بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در ۱۸مرداد۱۳۳۹ تأسیس شد. برخی وظایف بانک مرکزی عبارت‌اند از: حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکه‌های فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم‌کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و... .
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم کند و در اجرای برنامه‌های مختلف ازجمله برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
تاریخچه
نخستین‌بار اروپاییان در (۱۲۸۱/۱۸۶۴)، تأسیس بانک را به‌وسیله ژان ساوالان فرانسوی، به میرزا محمودخان ناصرالملک پیشنهاد کردند. آنان در (۱۳۰۲/۱۸۸۵)، برای یک‌کاسه‌شدن همه وجوهی که بین ایران و اروپا جریان داشت، تصمیم گرفتند با مشارکت سرمایه‌گذاران فرانسوی و بانک عثمانی، بانک ایران و افغانستان را تشکیل دهند، اما چون فرانسویان به این سرمایه‌گذاری اطمینان نداشتند، این کار عملی نشد. سرانجام انگلیسی‌ها موفق شدند در ایران اولین بانک را تأسیس کنند.
ریاست بانک مرکزی
ریاست بانک مرکزی ایران از حساس‌ترین سمت‌های اقتصادی کشور است که در سال‌های گذشته افراد مختلفی را در این مقام دیده‌ایم. ابراهیم شیبانی سال۱۳۸۲، طهماسب مظاهری سال۱۳۸۶، محمود بهمنی سال۱۳۸۷، ولی‌الله سیف سال۱۳۹۲ و عبدالناصر همتی سال۱۳۹۷ به این سمت منصوب شدند.
وظایف بانک مرکزی
براساس فصل دوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب۱۳۵۱ (و آخرین اصلاحات آن به‌صورت پانویس)، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان تنظیم‌کننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- انتشار اسکناس و سکه‌های فلزی رایج کشور، طبق مقررات این قانون.
ب- نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، طبق مقررات این قانون.
ج- تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداخت‌های ارزی با تصویب شورای پول و اعتبار و همچنین نظارت بر معاملات ارزی.
د- نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیئت وزیران.
ه- نظارت بر صدور و ورود پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب شورای پول و اعتبار.
همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان بانکدار دولت، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- نگهداری حساب‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها و همچنین مؤسساتی که بیش از نصف سرمایه آن‌ها متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی یا شهرداری‌هاست و انجام تمام عملیات بانکی آن‌ها در داخل و خارج از کشور.
ب- فروش و بازپرداخت اصل و بهره انواع اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه به‌عنوان عامل دولت و واگذاری این عاملیت به افراد یا مؤسسات دیگر.
ج- نگهداری تمام ذخایر ارزی و طلای کشور.
د- نگهداری وجوه ریالی صندوق بین‌المللی پول و بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بین‌المللی و مؤسسه بین‌المللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات.
ه- انعقاد موافقت‌نامه پرداخت در اجرای قرارداد‌های پولی و مالی و بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.
*رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم کند و در اجرای برنامه‌های مختلف ازجمله برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد. در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداخت‌ها همراه با رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاست‌های پولی از اهداف مهم آن به‌شمار می‌رود.
سیاست پولی بعد از انقلاب
مهم‌ترین ابزار‌های سیاست پولی که در دوره بعد از انقلاب اسلامی استفاده شده‌اند، عبارت‌اند از:
نرخ‌های ذخیره قانونی که ابزار مؤثری بوده است، اما انعطاف‌پذیری زیادی ندارد.
عملیات بازار باز که از سال۱۳۷۹ از طریق اوراق مشارکت بانک مرکزی استفاده شده است.
تعیین نرخ سود سپرده‌ها و وام‌دهی از سوی دولت و مجلس که تأکید، بیشتر بر نرخ وام‌دهی بانک‌ها بوده است.
سیاست تعیین سقف اعتباری؛ این سیاست در طول برنامه سوم کنار گذاشته شد، اما در برنامه چهارم به‌شدت مورد توجه دولت بوده است.
سپرده ویژه بانک‌ها نزد بانک مرکزی که به‌دلیل نامناسب‌بودن نرخ بازدهی آن مؤثر نبوده است.
تعیین نرخ ارز از سوی بانک مرکزی.
بانک مرکزی
| شهرآرانیوز 
بانک مرکزی دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق‌های قرض‌الحسنه را با هدف قانونمندسازی این نهادها، تسهیل اعطای تسهیلات خرد و ترویج سنت قرض‌الحسنه به تصویب رساند. این دستورالعمل، که در راستای جزء (۲) بند (ج) ماده (۹) قانون پنج‌ساله هفتم پیشرفت تدوین شده، چارچوبی منسجم برای فعالیت صندوق‌های قرض‌الحسنه ارائه می‌دهد و نویدبخش تحول در اقتصاد خرد است.
کد خبر: ۳۲۷۶۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۳۱
مشاور ارشد اقتصادی کاخ سفید اعلام کرد که دولت دونالد ترامپ برای تعیین اینکه رئیس‌جمهوری آمریکا می‌تواند جروم پاول رئیس فدرال رزرو ( بانک مرکزی ) را برکنار کند یا خیر، در حال بررسی ابعاد حقوقی این امر است.
کد خبر: ۳۲۷۳۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۲۹
در جریان بازار باز هفته آخر فروردین‌ماه، بانک مرکزی برای دومین هفته متوالی ۲۹۰ هزار میلیارد تومان به بانک‌ها وام داد. همچنین بانک‌ها رقم ثبت سفارش خود در این بازار را کاهش دادند و این کاهش را با استقراض بیش از ۳۱۸ هزار میلیارد تومان از طریق بازار شبانه جبران کردند.
