به گزارش شهرآرانیوز؛ فردوسی مشهدی در این نشست که روز گذشته، ۱۰ آذر ۱۴۰۴ برگزار شد، با یادآوری موضوع «ارتباط» و تفاوتش با «رابطه»، به این نکته اشاره کرد که برخورداری از مهارت ارتباط میانفردی، برای تعامل مؤثر با افراد مختلف در موقعیتهای مختلف زندگی شخصی و حرفهای، ضروری است. این مهارت اصلی و مجموعه مهارتهای فرعی وابسته به آن، موجب «توسعه فردی» و بهبود روابط دوستی و خویشاوندی و پیشرفت در روابط حرفهای میشود و فرد را از انزوای اجتماعی نجات میدهد. اگر متربیان کودک و نوجوان از مهارت قبلی؛ یعنی مهارت ارتباط مؤثر و این مهارت؛ یعنی مهارت ارتباط میانفردی برخوردار نباشند، با توجه به اینکه در فرآیند شکلگیری شخصیت قرار گرفتهاند، در جوانی یا بزرگسالی به چالشهای رنجآور و به اصطلاح ناکامیهای روانی بسیاری دچار خواهند شد.
وی در مقدمه سخنانش به ذکر برخی از مصادیق ارتباط پرداخت و گفت: دو دوست که درباره تعطیلات اخیر هنگام نوشیدن چای گفتوگو میکنند، زوجی که درباره رفتار پسر نوجوانشان گفتوگو میکنند، تلفن خریدار به مسئول فروشگاهی محلی برای استعلام موجودی محصولی خاص، نامه دختری به پدر و مادرش درباره تجربه کاریاش، سمیناری ویدئویی که با حضور یک مدرس و چهار دانشجو برگزار شده است، تبلیغ فروشندهای در بازاری خیابانی درباره خاص بودن و تکرارناپذیری کالای خودش، سخنرانی برای گروهی پانصدنفری، پیام سال نو رهبران کشورها به شهروندان، نشستن در سینما برای تماشای فیلم، نشستن در خانه برای تماشای تلویزیون و خواندن روزنامه، همه از مصادیق نوعی ارتباط به شمار میروند، اما همه آنها ارتباط میانفردی نیستند، بلکه ارتباط میانفردی؛ یعنی ارتباط فرد با فرد (نه فرد با جمع یا جمع با جمع)، چند ویژگی دارد:
رویارویی: یعنی ارتباط میانفردی چهره به چهره صورت میگیرد.
نقشمحوری: یعنی ارتباط میانفردی در قالب رابطه دو شخص در دو نقش (نقش مادر یا نقش استاد یا نقش مشاور یا نقش همکار یا نقش دوست و...) محقق میشود.
دوسویگی: یعنی ارتباط میانفردی دوسویه (تعاملی) است نه به اصطلاح یکطرفه.
معنامحوری: یعنی ارتباط میانفردی فقط به انگیزه تبادل پیام صورت نمیگیرد، بلکه به انگیزه تفاهم معنا صورت میگیرد.
نیتمندی: یعنی ارتباط میانفردی ناآگاهانه و بدون انگیزه صورت نمیگیرد، بلکه آگاهانه و با انگیزه صورت میگیرد.
فرآیندمحوری: یعنی ارتباط میانفردی فرآیندی پیوسته است نه رویدادی ناگهانی.
زمانمندی: یعنی ارتباط میانفردی در درازنای زمان پدید میآید نه در لحظه.
فردوسی مشهدی پس از این توضیحات در گام بعدی به مهارتهای فرعی ارتباط میانفردی نیز اشاره کرد و افزود: توانایی شخص در کاربست زبان کردار و کاربست زبان گفتار به شرحی که گفته خواهد شد، موجب برخورداری او از مهارت ارتباط میانفردی خواهد شد؛ یعنی او دستکم سه مهارت فرعی را در کاربست زبان کردار یا همان زبان بدن و پنج مهارت فرعی را در کاربست زبان گفتار باید تأمین کند:
۱. مهارت پشتیبانی؛ یعنی ارسال نشانههایی با زبان بدن و تشویق یا تهدید و تأیید یا تردید درباره پیام گوینده (فرستنده)؛
۲. عاطفهنمایی؛ یعنی اظهار عواطف در برابر گفتار گوینده (فرستنده) از طریق زبان بدن؛
۳. گوشسپاری؛ یعنی گوش سپردن فعال و مثبت به گفتار گوینده (فرستنده)؛
۴. پرسشگری؛ یعنی هدایت گفتوگو از طریق طرح پرسشهای باز یا بسته؛
۵. بازخوردنمایی؛ یعنی واکنش کلامی متناسب در برابر عواطف گوینده؛
۶. تفسیرگری؛ یعنی چکیدهسازی و جمعبندی و تقسیم و توضیح گفتار گوینده (فرستنده)؛
۷. خودافشاگری؛ یعنی آشکارسازی کلامی احساسات خود برای گوینده (فرستنده)؛
۸. آغازگری و پایانبندی؛ یعنی متناسبسازی آغاز و انجام گفتوگو با اوضاع و احوال گوینده (فرستنده).
