به لباس فرم بیش از پیش شده است. به‌دنبال چند پیامک مردمی راهی چند مدرسه شهر می‌شویم.
دانش‌آموزانی که اهل لباس فرم نیستند
در ورودی دبیرستانی غیردولتی، مادری را می‌بینیم که تازه مراحل ثبت‌نام پسرش را به پایان رسانده است. خانم تقوی به گفته خودش هرسال کلی پول بابت لباس فرم مدرسه فرزندش می‌دهد و پسرش که کلاس هشتم را می‌خواند، فقط با اجبار معاون مدرسه، آن را می‌پوشد، آن‌هم برای مراسم خاص مدرسه یا در اردوها: «خیلی از بچه‌ها از پوشیدن لباس فرم مدارس خودداری می‌کنند. لباس فرم نه دوخت خوبی دارد و نه پارچه مناسبی. پسر من به‌جز سال اول و دوم، دیگر حاضر نشد آن را بپوشد.»
به عقیده او، انتخاب مدل و شکل لباس‌ها هم مناسب نیست: «کت و شلوار برای دانش‌آموز کلاس پنجم، مناسب نیست.»، بنابراین خانم تقوی هیچ رضایتی برای پرداخت هزینه لباس فرم ندارد و می‌گوید: «امسال باوجود تعطیلی مدارس اصلا راضی نیستم پول لباس بدهم.»
این نارضایتی را می‌توان در کلام خانم سلمانیان هم دید. او دو دختر کلاس اولی و چهارمی دارد که امسال در مدرسه جدیدی ثبت‌نامشان کرده است: «همان ابتدا هزینه لباس فرم را از ما گرفتند. دختر‌های دانش‌آموز، چون در مدرسه نمی‌توانند هر مانتویی را بپوشند، مجبوریم برایشان لباس فرم بخریم، اما لباسی که تحویل می‌دهند، واقعا به پولش نمی‌ارزد.» او معتقد است: «متولیان باوجود تعطیلی مدارس، دستکم می‌توانستند هزینه لباس فرم را کمتر کنند.» او یک دست مانتو و شلوار و مقنعه دختر کوچکش را ۹۰ هزارتومان خریده و برای لباس فرم دختر بزرگش نیز ۱۲۰ هزارتومان پرداخت کرده است.
هزینه لباس فرم، مهم‌تر است یا ماسک؟
اگرچه امسال قیمت لباس فرم در مدارس مختلف چندان تفاوتی ندارد، تفاوت زیادی با مبلغی دارد که سال گذشته از خانواده‌ها گرفته شده است؛ پورامین در محله امام‌هادی برای لباس پسرش همان ۱۳۰ هزارتومانی را پرداخته که یزدان‌منش در محله پیروزی به مدرسه داده است. در چنین شرایطی، اعتراض و نگرانی اغلب والدین درباره مدت زمانی است که بناست بچه‌ها راهی مدرسه شوند و مثلا از این لباس استفاده کنند.
عشقی، پدر دانش‌آموز کلاس هفتمی، هم همین گلایه را مطرح می‌کند؛ البته او حرفش را با یک پیشنهاد همراه می‌کند: «امسال که وضعیت بازگشایی مدارس نامعلوم است، بهتر نبود از ارائه لباس فرم صرف‌نظر می‌کردند؟ داشتن یا نداشتن لباس یکدست در شرایطی که همراه داشتن ماسک و وسایل ضدعفونی ضروری‌تر است، چندان مشکلی ایجاد نمی‌کند.» او می‌گوید: «به نظر نمی‌رسد در سال تحصیلی آینده، بچه‌ها به اردویی بروند یا مراسمی داشته باشند. بهتر بود هزینه لباس را به تامین لوازم بهداشتی برای دانش‌آموزان اختصاص می‌دادند.»
تهیه لباس فرم، اجباری نیست
با این حال لباس فرم دغدغه همه مدارس نیست. برخی مدارس تنها به ثبت‌نام دانش‌آموزان اکتفا کرده و درباره لباس فرم اقدام مشخصی نکرده‌اند. در این مدارس، والدین از جزئیات هزینه و زمان تحویل لباس‌ها بی‌اطلاع هستند. این یعنی «امسال تاکید چندانی بر تهیه لباس فرم نیست»؛
همان چیزی که علی‌محمد یونسی، رئیس سازمان دانش‌آموزی خراسان رضوی، بیان می‌کند و می‌گوید: تصمیم آموزش‌وپرورش درباره لباس فرم این است که پایه‌های اول ابتدایی، هفتم و دهم که تغییر مقطع دارند، درصورت رضایت والدین می‌توانند لباس فرم تهیه کنند. بقیه دانش‌آموزان باتوجه‌به وضعیت موجود می‌توانند از لباس سال گذشته استفاده کنند.
