با اینکه ویروس کرونا مشهد را به وضعیت قرمز کشانده و روز‌به‌روز اوضاع را وخیم‌تر از قبل می‌کند، اما نتوانسته جلوی فعالیت‌های هنرمندان تئاتری دارای معلولیت را بگیرد. ۱۳ تا ۱۶ مرداد، شهر مشهد میزبان جشنواره منطقه‌ای تئاتر معلولان بود که به صورت مجازی برگزار شد.
شهرآرانیوز- اختتامیه این جشنواره در فضای باز محوطه اداره کل بهزیستی استان خراسان رضوی با سر و شکلی متفاوت و متأثر از رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی برگزار شد. به دلیل جلوگیری از شیوع کرونا هیچ‌یک از هنرمندان معلول که در این جشنواره شرکت کرده بودند به مشهد نیامدند و مراسم اختتامیه به صورت برخط (آنلاین) از طریق صفحه جشنواره برای آن‌ها پخش می‌شد.
این جشنواره ملی فرهنگی، هنری هر ساله در چهار گروه منطقه آفتاب، زاگرس، کویر و خلیج فارس ویژه افراد دارای معلولیت برگزار می‌شود که خراسان رضوی در گروه کویر قرار دارد. ظاهرا امسال جشنواره به دو گروه منطقه آفتاب، زاگرس و منطقه کویر، خلیج فارس تقسیم شد که هر گروه نیمی از استان‌های کشور را در بر می‌گیرند.
به گفته حمیدرضا پوریوسف، مدیرکل بهزیستی استان خراسان رضوی سپردن برگزاری این جشنواره به اداره متبوعش به واسطه توانمندی معلولان استان در فعالیت‌های هنری همانند هنرهای نمایشی بوده است.
هنرمندانی همچون قطب‌الدین صادقی، حمید ابراهیمی، علی روحی و ... داوران این جشنواره بودند.
علاوه بر خراسان رضوی استان‌های اصفهان، البرز، ایلام، تهران، چهارمحال و بختیاری، قم، کردستان، لرستان، کرمانشاه، مرکزی و همدان در این جشنواره حضور داشتند.
این جشنواره قرار بود ۴ اسفند ۱۳۹۸ در مشهد برگزار شود که به دلیل شیوع ویروس کرونا برگزاری اختتامیه آن به تعویق افتاد. قرار بود در خرداد ۱۳۹۹ اختتامیه برگزار شود که باز هم اوج‌گیری شیوع کرونا باعث شد اختتامیه به تعویق بیفتد.
هنر بستری برای تحقق عدالت اجتماعی
پیامی که وحید قبادی دانا، معاون وزیرتعاون، کار و امور اجتماعی، برای این جشنواره فرستاد و در این مراسم از سوی پوریوسف خوانده شد. او در پیام خود هنر را فرصتی برای بروز مفاهیم انسانی بر شمرد که از آن می‌توان برای دستیابی به رفتار‌های نیک‌اندیشانه، یاری مردمی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی در میان افراد جامعه بهره برد: «این جشنواره که به دلیل شیوع ویروس کرونا به صورت مجازی برگزار شد فرصتی برای هنرمندان نواندیش پدید آورده که از حصار محدودیت‌ها بالا بروند و توانایی‌ها و قابلیت‌های خود را به منصه ظهور رسانده و شکوفا شوند.»
معاون وزیرتعاون، کار و امور اجتماعی همچنین در پیام خود ابراز امیدواری کرد با برگزاری این دست از جشنواره‌ها زمینه دسترسی همگانی به امکانات فرهنگی و هنری فراهم آید: «هنرمندان با حضور مسئولانه خود می‌توانند در تغییر نگرش جامعه به معلولان مثمر ثمر باشند. تبادل نظر خانواده‌ها با یکدیگر و تلاش مسئولان هر استان برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر جشنواره از دستاورد‌های این رویداد فرهنگی هنری است.»
او همچنین در پایان ابراز امیدواری کرد با برگزاری این نوع از رویداد‌های فرهنگی و هنری بستری برای تحقق عدالت و نشاط اجتماعی و گسترش کار و تلاش برای همه افراد جامعه به ویژه افراد دارای معلولیت فراهم آید.
