شب چله بهانه‌ای برای یادآوری ارزش‌های مهم زندگی | قدر این باهم بودن را بدانیم

معصومه متین نژاد | شهرآرانیوز؛ طولانی‌ترین شب سال هم آرام آرام از راه می‌رسد، مثل همه سال‌هایی که آن‌ها را در شناسنامه زیستی مان ثبت کردیم؛ با این تفاوت که امسال عزیزان زیادی کنارمان نیستند، مانند همه کسانی که در جنگ تحمیلی دوازده روزه ازدستشان دادیم یا کسانی که بر اثر سانحه یا حادثه‌ای دیگر در بین ما نیستند و دلمان حضور یک دیدارشان را تمنا می‌کند.

فلسفه اش را‌ نمی‌دانم ولی همیشه در مناسبت‌های خاصی مثل عیدها، میهمانی‌ها و شب نشینی‌هایی مانند همین شب چله است که دلمان بدجوری هوای این عزیزان را‌ می‌کند. 

شاید علتش این باشد که در این وقت ها، حتی اگر شده به اجبار، همه درکنار هم هستیم، برای همین در سال بعد جای خالی شان بیش از هرزمان دیگری آزارمان می‌دهد. این‌ها را گفتیم، نه برای اینکه داغ دلتان را تازه کنیم و شما را یاد عزیزان سفرکرده تان بیندازیم، بلکه می‌خواهیم تلنگری باشیم و داشته‌های امروزتان را به شما یادآروری کنیم تا خدای ناکرده سال بعد جای خالی آن‌ها آزارتان ندهد. موضوعی که متفاوت‌تر از هرسال و به مناسبت شب چله می‌خواهیم به آن بپردازیم.

غبارروبی از دل

اجازه ندهید کینه بیش از این در دلتان جاخوش کند. گوشی تلفن را بردارید و همین الان با آن دوست، فامیل یا همکارتان تماس بگیرید که مدت هاست با او قهرید. اینکه چه کسی مقصر بوده است، اصلا مهم نیست. شب چله را بهانه کنید و بگویید می‌خواهید دور هم باشید و دلخوری‌های گذشته را فراموش کنید.

 اگر قدری تلخی کرد و چیزی گفت، به روی خودتان نیاورید. اگر هم حدس می‌زنید دعوت شما را برای برگزاری مهمانی در خانه تان نمی‌پذیرد، به او بگویید می‌خواهیم امشب میهمان او باشید. کار دیگری هم که‌ می‌توانید انجام بدهید این است که همه باهم به خانه یک بزرگ‌تر بروید و در آنجا دورهم جمع شوید. یادتان باشد دورهمی‌هایی مانند شب چله جایی برای بگومگو‌های سیاسی و دلخوری بیشتر نیست.

باهم و درکنار هم

بیماری کرونا تجربه ناخوشایندی بود که سبب شد دور بودن از هم را برای حدود دو سال تجربه کنیم و بعد هم تنها بودن برای بخشی از جامعه به یک فرهنگ تبدیل شد. برای نمونه دورهمی‌های بزرگ فامیلی در شب چله به جمع‌های کوچک خانوادگی تبدیل شد و بسیاری از جوان تر‌ها که فضای مجازی را به فضا‌های حقیقی ترجیح می‌دهند، احساس نیازی برای بازگشت به گذشته نکردند.

احساس نیازی که معمولا تا دوره میان سالی خیلی خودش را نشان نمی‌دهد و فرد آزار نمی‌بیند. توصیه می‌کنیم از همین امسال دوباره به سنت خوش گذشته برگردید و با اطرافیانتان برنامه یک دورهمی فامیلی بزرگ را در خانه یکی از بزرگ تر‌ها ترتیب بدهید.

حق مسلم همسایگی

برخی به علت مهاجرت به این شهر یا نداشتن فامیل، معمولا این مراسم را به تنهایی برگزار می‌کنند. اگر شما هم جزو این دسته افراد هستید، بهتر است در همسایگی خود کنکاشی بکنید، به ویژه وقتی در مجتمع‌های آپارتمانی هم زندگی می‌کنید. با همسایه‌هایی که شرایطی مانند خودتان دارند، صحبت کنید و با مشارکت هم ترتیب یک برنامه دورهمی دوستانه را بدهید. قول می‌دهیم افزون بر خودتان، به بچه‌ها هم خیلی بیشتر از وقتی که شب چله را به تنهایی صبح می‌کنید، خوش بگذرد. این کار زحمتتان برای تهیه غذا و تنقلات و هزینه هایتان را هم بسیار کمتر خواهد کرد.

با فراموش شده‌ها

درون فامیل یا در همسایگی همه ما سالمندانی هستند که یا فرزند ندارند یا از سوی بچه هایشان تنها گذاشته شده‌اند، اگر به هردلیلی قرار است شب چله تان را به تنهایی و درخانه سرکنید، حتما یادی از این افراد بکنید. می‌توانید از آن‌ها دعوت کنید تا درجمع گرم و صمیمی خانواده شما حضور پیدا کنند یا شما بساط شب چله تان را بردارید و به سراغ آن‌ها بروید.

