بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در ۱۸مرداد۱۳۳۹ تأسیس شد. برخی وظایف بانک مرکزی عبارت‌اند از: حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکه‌های فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم‌کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و... .
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم کند و در اجرای برنامه‌های مختلف ازجمله برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
تاریخچه
نخستین‌بار اروپاییان در (۱۲۸۱/۱۸۶۴)، تأسیس بانک را به‌وسیله ژان ساوالان فرانسوی، به میرزا محمودخان ناصرالملک پیشنهاد کردند. آنان در (۱۳۰۲/۱۸۸۵)، برای یک‌کاسه‌شدن همه وجوهی که بین ایران و اروپا جریان داشت، تصمیم گرفتند با مشارکت سرمایه‌گذاران فرانسوی و بانک عثمانی، بانک ایران و افغانستان را تشکیل دهند، اما چون فرانسویان به این سرمایه‌گذاری اطمینان نداشتند، این کار عملی نشد. سرانجام انگلیسی‌ها موفق شدند در ایران اولین بانک را تأسیس کنند.
ریاست بانک مرکزی
ریاست بانک مرکزی ایران از حساس‌ترین سمت‌های اقتصادی کشور است که در سال‌های گذشته افراد مختلفی را در این مقام دیده‌ایم. ابراهیم شیبانی سال۱۳۸۲، طهماسب مظاهری سال۱۳۸۶، محمود بهمنی سال۱۳۸۷، ولی‌الله سیف سال۱۳۹۲ و عبدالناصر همتی سال۱۳۹۷ به این سمت منصوب شدند.
وظایف بانک مرکزی
براساس فصل دوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب۱۳۵۱ (و آخرین اصلاحات آن به‌صورت پانویس)، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان تنظیم‌کننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- انتشار اسکناس و سکه‌های فلزی رایج کشور، طبق مقررات این قانون.
ب- نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، طبق مقررات این قانون.
ج- تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداخت‌های ارزی با تصویب شورای پول و اعتبار و همچنین نظارت بر معاملات ارزی.
د- نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیئت وزیران.
ه- نظارت بر صدور و ورود پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب شورای پول و اعتبار.
همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان بانکدار دولت، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- نگهداری حساب‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها و همچنین مؤسساتی که بیش از نصف سرمایه آنها متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی یا شهرداری‌هاست و انجام تمام عملیات بانکی آنها در داخل و خارج از کشور.
ب- فروش و بازپرداخت اصل و بهره انواع اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه به‌عنوان عامل دولت و واگذاری این عاملیت به افراد یا مؤسسات دیگر.
ج- نگهداری تمام ذخایر ارزی و طلای کشور.
د- نگهداری وجوه ریالی صندوق بین‌المللی پول و بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بین‌المللی و مؤسسه بین‌المللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات.
ه- انعقاد موافقت‌نامه پرداخت در اجرای قرارداد‌های پولی و مالی و بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.
*رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم کند و در اجرای برنامه‌های مختلف ازجمله برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد. در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداخت‌ها همراه با رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاست‌های پولی از اهداف مهم آن به‌شمار می‌رود.
سیاست پولی بعد از انقلاب
مهم‌ترین ابزار‌های سیاست پولی که در دوره بعد از انقلاب اسلامی استفاده شده‌اند، عبارت‌اند از:
نرخ‌های ذخیره قانونی که ابزار مؤثری بوده است، اما انعطاف‌پذیری زیادی ندارد.
عملیات بازار باز که از سال۱۳۷۹ از طریق اوراق مشارکت بانک مرکزی استفاده شده است.
تعیین نرخ سود سپرده‌ها و وام‌دهی از سوی دولت و مجلس که تأکید، بیشتر بر نرخ وام‌دهی بانک‌ها بوده است.
سیاست تعیین سقف اعتباری؛ این سیاست در طول برنامه سوم کنار گذاشته شد، اما در برنامه چهارم به‌شدت مورد توجه دولت بوده است.
سپرده ویژه بانک‌ها نزد بانک مرکزی که به‌دلیل نامناسب‌بودن نرخ بازدهی آن مؤثر نبوده است.
تعیین نرخ ارز از سوی بانک مرکزی.
بانک مرکزی
| شهرآرانیوز 
بانک مرکزی اعلام کرد: در شگرد‌های جدید کلاهبرداری، کلاهبرداران از مشتریان شبکه بانکی، اطلاعات روی کارت آنها را به بهانه‌های مختلف خواسته و سپس از آنها درخواست می‌کنند.
کد خبر: ۳۴۵۲۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۴
شبکه بانکی طی سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴ مبلغ یک هزار و ۷۷۶ همت تسهیلات پرداخت کرده است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ ۵۳۲.۱ همت معادل ۴۲.۸ درصد افزایش داشته است. ۴۲۸ همت از این تسهیلات به همراه بخشی از تسهیلات در قالب کارت‌های اعتباری معادل ۲۴.۹ درصد به مصرف کنندگان نهایی (خانوار) تعلق گرفته است.
کد خبر: ۳۴۵۲۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۴
بانک مرکزی شرایط فروش ارز به زائران و بازخرید ارز فروخته شده به جاماندگان از اربعین حسینی (ع) را اعلام کرد.
