اعطای نشان درجه‌یک هنری به ۶ نفر از فرهیختگان نامدار خراسانی در صدر اخبار فرهنگی استان و حتی کشور جلوه‌گری می‌کند. هنرمندانی که هرکسی تنها کمی با ادبیات دمخور باشد با اسم و رسم آن‌ها آشناست. کسانی‌که سال‌ها دود چراغ خورده و با قلم پرنفوذ خود آثاری بدیع و ناب در گستره ادبیات خلق کرده‌اند.
گروه فرهنگ | شهرآرانیوز- یکی همچون قاسم صنعوی، مترجم و سردبیر پیشین نشریه «سخن»، که ترجمه کتاب خاطرات و جنس دوم اثر سیمون دوبوار از جمله آثار اوست؛ و عبدا... کوثری، نویسنده و مترجم ساکن مشهد، که چندین‌بار برنده جایزه کتاب سال ایران شده است.
هنرمند دیگر سعید تشکری، نویسنده، کارگردان و رمان‌نویس خراسانی، است که مجموعه «وقتی زمین دروغ می‌گوید» او در سال ۹۱ به‌عنوان کتاب برتر سال معرفی شد.
نام نجیب مایل هروی، محقق عرفان و ادبیات فارسی اهل افغانستان و ساکن مشهد نیز در این فهرست درخور توجه است.
همچنین نام منصور انوری رمان‌نویس و نویسنده «جاده جنگ» قطورترین رمان با موضوع دفاع مقدس در این فهرست جای گرفته است؛ و در نهایت جواد گنجعلی، شاعر و ترانه‌سرای مشهدی که به‌عنوان جوان‌ترین فرد برای دریافت این نشان معرفی شده است. نشانی که معادل مدرک دانشگاهی دکتری است و قرار است به این فرهیختگان خراسانی به پاس تلاش‌ها و خدمات فرهنگی ماندگارشان اهدا شود. اقدامی که حدود یک سال برای آن تلاش شد تا درنهایت با پیگیری‌های اداره‌کل فرهنگ و ارشاد استان و همچنین نصرا... پژمان‌فر عملی شد تا برای اولین‌بار در بخش‌های دانشگاهی تصحیح ادبی، ترجمه و داستان نشان درجه یک هنری به ادیبان شاخص استان اهدا شود.
به سراغ این شش فرهیخته ادبی می‌رویم تا نظر آنان را درباره دریافت این جایزه جویا شویم.
عبدا... کوثری که ترجیح می‌دهد نظرش را درباره دریافت نشان درجه یک هنری، فعلا مطرح نکند. به گفته کوثری هنوز این خبر به صورت رسمی به او اعلام نشده است. همچنین سعید تشکری با امتناع از گفتگو در این باره می‌گوید: ترجیح می‌دهم سایر پیش‌کسوتانی که این جایزه را دریافت می‌کنند در این باره صحبت کنند.
نجیب مایل هروی، ادیب اهل افغانستان و ساکن مشهد، که به تازگی با صدور شناسنامه برای او موافقت شده‌است نیز حاضر به گفتگو در این باره نشد.
از اعطای این نشان بی‌اطلاعم
یکی از نویسندگان و مترجمان آثار ادبی جهان، قاسم صنعوی، است که حدود شصت سال از عمر خود را پای ادب و فرهنگ گذاشته است. او در اوضاعی که سرانه مطالعه کشوری پایین است، آثارش مخاطب چندین هزار نفری دارد. با این حال صنعوی از اعطای نشان درجه یک فرهنگ و هنر و ماهیت آن ابراز بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: من در خانه‌ام نشسته‌ام و از همه‌جا بی‌اطلاعم.
او حتی درباره تأثیر آثارش در جامعه هم ابراز بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید برآورد کردن تأثیر یک متن در جامعه کار دشواری است که از عهده من که سال‌هاست در خانه نشسته و کارم را انجام می‌دهم بر نمی‌آید. وقتی سخن از رنج و مرارت کار به میان می‌آید و اینکه این نشان بعد از این همه سال تلاش به او اعطا شده با مناعت طبع می‌گوید: من هم مثل بسیاری از افراد جامعه که هر کدام کاری را انجام می‌دهند کار خودم را کرده‌ام و از فردی توقع تقدیر و تشکر ندارم. به هر حال از کودکی سودای قلم داشته‌ام و تا این روز ادامه داده‌ام. اگر بگویم هیچ رنجی در این راه نکشیده‌ام و هیچ جز لذت برایم نبوده بیراه نگفته‌ام. به باور او وقتی کتابی به چاپ پانزدهم و شانزدهم می‌رسد نشان می‌دهد که اثر از ویژگی‌هایی برخوردار و به همان اندازه نیز تأثیر‌گذار است.
