تأخیر در سامانه‌های انتقال وجه «پایا» و «ساتنا» | اختلال بانکی، چالش مضاعف بازرگانان

به گزارش شهرآرانیوز؛ به‌تازگی اخباری درباره اختلال و تأخیر در عملکرد سامانه‌های انتقال وجه «پایا» و «ساتنا» منتشر شد؛ اخباری که موجب نگرانی فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران شد. این نگرانی‌ها از‌آن‌جهت اهمیت داشت که هم‌زمان با نوسانات نرخ ارز، هرگونه تأخیر در انتقال‌وجه می‌تواند تبعات قابل‌توجهی برای مبادلات تجاری به‌همراه داشته باشد.

بر اساس گزارش‌ها، تأخیر در واریز وجوه تا ۷۲‌ساعت، موجب بروز اختلاف میان زمان انجام معامله و زمان دریافت پول می‌شد؛ مسئله‌ای که تغییر قیمت کالا و افزایش ریسک معاملات را به‌دنبال داشت و انتقاد‌های گسترده‌ای را در میان فعالان بازار برانگیخت.

در تحلیل این وضعیت، برخی کارشناسان این تأخیر‌ها را اقدامی آگاهانه درراستای مدیریت نقدینگی، کنترل نوسانات بازار ارز و طلا و کاهش سرعت گردش پول ارزیابی کردند. در مقابل، گروهی دیگر این موضوع را صرفا یک اختلال موقتی و ناشی از مسائل فنی دانستند.

در‌همین‌راستا، بانک مرکزی با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که سامانه «پایا» بدون هرگونه وقفه یا اختلال و مطابق چرخه‌های کاری اعلام‌شده، به‌صورت منظم در شبکه بانکی در حال ارائه خدمات است و تمامی دستورپرداخت‌های ثبت‌شده در این سامانه بدون تأخیر پردازش، تسویه و به حساب مقصد واریز می‌شوند.

همچنین درباره سامانه «ساتنا» تأکید شد که تمامی دستورپرداخت‌ها طبق تعهدات اعلامی، در همان روز کاری تسویه و به حساب ذی‌نفعان منتقل می‌شود. با‌وجود این توضیحات، طرح موضوع اختلال در این سامانه‌ها نشان داد که حتی شایعه یا احتمال بروز وقفه در زیرساخت‌های مالی می‌تواند موجب ایجاد نگرانی و چالش‌های جدی برای فعالان اقتصادی شود.

چالش‌های جدی تبادلات مالی

رئیس کمیسیون مدیریت واردات و بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی مشهد، در گفت‌و‌گو با خبرنگار شهرآرا درباره این اختلال‌ها اظهار کرد: این مسئله، فارغ از رویکرد یا دلیل آن، نوعی کارشکنی بزرگ اقتصادی محسوب می‌شود. فعالان اقتصادی در حوزه‌های مختلف از‌جمله واردات و صادرات، همگی با این مشکلات درگیر هستند و ناچارند در تبادلات مالی، فرایندی همراه با چالش و عدم قطعیت را تجربه کنند.

سعید بامشکی افزود: حتی در شرایط عادی نیز نظام بانکی کشور با اختلال و تأخیر مواجه است و بروز چنین‌اتفاقاتی، این چالش‌ها را تشدید کرده و شرایط سخت‌تری را برای فعالان اقتصادی رقم می‌زند. در دنیای امروز، کشور‌ها تلاش می‌کنند با کاهش تأخیر‌های زمانی، فرایند‌های تجاری را تسهیل کنند و سرعت انجام معاملات را افزایش دهند، اما در کشور ما روند معکوس است و تأخیر‌ها به‌جای کاهش، از چند ساعت به حدود ۷۲‌ساعت افزایش می‌یابد. وی ادامه داد: این تأخیر‌ها به‌ویژه در زمان هم‌زمانی با مناسبت‌ها و تعطیلات رسمی، از نظر زمانی تشدید می‌شود و فشار مضاعفی را بر فعالیت‌های اقتصادی وارد می‌کند.

به مشکلات اقتصادی دامن نزنیم

وی تصریح کرد: این اختلال‌ها مشکلات متعددی را ایجاد می‌کند و می‌تواند منجر به برگشت چک‌ها و مسدود‌شدن حساب‌های بانکی شود. این درحالی است که حتی در شرایط عادی نیز سیستم‌های بانکی کشور با کندی و قطعی‌های مکرر مواجه هستند.

از‌سوی‌دیگر، سامانه جامع تجارت به‌خودی‌خود به یکی از موانع جدی در مسیر تجارت تبدیل شده و عامل بسیاری از مشکلات و چالش‌های بازرگانان است. اگر عملکرد دستگاه‌هایی مانند وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی و سامانه بازارگاه را نیز در نظر بگیریم، هر یک با قطعی‌ها و اختلال‌های مکرر همراه هستند و اختلال‌های بانکی نیز این مشکلات را تشدید می‌کند. 

محمد نجاریان، عضو کمیسیون مدیریت واردات و بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار شهرآرا اظهار کرد: ما با شرکت‌هایی همکاری می‌کنیم که میزان عوارض پرداختی آنها بالاست و پرداخت‌ها از طریق سامانه ساتنا انجام می‌شود. اگر انتقال وجه ساتنا با تأخیر هفتادودوساعته یا با اختلال همراه باشد، مشکلات بسیار زیادی به وجود می‌آید؛ چراکه بارگیری کالا و پرداخت‌وجه باید در همان روز انجام شود. با‌این‌حال، تاکنون با چنین‌اختلالی در سامانه ساتنا مواجه نشده‌ایم.

هیچ‌گونه اختلالی نداریم

با این حال علی‌اصغر نظری، دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی، در‌این‌باره می‌گوید: تا‌این‌لحظه که صحبت می‌کنیم، بانک مرکزی اعلام کرده است که هیچ‌گونه اختلالی نداریم و روزانه نیز تسویه انجام می‌شود. گزارش خاصی نیز در‌این‌زمینه به ما ارسال نشده است.