توجه به حمل‌و‌نقل عمومی برای توسعه پایدار شهری و کاهش معضلات محیط‌زیستی

خدمت در شهری همانند مشهد با جایگاه بی‌نظیرش در جهان اسلام، همواره یکی از سخت‌ترین و حساس‌ترین نوع خدمت‌ها بوده است. خدمت در شهری با حدود نزدیک به ۴.۵ میلیون نفر جمعیت ثابت، بیش از ۳۰‌میلیون زائر داخلی و ۴‌میلیون زائر خارجی، نمی‌تواند با تصمیمات روزمره انجام شود و محال است چنین‌شیوه اداره‌کردن شهر، فرجام و نتیجه خوبی داشته باشد. بر‌همین‌اساس در دوره ششم مدیریت شهری، طرح و برنامه جامعی برای ارائه خدمات به زائران و مجاوران تدوین و عملیاتی شد که آثار و نتایج آن یک‌به‌یک در حال آشکار‌شدن است.

در کنار ارائه خدمات عمرانی و محیط‌زیست شهری، قطعا خدمات حمل‌و‌نقل عمومی و تسهیل در این مسئله، مهم‌ترین خدمت مدیریت شهری است که اگر برنامه و راهبرد مشخصی برای آن وجود نداشته باشد، مسیر و راه به ترکستان ختم خواهد شد.

اول؛ قطار‌شهری

مگاپروژه خطوط قطار شهری مشهد را در زمانی تحویل گرفتیم که بخش کمی از حفاری خط۳ انجام شده بود و خط۲ هنوز تکمیل نشده بود؛ ولیکن در‌حال‌حاضر تنهاشهری هستیم که در چهار خط مترویی در حال فعالیت اجرایی هستیم.

‌برنامه‌ریزی لازم برای اورهال کامل خط‌یک به جهت سرویس‌دهی مطلوب و ایمن انجام شده و حتی ریل‌ها تعویض خواهد شد و قرارداد خرید شصت واگن جدید برای خط‌یک به مبلغ نزدیک به ۱۰ هزار‌میلیارد تومان منعقد شده است.

‌در خط ۲ قطارشهری، ایستگاه الندشت به بهره‌برداری رسید و یک‌کیلومتر انتهایی و ایستگاه شهید فکوری به‌عنوان آخرین ایستگاه خط ۲ در محدوده شهرک سلامت نیز بهره‌برداری شد. نواقص پدافند غیرعامل آن ازجمله احداث پله فرار، رفع و تکمیل شد و دپوی خط ۲ و تعمیرگاه‌های مربوطه در دست احداث است.

با بهترین تدبیر، خط۳ قطار‌شهری به چند فاز تقسیم شد. با همت تک‌تک خادمان بی‌نام‌و‌نشان مدیریت شهری، به وعده خود عمل کردیم و از روز میلاد امام رضا (ع)، خدمت‌رسانی در فازیک خط۳ قطار‌شهری مشهد به‌عنوان اولین خط ریلی درون‌شهری زیارت به طول شش کیلومتر آغاز شد و در دهه فجر ان‌شاءا... ایستگاه میدان بسیج نیز به بهره‌برداری خواهد رسید؛ ضمن اینکه فاز ۲ خط ۳ از میدان شهدا تا میدان فردوسی با سه ایستگاه در مراحل نهایی انعقاد قرارداد است و به‌زودی عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.

حفاری خط۴ نیز از شهرک مهر‌مادر در محدوده خواجه‌ربیع آغاز شده، به نزدیکی میدان شهدا رسیده، با سرعت در حال انجام است و تا پایان این دوره مدیریت شهری، به سرانجام مناسبی خواهد رسید.

دوم؛ اتوبوس‌رانی

در سال‌هایی که عدد خرید اتوبوس جدید در برخی کلان‌شهر‌های کشور دورقمی نشده است، پروژه نوسازی ناوگان اتوبوس‌رانی در مشهد به نحو شگفت‌انگیزی موفق بوده است؛ پروژه‌ای که البته بی‌توقف در حال تداوم است. از ابتدای دوره ششم مدیریت شهری تا‌کنون، ۳۵۰ دستگاه اتوبوس جدید وارد ناوگان اتوبوس‌رانی مشهد شده و تا پایان دوره ششم، ۳۳۰ دستگاه دیگر نیز اضافه خواهد شد؛ ضمن اینکه دست‌کم ۱۷۰ دستگاه اتوبوس از‌رده‌خارج به‌صورت‌کامل نوسازی و اورهال خواهند شد و به چرخه سرویس‌دهی بازخواهند گشت.

سوم؛ خدمات تاکسی‌رانی

نزدیک به یک‌ونیم‌میلیون سفر روزانه از طریق تاکسی‌رانی انجام می‌شود و به‌عبارت‌دیگر، حدود ۲۰‌درصد سفر‌های شهری را به خود اختصاص می‌دهد. با پیگیری‌های صورت‌گرفته در دوره ششم مدیریت شهری مشهد، بحث خروج تاکسی‌های فرسوده آغاز شد و برای جایگزینی ۱۳۰ دستگاه تاکسی وانا که ۴۹ دستگاه تحویل شده و ۸۱ دستگاه دیگر به‌زودی واگذار خواهد شد، اقدام شده است. همچنین پیگیر اخذ مصوبات لازم جهت تأمین تسهیلات قرض‌الحسنه برای کمک به نوسازی ناوگان و رایزنی با بانک‌های فعال برای مشارکت در پروژه نوسازی ناوگان تاکسی‌های فرسوده هستیم.