کد خبر: ۳۴۵۱۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۴
بانک مرکزی هشدار‌های مهمی را در خصوص تراکنش‌های سامانه‌های پایا، ساتنا و پل ارائه کرد.
کد خبر: ۳۴۴۹۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۳
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط بانک مرکزی ، گروه صنعتی گلرنگ با دارا بودن بیش از ۶۰ برند، از ۱۱ بانک در طی یک سال اخیر تسهیلات گرفته است.
کد خبر: ۳۴۴۸۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۲
با توجه به ایام محرم و سفر زائران ایرانی به عتبات عالیات، قیمت دینار عراق را به صورت روزانه بررسی می‌کنیم.
کد خبر: ۳۴۴۴۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۱
عرضه و فروش ارز اربعین از روز شنبه، ۴ مردادماه، از طریق بانک‌های عامل منتخب آغاز می‌شود.
کد خبر: ۳۴۴۳۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۱
بانک مرکزی با صدور بخشنامه‌ای، شرایط بخشودگی جرائم تسهیلات کمتر از ۷۰۰ میلیون تومان را به نظام بانکی ابلاغ کرد.
کد خبر: ۳۴۴۳۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۱
براساس داده‌های بانک مرکزی ، در اردیبهشت ماه سال جاری بیش از ۹.۸ میلیون فقره چک در کشور مبادله شد که از این میزان نزدیک به یک میلیون فقره چک معادل ۱۰.۱ درصد از تعداد و ۱۴.۴ درصد از مبلغ آنها برگشت خورده است.
کد خبر: ۳۴۴۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۱
مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی با رد ادعا‌های جدید بابک زنجانی ابر بدهکار اقتصادی اعلام کرد که وی از بانک مرکزی و هیچ نهاد قانونی کشور مجوز فعالیت اقتصادی ندارد.
کد خبر: ۳۴۴۲۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۹
بانک مرکزی اعلام کرد: شبکه بانکی از ابتدای سال جاری تاکنون، ۴۴ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به ۱۳۱ هزار و ۵۲۴ نفر از متقاضیان و همچنین ۱۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری به ۱۱۸ هزار و ۱۷۰ نفر از متقاضیان پرداخت کرده است.
کد خبر: ۳۴۴۰۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۸
ساعات چرخه‌های دوم و سوم تسویه پایا در تمام هفته در راستای ارائه خدمت بهینه به آحاد مردم از روز پنجشنبه، ۱۹ تیر ۱۴۰۴، تغییر می‌کند.
کد خبر: ۳۴۳۸۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۸
بانک مرکزی اعلام کرد: برخی افراد سودجو در شبکه‌های اجتماعی با راه‌اندازی صفحه، اقدام به تبلیغات درخصوص پرداخت وام تحت عناوین مختلف کرده‌اند که این صفحات صرفاً دامی برای کلاهبرداری، از بین بردن سرمایه افراد و جذب مخاطب است.
کد خبر: ۳۴۳۸۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۸
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با اجرای طرح «ارز اربعین»، امکان دریافت ۲۰۰ هزار دینار عراق با نرخ دولتی را برای هر زائر فراهم کرده است. این اقدام در راستای کاهش هزینه‌های زائران و جلوگیری از وابستگی به بازار آزاد ارز صورت می‌گیرد.
کد خبر: ۳۴۳۸۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۸
رئیس مرکز مدیریت ریسک و تدوین مقررات بیمه مرکزی گفت: براساس وعده‌ای که در زمان ابلاغ دستورالعمل پرداخت خسارت افت قیمت خودرو دادیم، فرایند بازنگری آن در دستور کار است تا افراد و گروه‌های بیشتری بتوانند از این مزایا استفاده کنند.
کد خبر: ۳۴۳۶۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۷
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفت: دولت باید اهتمام جدی در خصوص پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری داشته باشد و تسهیلات تکلیفی خود را به موقع پرداخت کند؛ البته دولت توانمندی لازم را نیز در این رابطه دارد و براساس گزارش‌هایی که به ما ارائه شده تا سقف ۳۵۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه می‌توانند پرداخت کنند، لذا توقع داریم دولت در این شرایط خاص فکری به حال زوج‌های جوان کند.
کد خبر: ۳۴۳۶۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۷
با پاک‌سازی سیستم بانکی از حساب‌های بی‌پشتوانه و اجاره‌ای، بنیان شفافیت، ریسک‌گریزی و سلامت در اقتصاد نهادینه می‌شود.
کد خبر: ۳۴۳۴۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۶
طبق اعلام بانک مرکزی ، میزان تامین ارز امسال از ۱۳.۵ میلیارد دلار عبور کرده است.
کد خبر: ۳۴۳۱۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۳
سخنگوی بانک مرکزی اعلام کرد: بانک مرکزی امسال نیز با هدف تسهیل سفر‌های زیارتی زائران اربعین حسینی، نسبت به عرضه ارز اربعین اقدام می‌کند.
کد خبر: ۳۴۳۰۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۲
رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: دستورالعمل جدید بانک مرکزی در حوزه رفع تعهد ارزی باعث شده تا در سه‌ماهه نخست امسال، ۱۲ درصد از صادرات کشور کاهش پیدا کند و پیش‌بینی می‌شود این میزان تا پایان تابستان، صادرات ما را ۳۰ درصد کاهش دهد.
کد خبر: ۳۴۲۹۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۲