به گزارش شهرآرانیوز، هنوز که هنوز است باورهای نادرستی درباره جرم گیری دندان ها رواج دارد که مانع از توجه کافی به سلامت دهان و دندان می شود. از جمله این تصور که جرم گیری فقط باعث خراب شدن دندان ها و زخم شدن لثه می شود و انجام آن اصلا لزومی ندارد و حتی به دندان ها و لثه ها آسیب می رساند. این باورهای غلط، اغلب منجر به غفلت از رسیدگی به موقع می شود و به این ترتیب نه تنها زیبایی بلکه سلامت کلی لثه ها و دندان ها به خطر می افتد.
رسوب و تشکیل جرم روی دندانها نتیجه چند عامل است و معمولاً یک عامل به تنهایی باعث آن نمیشود. مهمترین عامل، رعایت نکردن بهداشت دهان است؛ مسواک نزدن درست و منظم، استفاده ناکافی از نخ دندان و شستوشوی ناکافی بین دندانها باعث میشود پلاک میکروبی روی دندانها جمع شود و کمکم سفت شود و به جرم تبدیل شود. تغذیه هم نقش دارد؛ مصرف زیاد شیرینیها و مواد نشاستهای، نوشابههای قندی و تنقلات چسبنده، محیط مناسبی برای رشد باکتریها فراهم میکند. علاوه بر این، ژنتیک و استعداد فردی هم مهم است. بعضی افراد به دلیل ترشح بزاق و ترکیب آن، یا ساختار سطح دندانهایشان بیشتر مستعد تشکیل جرم هستند. عوامل دیگری مثل مصرف دخانیات، خشکی دهان و بعضی بیماریها هم میتوانند روند تشکیل جرم را سریعتر کنند.
دکتر شهرام مشرّفیان، دندانپزشک و استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، تأکید میکند: «جرمگیری حتما لازم است و اگر درست و اصولی انجام شود، هیچ ضرری ندارد و حتی کمککننده است. تنها نکته این است که افرادی که روی دندانهایشان جرم تشکیل میشود، معمولاً مستعد ایجاد مجدد جرم هستند. اگر بعد از جرمگیری، شیوه مسواکزدن را اصلاح نکنند؛ یعنی زمان، کیفیت و کمیت مسواک زدن را درست انجام ندهند، جرم دوباره رسوب میکند؛ بنابراین ممکن است فرد سه ماه، چهار ماه یا یک سال بعد دوباره به جرمگیری نیاز پیدا کند.»
دکتر مشرّفیان درباره جرم دندان به نکته مهمی اشاره میکند و میگوید: «جرم، یک توده سخت است که روی دندانها رسوب میکند و آنچه ما را نسبت به جرم نگران میکند، سلامت لثهها است. نه فقط دندانها. وقتی جرم روی دندانها تجمع پیدا میکند و تا لبه لثه پیش میرود، مشکلات لثهای ایجاد میکند. به این معنا که لثهها دچار التهاب میشوند، بعد پیشروی میکند و پسروی لثه رخ میدهد، استخوان دچار تحلیل میشود و در آن ناحیه ضایعاتی ایجاد میشود. در موارد پیشرفته هم دندانها به سمت التهاب شدید، لقی و حتی از دست رفتن پیش میروند.»
این دندانپزشک در توضیح روند تشکیل جرم میگوید: «در ابتدا یک پلاک میکروبی روی دندان مینشیند. اگر این پلاک تمیز نشود، به مرور مواد روی آن رسوب میکند و سفت میشود. درنهایت به یک توده آهکی و سخت تبدیل میشود که به سطح دندانها میچسبد و دیگر با مسواکزدن برداشته نمیشود و باید با ابزار مخصوص جرمگیری از روی دندان کَنده شود.»