چهارم؛ مسیر‌های دوچرخه و «بایدو»

برای توسعه شبکه حمل‌و‌نقل، از توسعه انسان‌محور این خطوط و حمل‌و‌نقل کاملا پاک نیز غافل نشدیم. ساختار شبکه دوچرخه‌های اشتراکی را به‌نحو شایان‌توجهی افزایش دادیم؛ به‌گونه‌ای‌که به رکورد‌های درخور‌توجهی نیز در‌این‌زمینه دست یافتیم. در ابتدای دوره اخیر مدیریت شهری فقط ۷۲ ایستگاه دوچرخه اشتراکی «بایدو» وجود داشت؛ اما اکنون این آمار به ۳۱۴ ایستگاه رسیده است، ضمن اینکه در آغاز راه این دوره، سیصد دوچرخه فعال در خطوط داشتیم و اکنون این آمار به ۱۷۰۰ دوچرخه رسیده است که اصلا قابل قیاس با گذشته نیست.

پنجم؛ معاینه‌فنی

علاوه‌بر افتتاح مرکز معاینه‌فنی خودرو‌های سنگین، در دوره اخیر مدیریت شهری افزایش دوربین‌های نظارت و کنترل ترافیک، اصلاح‌های هندسی معابر، احداث تقاطع‌های حیاتی برای مشهد و ده‌ها پروژه زیرساختی دیگر با هدف ایجاد نظام‌مندی و تسهیل بیشتر در حوزه حمل‌و‌نقل در سطح شهر، به ثمر رسیده است.

ششم؛ حمل‌و‌نقل بار شهری

از حدود یازده سال پیش که اولین توقفگاه ناوگان باری در مشهد به بهره‌برداری رسید، فقط ۴۹‌هزار مترمربع توقفگاه برای این خودرو‌ها در شهر ساخته شده بود؛ اما با تعریف و اجرایی‌شدن پروژه‌هایی نظیر توقفگاه شهید مفتح و آزادگان، فقط در دو سال گذشته چیزی نزدیک به ۶۲‌هزار مترمربع به وسعت توقفگاه‌های شهر اضافه شده است.

تا پایان سال نیز قرار است ۵۵‌هزار مترمربع دیگر توقفگاه در شهر مشهد ساخته شود. در کنار احداث توقفگاه ناوگان باری، تا امروز نزدیک به ۱۱۵ ایستگاه تخلیه و بارگیری کالا در مجاورت مراکز تجاری پرتردد احداث شده است.

هفتم: مدیریت هوشمند پارک حاشیه‌ای

مدیریت توقف و اجرای هوشمند سیاست‌های پارک حاشیه‌ای، حوزه دیگری از زیر‌مجموعه حمل‌و‌نقل است که در دوره ششم مدیریت شهری، مدیریت این بخش با هدف عدالت ترافیکی انجام شده است.

در شهری با حدود یک‌میلیون‌و ۵۰۰‌هزار خودرو، فقط ۳۰‌هزار فضای پارک مدیریت‌شده وجود دارد؛ واقعیتی که به‌روشنی نشان می‌دهد دستیابی به شهری منظم و قانونمند، بدون اجرای برنامه‌های هوشمند در حوزه مدیریت توقف، امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین مدیریت هوشمند و هدفمندِ چرخش توقف‌ها، از کلید‌های اصلی پیشگیری از ازدحام و افزایش بهره‌وری ترافیکی در معابر شهری است که در این دوره مورد‌توجه بوده است.

بی‌تردید برای افزایش رضایتمندی و تکمیل چرخه حمل‌و‌نقل در مشهد، همچنان راه درازی در پیش است و اگرچه تاکنون شهرداری مشهد در دوره ششم مدیریت شهری کارنامه پرافتخاری از خود برجای گذاشته است، اما می‌دانیم که برای تداوم این راه پرافتخار، مسیری طولانی و سخت و البته شیرین در پیش‌روی مدیریت شهری مشهد است.

بر خود لازم می‌دانم ۲۶‌آذر‌ماه، روز «حمل‌ونقل»، را به همه فعالان این حوزه به‌ویژه تمامی همکاران گران‌قدرم در حوزه معاونت عمران و حمل‌ونقل و سازمان‌های زیر‌مجموعه و به‌ویژه اتوبوس‌رانان، تاکسی‌رانان و رانندگان خودرو‌های حمل‌بار ارزشمند و بزرگوار شهرمان، عرض‌تبریک داشته باشم و صمیمانه از همه آن‌ها بابت خدمات ارزنده‌شان به زائران و مجاوران حضرت شمس‌الشموس (ع) قدردانی کنم.