وی پس از طرح مثالهای مرتبط با هر یک از این مهارتهای فرعی، بر موضوع اصلی این جلسه؛ یعنی مهارت فرعی «گوشسپاری» تأکید کرد و گفت: متخصصان توسعه فردی در زمینه هنر گوش دادن یا به تعبیر من، مهارت گوشسپاری، شنوندگان را به چهار دسته تقسیم کردهاند؛ یعنی از دید آنان الگوهای شنیدن به چهار دسته تقسیمپذیرند (البته با توجه به اینکه شنیدن با نیوشیدن یا همان گوش کردن متفاوت است). از دید آنان، شنوندگان به نمایشی (وانموکننده)؛ گزینشی (محدودکننده)؛ پذیرشی (خودمحور) و پردازشی (فعال) تقسیم میشوند.
این مثنوی پژوه، پس از توضیح و ذکر مثال درباره هر یک از این الگوها افزود: مقصود ما اکنون الگوی پردازشی است. شنوندگان پردازشگر یا مثبت یا فعال، نه تنها اطلاعات دریافتی را جذب و پردازش میکنند که گوینده را به توضیح وامیدارند و نشان میدهند که به او توجه میکنند. آنان در حفظ توجه از طریق برقراری ارتباط چشمی، حذف عوامل حواسپرتی و هر گونه نشانه تنش یا ناشکیبایی، ارسال نشانههای غیرکلامی از تکان دادن سر و حرکتهای متناسب چهره، پذیرنده بودن و نشان دادن آمادگی گوش دادن و پذیرش گفتهها که به معنای موافقت با همه آنها نیست و در تأخیر ارزیابی شنیدهها تا زمانی که آن را کامل درک کنند، بسیار تلاش میکنند.
وی در دنباله مباحث به خطای شناختی و سوگیری ذهنی «توجه شنیداری انتخابی» یا «شنوایی گزینشی» پرداخت و افزود: فرد در الگوی گزینشی شنیدن فقط محرکهای خاصی را برای پردازش اطلاعات انتخاب یا بر آنها تمرکز میکند و دیگر محرکها را نمیشنود. شنونده (گیرنده) گزینشی، صوت گوینده (فرستنده) را با عنوان نویزها یا اختلالهای محیط میشنود و فقط بخشهای خاصی را از اطلاعات شنیده شده، برمیگزیند. این گزینشگری، اختلالی فیزیولوژیک نیست، بلکه نوعی سوگیری است که به تحریف واقع و مسدود کردن پیام فرستنده و ناشنیده گرفتن آن میانجامد.
در دنباله جلسه، نسخهای بازآفریده از قصه منتخب مثنوی معنوی درباره گوش کردن غیرفعال و فعال معرفی و خود قصه از مثنوی معنوی شرح و گفته شد شخصیت این قصه به سوگیری شنوایی گزینشی دچار است. در پایان جلسه ۲۵ پرسش متناسب با موضوع برای طرح بحث با مخاطب هدف در حلقه کندوکاو به شرکتکنندگان منتقل شد.
دوره آموزشی «مثنویکاوی با کودکان» به همت باشگاه دانشافزایی و بهرهوری ادبیات دینی کودک و نوجوان (بادبادک) و با همکاری مرکز آفرینشهای هنری حوزه هنری خراسان رضوی، با حضور گروهی از نویسندگان و علاقهمندان ادبیات کودک و نوجوان دوشنبهها ساعت ۱۶:۰۰ در ساختمان این حوزه برگزار میشود.