به نظر این مترجم که تا‌کنون ۱۳۰ عنوان کتاب به بازار عرضه کرده نشانی که به او اعطا شده از پی سال‌ها فعالیتش به او اهدا شده است و این‌طور به نظر می‌رسد که او با تلاش و کوشش خودش توانسته نظر مخاطبان فراوانی را بدون اعطای این نشان‌ها به آثارش جلب کند: این بر فعالیت‌های بنده مهر تأییدی است. عاشق کارم بوده‌ام و از انجام این کار هیچ پشیمان نیستم. اگر دوباره قرار باشد به این دنیا بیایم باز هم همین کار را ادامه می‌دهم. از اینکه آورده مادی هم برایم نداشته باشد ناراحت نیستم. همین‌که کتابی را مطالعه می‌کنم و از آن لذت می‌برم کافی است و همه تلاشم را می‌کنم تا این لذت را برای مخاطبان دیگر ارائه کنم.
مسئولان فرهنگی تلاش‌های فعالان عرصه فرهنگ و هنر را رصد می‌کنند
یکی از فرهیختگانی که اسمش در میان دارندگان نشان درجه یک فرهنگ و هنر قرار گرفته است منصور انوری، فیلم‌نامه‌نویس و داستان‌نویس مشهدی است. او که اکنون مشغول نگارش جلد پانزدهم «جاده جنگ» است می‌گوید این اقدام نشان از توجه و رصد مسئولان فرهنگ و هنر دارد و نشان می‌دهد مسئولان فرهنگی تلاش‌های فعالان عرصه فرهنگ و هنر را رصد می‌کنند و این به معنای بها دادن به فرهنگ و هنر و ادب است. بازخوردش هم در سطح کشور مشخص خواهد شد.
او فعالیت‌هایی که درباره ادبیات انجام داده را وظیفه خودش می‌داند و می‌گوید که ارج نهادن به آثار ادبی، کشور را دربرابر تهاجم فرهنگی ایمن می‌کند: ما می‌توانیم با پاسداشت داشته‌هایمان که خیلی‌ها نمی‌توانند آن‌ها را ببینند، وقایع فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... کشورمان را برای نسل جوان بیان کنیم. توجه به این مسائل تأثیر فراوانی در نسل جوان و جامعه دارد. این نویسنده مشهدی توقع دارد مسئولان فرهنگی بیشتر از پیش به آن‌هایی که استعداد دارند توجه کنند: توجه مسئولان باعث توجه نسل جوان به فعالیت‌های فرهنگی می‌شود. آن‌ها وقتی ارج نهادن به فرهنگ و ادبیات را ببینند به این رشته‌ها علاقه‌مند خواهند شد. در نتیجه جوان‌ها دلگرم و تشویق می‌شوند و باعث خلق آثار ادبی و فرهنگی فاخر در آینده خواهد شد.
اتفاقی که اهالی فرهنگ و هنر را دلگرم می‌کند
جواد گنجعلی با اشاره به اینکه تکریم هنرمندان در هر رشته‌ای از قدیم بوده و تا الان نیز ادامه دارد نظرش درباره دریافت این نشان هنری را این‌گونه بیان می‌کند: نمی‌توان گفت که این نشان تأثیر چندانی بر زندگی یک شاعر دارد، اما نشان می‌دهد که آثار او بررسی و دیده شده است. اتفاقی که اهالی فرهنگ و هنر را دلگرم خواهد کرد. در واقع هر اتفاقی مثل تشویق کردن، درجه دادن، برگزاری مراسم بزرگداشت، برگزاری مراسم رونمایی کتاب و حتی نقد آن اثر، که نشان دهد اثر یک فرد دیده شده، باعث می‌شود او به کاری که انجام می‌دهد دلگرم‌تر شود و احساس کند مسیرش را درست رفته است. او خاطر نشان می‌کند: شاید این جوایز برای کسانی که سن و سالی دارند، یک عمر زحمت کشیده‌اند و کتاب‌های فروانی دارند و اصطلاحا نیازی به تشویق ندارند، چندان به کار نیاید. از‌این‌رو اگر این تشویق‌ها برای افراد جوان‌تر رخ دهد یعنی در سطوحی باشد که هنرمند بتواند با گرفتن جایزه یا چاپ اثرش، دیده شود، فرصت و امید بیشتری برای او ایجاد می‌شود. این شاعر یادآور می‌شود: من فکر می‌کنم عده کثیری در استان هستند که باید درجه هنری دریافت کنند به هرحال اینجا خراسان است و افراد صاحب‌نام بسیاری دارد.