تاکید او بر این است که: «هیچ‌کس نمی‌تواند والدین را به تهیه لباس جدید ملزم کند» و اضافه می‌کند: تغییر در تصمیم تهیه لباس منوط به برگزاری کلاس‌هاست. درصورتی‌که در ادامه سال تحصیلی، تغییراتی در تشکیل کلاس‌ها رخ دهد و کلاس‌ها حضوری برگزار شود، والدین می‌توانند با مراجعه به مراکز مدنظر مدرسه، لباس فرم تهیه کنند.
یونسی با یادآوری اینکه «قیمت لباس فرم، مصوبه شورای هر مدرسه و در اختیار آن‌هاست»، می‌گوید: والدین می‌توانند عملکرد مدرسه یا اجبار برای تهیه لباس فرم را به بازرسی نواحی آموزش‌وپرورش یا بازرسی اداره‌کل آموزش‌وپرورش اعلام کنند. همچنین اداره ارزیابی عملکرد و پاسخ‌گویی به شکایات اداره‌کل آموزش‌وپرورش به شماره ۳۲۲۲۲۱۰۳ پیگیری شکایات مردمی را برعهده دارد.
تولیدکنندگان امسال پیش‌دوزی نمی‌کنند
تعداد دانش‌آموزان استان حدود یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است که نیمی از آن‌ها در نواحی شش‌گانه مشهد و تبادکان تحصیل می‌کنند و باوجود اخبار متناقض و زمان نامعلوم بازگشایی مدارس، بخش زیادی از آن‌ها از تهیه لباس فرم امتناع خواهند کرد. غلامحسین دانش‌آموز، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان پوشاک مشهد، این‌گونه پیش‌بینی می‌کند و می‌گوید: امسال وضعیت تولید پوشاک مدرسه با سال‌های قبل متفاوت است. سال گذشته ۱۰۶ تولیدی برای تهیه لباس فرم مدارس، مشغول به کار بودند، اما امسال حدود ۶۰ تولیدی باقی مانده‌اند که به همان‌ها اعلام کرده‌ایم امسال تهیه لباس فرم مدرسه اجباری نیست و برای پیشگیری از ضرر احتمالی، حتما لباس‌ها را پس از گرفتن سفارش از اولیا بدوزند.
او اختلاف قیمت لباس‌ها را وابسته به عواملی، چون کیفیت و نوع پارچه، مدل لباس و حتی اجرت دوخت آن می‌داند، با این حال قیمت با عوامل دیگری هم افزایش می‌یابد: «پارچه لباس‌ها براساس قیمت سال ۹۹ خریداری شده است، اما تغییرات عمومی بازار روی قیمت تمام‌شده اثر می‌گذارد.» البته او این نکته را هم اضافه می‌کند که اتحادیه به تولیدی‌ها نرخ مصوب را اعلام کرده است و درصورت بروز مشکل و گران‌فروشی، پیگیری لازم را خواهد کرد.
این عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان پوشاک مشهد درنهایت والدین را خاطرجمع می‌کند که «هیچ نگرانی‌ای از بابت تهیه لباس فرم وجود ندارد و اولیا می‌توانند در طول سال تحصیلی، فرم فرزند خود را سفارش بدهند، زیرا تعداد زیادی از تولیدی‌ها در تمام روز‌های سال و به شکل تخصصی، لباس فرم مدارس و ادارات را تولید می‌کنند.»
فرم مدارس به روایت آمار
۶۵۰ هزار نفر
شمار دانش‌آموزان شهرستان مشهد که این تعداد، از جمعیت دانش‌آموزی ۱۱ استان کشور بیشتر است.
۱۴۰ تولیدی
تولیدکننده‌هایی که در فراخوان تامین لباس فرم شرکت کردند؛ از این تعداد ۱۱۴ خیاطی تایید شدند و ۱۰۸ خیاطی هم قرداد بستند
۲ نماینده
انتخاب لباس توسط مدیر مدارس با همراهی نماینده انجمن اولیا و مربیان از نمایشگاه نمونه لباس نواحی صورت می‌گیرد.
۶ ماه
هر دست لباس فرم دستکم ۶ ماه ضمانت دارد و در صورت ایراد در این مدت، تولیدکننده موظف است لباس را تعویض نماید.
۴ درصد
طبق قانون هر تولیدکننده برای ادامه همکاری خود، باید ۴ تا ۸ درصد سود فروش انبوه خود را به حساب سازمان دانش‌آموزی استان واریز نماید.
۶۵۰ هزار ریال
قیمت هر دست لباس فرم پسرانه و دخترانه دستکم ۶۵۰ هزار ریال و حداکثر ۲ میلیون و ۸۹۰ هزار ریال است.
۸۰۰ هزار ریال
بیشتر فروش لباس فرم بین قیمت‌های ۸۰۰ هزار ریال تا یک میلیون و ۱۰۰ هزار ریال بوده است.