حضور پرتعداد هنرمندان معلول
معلولان هنرمند مناطق آفتاب و زاگرس ۱۶۳ اثر به این دوره از جشنواره ارسال کرده بودند که از میان آن‌ها ۵۷ اثر به مرحله بازبینی رسید و در نهایت ۳۰ اثر برگزیده شد. از میان این آثار نمایشی ۹ اثر در بخش خیابانی، ۹ اثر در بخش صحنه‌ای و ۱۲ اثر تئاتر کودک و نوجوان بودند. به گفته پوریوسف که در مراسم اختتامیه سخن می‌گفت هر کدام از این آثار با توجه به معلولیت‌های هنرمندان به صورت جداگانه داوری و برگزیده آن‌ها معرفی شده اند: آثار معلولان جسمی حرکتی، ذهنی و حسی به صورت جدا داوری شدند و در هر کدام از رشته‌های اجرای خیابانی، صحنه‌ای و کودک و نوجوان، سه برگزیده برای هر نوع از معلولیت‌ها انتخاب شدند.
او همچنین گفت که در بخش صحنه‌ای بزرگ‌سال ۷۸ شرکت کننده، در بخش خیابانی ۷۵ نفر و در بخش کودک و نوجوان ۸۲ شرکت‌کننده توانایی‌های خود را به نمایش گذاشتند.
بالابردن فهم از معلولیت وظیفه همگانی
یکی از اعضای هیئت داوران که بار‌ها برای داوری و فعالیت هنری به مشهد مقدس سفر کرده، قطب‌الدین صادقی، بازیگر، نویسنده و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون است. او در سخنان خود در مراسم اختتامیه حرف‌هایی به معلولان هنرمند زد که به کار همه افراد جامعه آید. او گفت محدودیت‌ها باید در افراد موجبات پیشرفت را فراهم آورد: مرد خردمند کسی است که از مانع و بازدارندهها به عنوان سکوی پرش استفاده کند.
او برگزاری جشنواره معلولان را نشانه خردمندی و شعور اجتماعی برشمرد و گفت که برگزاری این جشنواره در این شرایط کار دشواری بود که بهزیستی استان از عهده آن بر آمد. او همچنین عدد و رقمی از میزان معلولیت در کشور ارائه کرد و گفت که حدود ۱۵ درصد افراد جامعه ما با مسائلی این‌چنینی دست و پنجه نرم می‌کنند که باید به آن توجه کرد: این یک وظیفه ملی است که هنرمندان توجه جامعه را به طرف معلولان جلب کنند و نگرش آن‌ها را به این مسئله اجتماعی تغییر دهند. باید به این هم‌وطنانمان کمک کنیم تا استعداد و توانایی خود را کشف کنند و آن را به کار ببندند. او همچنین گفت که ایجاد خودباوری برای افراد دارای معلولیت تنها بر عهده بهزیستی نیست و هر نهاد اجتماعی، رسانه‌ای و ... باید این کار را وظیفه خود بداند.
او گفت که هنرمندان دارای معلولیت هم در تولید اثر نمایشی باید به نوعی عمل کنند که فهم اجتماعی ما از معلولیت را در جامعه بالا ببرند.
کار شجاعانه
در اختتامیه جشنواره تئاتر افراد دارای معلولیت، از تلاش‌های هنرمندان مشهدی که در تربیت و رشد افراد معلول در زمینه هنرهای نمایشی فعالیت داشته‌اند نیز تقدیر شد. فرشید تمری، نویسنده و کارگردان تئاتر، که به دلیل درگذشت پدرش بر اثر ابتلا به کرونا داغدار بود، در این مراسم حضور داشت. او همچنین در ادامه گفت برگزاری این جشنواره کار شجاعانه‌ای بود: به نظرم وقتی جشنواره‌ای در این سطح برای افرادی که معلولیت دارند برگزار می‌شود دارای پیامی است. نشان می‌دهد در شرایط کنونی جامعه درگیر این بیماری است و نیاز به نشاط دارد این تئاتر است که می‌تواند کنار مردم باشد.
برگزیدگان هنرمند معلول
حمید ابراهیمی نیز یکی دیگر از اعضای هیئت داوران که برای معرفی برگزیدگان آثار خیابانی به روی صحنه آمده بود در سخنان خود گفت از هنرمندان معلول می‌خواهد کمبودهایشان را فراموش کنند و منتظر کسی نمانند و خودشان فعالیتشان را آغاز کنند. حمید کاکا سلطانی، به نمایندگی از هیئت داوران برای معرفی برگزیدگان دو بخش صحنه‌ای و کودک و نوجوان روی صحنه آمد و نام برگزیدگان را قرائت کرد. به برگزیدگان، از طرف جشنواره دیپلم افتخار، تندیس جشنواره و جایزه نقدی اهدا شد. هنرمندان شهر‌هایی همچون اصفهان، ایلام، خرم‌آباد، بروجرد و همدان بدون ترتیب بیشترین جوایز را از این جشنواره به خود اختصاص دادند.