کد خبر: ۳۲۷۲۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۲۸
معاون بانک مرکزی گفت: سقف وام ودیعه مسکن در شهر تهران ۲۷۵ میلیون تومان، مراکز استان‌ها ۲۱۰ میلیون تومان، سایر شهرها ۱۴۰ میلیون تومان و روستاها ۵۵ میلیون تومان شد.
کد خبر: ۳۲۶۹۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۲۷
مدیر روابط عمومی بانک مرکزی از افزایش سقف برداشت از خودپرداز‌ها تا ۳۰۰ هزار تومان خبر داد.
کد خبر: ۳۲۶۵۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۲۵
طبق داده‌های بررسی‌شده از ۲۱ بانک و مؤسسه اعتباری، مجموع خالص تسهیلات پرداخت‌شده به اشخاص و شرکت‌های مرتبط تا پایان سال ۱۴۰۳ به حدود ۱۰۵ ٬ ۳۳۰ همت رسیده است.
کد خبر: ۳۲۶۲۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۲۴
یک کارشناس اقتصادی گفت: سال گذشته تورم ۳۵ درصد بود، اما نرخ ارز بیشتر از ۳۵ درصد رشد کرد، به این ترتیب نرخ ارز کنونی واقعی و اقتصادی نیست. از سوی دیگر چنانچه نرخ تورم در سال جاری به ۳۵ درصد برسد، نرخ ارز نمی‌تواند بیشتر از مقدار فعلی رشد کند. همچنین اگر بانک مرکزی بتواند نقدینگی را زیر ۲۹ درصد حفظ کند نرخ ارز توانایی جهش نخواهد داشت.
کد خبر: ۳۲۵۶۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۲۰
کمیسیون عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی اعطای یک فقره خط اعتباری جدید حدود ۷۴ همتی برای بانک مسکن در راستای اجرای مصوبه هیات عالی در تاریخ ۲۱ اسفند با موضوع افزایش سقف تسهیلات خرید، ساخت، جعاله و ودیعه مسکن را تصویب کرد.
کد خبر: ۳۲۴۱۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۱۰
بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای تامین مالی هدفمند طرح‌های تولیدی پیشران و دارای اولویت و همچنین مشارکت موثر مردم برای سرمایه‌گذاری‌های ارزی و ریالی در طرح‌های ملی را در دستور کار این بانک برای پیگیری و تحقق شعار امسال اعلام کرد.
کد خبر: ۳۲۳۵۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۰۵
بانک مرکزی در بخشنامه‌ای اعلام کرد که ادامه حیات فرزند شرط بهره‌مندی از وام فرزندآوری نیست و صرف تولد فرزند برای بهره‌مندی از این تسهیلات کفایت می‌کند.
کد خبر: ۳۲۳۱۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۰۱
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوال یک خبرنگار گفت: معمولا قبل از همه به مادرم عیدی می‌دهم.
کد خبر: ۳۲۲۸۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۸
اقتصاد کشور در ۹ماهه امسال به قیمت بازار معادل ۳.۷ درصد و بر حسب عوامل تولید «با احتساب نفت» ۳.۱ و «بدون احتساب نفت» ۲.۹ درصد (به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰) رشد کرد. همچنین «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» در سه‌ماهه سوم سال ۱۴۰۳ رشد ۴.۴ درصدی نسبت‌به دوره مشابه سال قبل و رشد ۳.۴ درصدی در ۹ماهه سال ۱۴۰۳ داشته است.
کد خبر: ۳۲۲۵۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۷
از امروز، ۲۵ اسفندماه تا ۲۰ فروردین‌ماه ۱۴۰۴ سقف برداشت از خودپرداز‌ها از ۲۰۰ هزار تومان به ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافت.
کد خبر: ۳۲۲۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۵
طبق ابلاغ شورای هماهنگی بانک ها، ۲۸ اسفندماه آخرین روز کاری بانک‌ها در سال جاری خواهد بود.
کد خبر: ۳۲۲۱۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۵
از امروز، شنبه ۲۵ اسفندماه، توزیع ایران‌چک‌های ۲۰۰ هزار تومانی جدید در شبکه بانکی آغاز شد.
کد خبر: ۳۲۲۱۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۵
بانک مرکزی تصویر اسکناس ۲۰۰ هزار تومانی با ویژگی‌های امنیتی به کار رفته در آن را منتشر کرد.
کد خبر: ۳۲۱۹۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
میزان پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری تا تاریخ ۲۲ اسفند ماه ۱۴۰۳، جمعاً به بیش از ۲۵۲ همت رسید این در حالی است که کل سهمیه سال بابت پرداخت این تسهیلات ۱۹۰ همت بوده است.
کد خبر: ۳۲۱۷۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۲
هیئت عامل بانک مرکزی پیرو درخواست‌های واصله از شبکه بانکی، با افزایش سقف صدور کارت هدیه بانکی از ۲۰ میلیون ریال به ۵۰ میلیون ریال موافقت کرد.
کد خبر: ۳۲۱۵۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۲
بانک مرکزی به منظور پوشش نیازمندی هموطنان جهت دریافت وجه نقد در ایام پایانی سال، سقف برداشت از پایانه‌های خودپرداز را از ۲۵ اسفند سال جاری تا ۲۰ فروردین سال آینده، از دو میلیون ریال به سه میلیون ریال افزایش داد.
کد خبر: ۳۲۱۴۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۱
براساس آمارها، مجموع سپرده‌های ریالی و ارزی شبکه بانکی کشور تا پایان بهمن ماه امسال و به تفکیک استان‌ها به ۱۲ هزار و ۵۷۲ همت رسیده که ۵۸.۳ درصد این سپرده‌ها به تنهایی مربوط به استان تهران است و پس از آن، استان‌های اصفهان، خراسان رضوی و فارس قرار دارند.
کد خبر: ۳۲۱۳۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۱