گنجعلی که به واسطه سرودن شعر‌های سپیدش این نشان را دریافت کرده تأکید می‌کند: دوستانی که پیش‌تر در خراسان این نشان را دریافت کرده‌بودند، هر سه در شعر کلاسیک فعالیت داشتند. از این‌رو اعطای نشان به کسی که دارد شعر سپید کار می‌کند شاید تأمل‌برانگیز باشد و نشان می‌دهد این سبک شعری هم دیده شده است.
او براین باور است که این روز‌ها اگر در صفحات ادبی فضای مجازی چرخی بزنیم می‌بینیم شعر سپید اگر بیشتر نباشد، هم دوش شعر کلاسیک است؛ بنابراین باتوجه به اینکه این سبک شعری هم مخاطب دارد باید نگاه و توجه بیشتری به آن شود.
برگزاری مراسمی برای اهدای رسمی نشان‌ها
افشین تحفه‌گر معاون فرهنگی و رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی با اشاره به اینکه قرار بود این اقدام هم‌زمان با اهدای مدرک به این استادان بزرگوار رسانه‌ای شود توضیح داد: برای اهدای درجه هنری به هنرمندان و فرهیختگان، وزارت فرهنگ و ارشاد ساختاری را مشخص کرده است. براین‌اساس آن‌هایی که سابقه فعالیت در زمینه‌های فرهنگی و هنری دارند می‌توانند مدارکشان را آماده کنند و با تکمیل فرم و تحویل آن به اداره ارشاد برای دریافت نشان هنری درخواست دهند. منتهی معمولا فرهیختگان ما دنبال این جور مسائل نیستند از این‌رو ما خودمان پیشنهاد پیگیری نشان درجه هنری را به این استادان دادیم.
به گفته او قرار بود پیش از این در مراسمی نشان‌های یاد شده به این ۶ ادیب اعطا شود، اما با توجه به وضعیت شیوع کرونا و همچنین علاقه شخص وزیر برای حضور در مراسم اهدای نشان، هنوز برگزاری آن ممکن نشده است.
تحفه‌گر با تأکید بر اینکه برای اولین‌بار است که در استان خراسان رضوی نشان درجه یک هنری به فرهیختگان حوزه فرهنگ داده می‌شود بیان کرد: حدود یک‌سال است که اداره‌کل ارشاد و آقای پژمان‌فر پیگیر این موضوع هستند تا سرانجام با آن موافقت شد.
پیگیری‌های نماینده مردم مشهد برای اعطای نشان به فرهیختگان
ملیحه بذری رئیس اداره فرهنگ و ارشاد طرقبه و شاندیز که پیش‌تر و در زمان تشکیل پرونده برای این ۶ فرهیخته در اداره شعر و ادب اداره‌کل ارشاد استان عهده‌دار سمت بود نیز یادآور شد: ما تا به حال در حوزه تصحیح متون ادبی، ترجمه، نسخه‌شناسی و به‌طور‌کل دانشگاهی نشان درجه یک هنری در استان نداشتیم. در واقع این سه بزرگوار عبدا... کوثری، قاسم صنعوی و نجیب مایل هروی اولین افرادی هستند که از خراسان این عنوان و درجه را دریافت می‌کنند. در حوزه داستان هم به همین صورت، یعنی آقای سعید تشکری و منصور انوری اولین نفر‌هایی هستند که نشان درجه یک هنری به آن‌ها اهدا می‌شود. در حوزه شعر پیش از این محمود قهرمان، محمدکاظم کاظمی و محمدجواد غفورزاده (شفق) از استان خراسان نشان درجه یک هنری دریافت کرده بودند که حالا آقای جواد گنجعلی نیز به این استادان اضافه شدند. جواد گنجعلی از پیشگامان شعر غزل و شعر نو است، اما درجه‌ای که به او اعطا شد برای شعر‌های سپیدش بود. درحالی که در کل کشور شاید تنها به سه نفر تا‌کنون برای شعر نو نشان درجه یک هنری اعطا شده باشد.