می‌توانید از نفس گرم این بزرگ تر‌ها برای قصه گویی و تعریف خاطرات خوش گذشته شان بهره ببرید و اجازه بدهید بچه‌ها هم طعم خوش شب چله‌های قدیم را احساس کنند. توصیه می‌کنیم فضای دورهمی اطراف کرسی‌های شب چله‌های قدیم را با یک چهارپایه و لحاف طراحی کنید.

خاطره سازی با بچه‌ها

شب چله با همه کیفیتش می‌تواند یکی از بهترین خاطره‌های بچه‌ها از دوران کودکی و با شما بودن هایشان باشد. پس حواستان باشد تاحد امکان با دل بچه‌ها راه بیایید. اجازه بدهید آن‌ها در تهیه و تزیین خوراکی‌های این شب و حتی چیدمان میز تان نقش داشته باشند. می‌توانید برخی خوراکی‌ها را فقط به خاطر آن‌ها درست یا تهیه کنید.

بهتر است بیشتر وقتتان را به بازی‌های گروهی اختصاص بدهید. انتخاب بازی را هم بر عهده بچه‌ها بگذارید. بچه‌ها قصه را هم خیلی دوست دارند، از بزرگ تر‌ها بخواهید حتما دربرنامه‌های این شب جایی را هم برای قصه گویی بازکنند. کار دیگری که‌ می‌توانید انجام بدهید این است که بچه‌ها را به رده‌های سنی مختلف تقسیم کنید، البته اگر دورهمی بزرگی دارید. 

هدیه گرفتن هم از آن کار‌هایی است که بچه‌ها از آن لذت می‌برند. می‌توانید در حد توانایی مالی خودتان هدیه‌های کوچکی تهیه کنید و به آن‌ها بدهید. هدیه دادن کتاب حافظ به جوان تر‌ها هم، درصورت تأمین مالی آن، یک انتخاب و یادگاری عالی از شما برای آن‌ها در این شب است.

شب چله با نیازمندان

قبول داریم که وضعیت اقتصادی خیلی خوب نیست و همین که هر خانواده بتواند نیاز‌های مالی خودش را به تنهایی تامین کند، کلی هنر کرده است؛ شرایطی که مختص جامعه ما هم نیست و همه دنیا درگیر آن شده‌اند. بااین همه، نام ما ایرانی‌ها افزون بر میهمان نوازی به همدلی و دستگیری نیز در دنیا شهره است.

اتفاقا در شرایط سخت اقتصادی یا اجتماعی بیش از هرزمان دیگری با یکدیگر هم بستگی داریم. این شب چله هم افراد زیادی چشم به راه مهربانی‌های ما هستند. اگر این افراد را در بین فامیل و همسایه می‌شناسید که تکلیفتان مشخص است وگرنه می‌توانید با کمک پایگاه بسیج محله تان و با مشارکت دیگر همسایگان یا بستگان بسته‌های یلدایی درست کنید و امروز صبح در بین نیازمندان شناسایی شده در مناطق کم برخوردار توزیع کنید.

آموزش و  الگوپذیری

یکی از مهم‌ترین زمان‌ها برای آموزش و انتقال فرهنگ و سنت به نسل‌های جدیدتر همین مناسبت‌هایی است که در تقویم رسمی کشورمان داریم. بچه‌ها در این مناسبت‌ها یاد می‌گیرند احترام بزرگ تر‌ها را داشته باشند، همیشه محور یک بزرگ‌تر گردهم بیایند و از یکدیگر دل جویی کنند.

همچنین با فرهنگ اصیل خودمان بیش از هرزمان دیگری آشنا می‌شوند و یاد می‌گیرند این فرهنگ سرشار از داشته‌هایی است که آن‌ها را از واردات هر فرهنگ دیگری بی نیاز‌ می‌کند، مانند شب چله و عید نوروز که بسیار غنی‌تر از مناسبت‌هایی مانند کریسمس و هالوین هستند. توصیه می‌کنیم با یادآوری فلسفه برگزاری چنین مناسبت‌هایی در دورهمی هایتان در هرقالبی مانند بازی و قصه گویی برای انتقال فرهنگ و ارزش‌های جامعه مان به بچه‌ها استفاده کنید.

ترجیح متن بر حاشیه

در مناسبت‌هایی مانند شب چله، اصل دیدوبازدید و دورهم بودن است، نه خوردن خوراکی‌هایی که هرروز برمیزان زرق وبرق آن‌ها افزوده و از صفای آن دورهمی کم می‌شود. این را گفتیم که بگوییم اگر بهانه تان برای پرهیز از دورهمی شب چله مشکلات اقتصادی است، بهتر است به جای پرداختن به حاشیه‌ها به سراغ متن داستان بروید، یعنی گردهم آوردن فک وفامیل. برای تهیه مایحتاج این شب هم اصلا نباید سراغ تنقلات خاص و گران بروید.

برای نمونه می‌توانید میوه‌ها را برش بزنید و قطعه قطعه کنید تا مجبور نباشید مقدار زیادی میوه بخرید یا به جای آجیل‌های گران از آجیل‌های ارزان مانند نخودچی کشمش و بادام زمینی و تخمه استفاده کنید. همچنین می‌توانید درصورتی که دورهمی تان بزرگ است از هریک از فامیل بخواهید وظیفه تهیه یک قلم کالا را برعهده بگیرد.