این دندانپزشک درباره قابل مشاهده نبودن بعضی جرمهای دندان هم توضیح میدهد: «جرمها دو دستهاند؛ بخشی از جرمها بالای لثه قرار دارند و بخشی زیر لثه. جرمهای بالای لثه ممکن است پشت دندانها باشند و دیدنشان در آینه هم سخت باشد؛ بنابراین فرد خودش آن را نمیبیند. بخشی از جرمها که گسترش پیدا میکنند و زیر لثه تشکیل میشوند، خیلی قابل دیدن نیستند. این موارد را دندانپزشک با معاینه تشخیص میدهد. موقع تماس سوند با سطح دندان، برجستگیها و گیرهایی وجود دارد که مشخص میکند در آن ناحیه جرم وجود دارد. یا نه.»
آیا برای جرمگیری لازم است حتما نزد دنداپزشک ماهر و حاذقی برویم؟ دکتر مشرّفیان در این باره توضیح میدهد: «جرمگیری اصلا کار سخت و پیچیدهای نیست و نیاز به تخصص خاصی ندارد؛ از نظر سختی، یک کار در حد معمولی تا متوسط در نظر گرفته میشود. این که جرمگیری باعث خونریزی لثه در بعضی افراد میشود، طبیعی است. دلیلش هم این است که وقتی جرم زیر لثه میرود و باعث التهاب میشود، لثهها بسیار حساس و ملتهب میشوند. وقتی لثهها ملتهب باشند، خونریزی موقع برداشتن جرم، طبیعی است و کاری هم نمیشود کرد. در این حالت حتی تماس کوچک ابزار با لثه خونریزی ایجاد میکند. اما بعد از اینکه جرمها برداشته شد و مسواکزدن مرتب انجام شد، التهاب لثه فروکش میکند و بعد دیگر به این سادگی خونریزی نمیدهد.»
تجمع جرم و رسوب روی دندانها تنها به آسیب دیدن دندانها و لثه محدود نمیشود. این پلاکها محل رشد باکتریها هستند و میتوانند باعث التهاب مزمن لثه شوند، که به نوبه خود میتواند بر سلامت کل بدن اثر بگذارد. باکتریها و التهاب ناشی از جرم دندان میتوانند وارد جریان خون شوند و خطر بیماریهای قلبی و عروقی مانند تصلب شرایین، حمله قلبی و سکته را افزایش دهند. شاید بپرسید چه ارتباطی بین جرم دندانها و حمله قلبی یا سکته وجود دارد؟ موضوع این است که ارتباط بین جرم دندان و بیماریهای قلبی از طریق باکتریها و التهاب مزمن برقرار میشود. وقتی پلاک و جرم روی دندانها تجمع پیدا میکنند، باکتریها و سموم آنها وارد جریان خون میشوند و باعث التهاب رگها میشوند. این التهاب میتواند به تصلب شرایین، ایجاد پلاک در رگها و درنهایت افزایش خطر حمله قلبی و سکته منجر شود.
التهاب مزمن لثه همچنین میتواند کنترل قند خون را در افراد دیابتی دشوار کند و در ریهها باعث تشدید عفونتهای تنفسی شود. حتی در دوران بارداری هم التهاب شدید لثه میتواند با زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم مرتبط باشد؛ بنابراین مراقبت از دندانها و جرمگیری منظم نه تنها سلامت دهان را حفظ میکند، بلکه از بروز مشکلات جدی در سایر بخشهای بدن هم پیشگیری میکند.
دکتر مشرّفیان درباره فواصل زمانی مناسب برای جرمگیری دندانها توضیح میدهد: «اصل کلی این است که هر ۶ ماه یک بار چکاپ دندانها انجام شود. دندانپزشک بررسی میکند و اگر نیاز به جرمگیری باشد، انجام میدهد و اگر نباشد، میگوید ۶ ماه بعد مراجعه کنید. موضوع این است که تشکیل جرم در افراد مختلف، متفاوت است. در برخی افراد، دو یا سه ماه بعد از جرمگیری دوباره جرم تشکیل میشود، اما عدهای هم ممکن است تا مدتها - حتی چندین سال - نیاز به جرمگیری مجدد پیدا نکنند.»
منبع: بهداشت نیوز