سایه روشن‌های «امید» در جغرافیای مشهد

شوشتری - کرسی های پارلمان شهری مشهد حداقل نزدیک به دو دهه و اگر دقیق تر بگوییم، 16 سال تمام از آنِ طیف رقیب اصلاح طلبان بود؛ اگر چه شروع دوره اول پارلمان های شهری از دولت اصلاحات و با پیروزی قاطع اصلاح طلبان در شهرهای مختلف از جمله مشهد رقم خورده بود، بعد از دوره اول تا پایان دوره چهارم، سکان دست راست گراها بود. اما قاعده در پنجمین دوره انتخابات شوراها تغییر کرد و مردم مشهد این بار با رأی بالاتری نسبت به دوره های قبل، «لیست امیدی» ها را راهی پارلمان شهری کردند. نگاهی به آرای شورای اسلامی شهر در دوره های قبل و مقایسه آن با دوره پنجم در مشهد، گواه این مدعاست. منتخب اول شورای پنجم 256 هزار رأی کسب کرد، در حالی که در دوره چهارم، نفر اول شورا فقط حائز 83 هزار و 750 رأی شده بود و حتی با نفر آخر منتخبان لیست امید که 200 هزار رأی از شهروندان مشهد کسب کرد، فاصله چشمگیری داشت.
در واقع مشهدی ها در دوره پنجم انتخابات شورا، رأی خود را برای لیستی هزینه کردند که شعارش «امید و زندگی» بود؛ لیستی که می خواست حال و هوای شهر سه میلیونی را از «دلواپسیم» به «امید» تغییر بدهد و اگر چه تصور نمی شد در سیاسی ترین شهر ایران و شهری که به پایگاه راست ها و بن بست اصلاح طلبان معروف است، این لیست پیروز شود، معادله و مختصات شانزده ساله به هم خورد.
در چنین شرایطی، لیست امید که برآمده از اتحاد جبهه اصلاح طلبان مشهد بود، پنجمین دوره فعالیت شورای شهر مشهد را آغاز کرد. مردم منتظر تغییری بودند که لیست امید به آن ها وعده داده بود؛ وعده هایی که مثل بسیاری از انتخابات‌های گذشته مشهد، فاتحان آن از نردبان شعارهای پوپولیسی بالا نرفتند؛ آن ها خواستند مشق ایدئولوژیک را به عنوان تکلیف به شهروندان مشهد ارائه ندهند و به جای ارشاد و نصیحت مردم در تابلوها و در و دیوار شهر و تریبون های آن، به ترویج فرهنگ و حق و حقوق شهرنشینی و شهروندی بپردازند.

با رأی محکم مردم، شورای پنجم مشهد، از اول شهریورماه سال 96 کار خود را آغاز کرد. 15عضو شورا مراسم تحلیف خود را در این تاریخ به جا آوردند. «عدالت محوری»، «زیست پذیری» و «شفافیت»، سه گفتمانی بود که رئیس شورای پنجم مشهد در مراسم تحلیف اعضای شورا از آن سخن گفت و وعده داد که این شورا با این گفتمان ها کارش را پیش خواهد برد. محمدرضا حیدری، همچنین مهم ترین محور در شورای پنجم را رویکرد تعاملی دانست تا با این رویکرد، مشهد از فضای تک صدایی خارج شود.
حال برگ های تقویم از روز تحلیف آن ها تا به امروز به دو سالگی عُمر لیست امید رسیده و به عبارتی نصف راه طی شده و نیمی دیگر باقی مانده است. با نگاهی به این دو سالی که گذشت، کارنامه شورایی ها را اگر با حال و هوای مشهد که همان پازل جداگانه در جغرافیای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور و دژ محکم اصولگرایان است، ببینیم، شاید خیلی از طوفان ها، شکست ها و پیروزی ها عجیب نباشد، اما اگر رد پای عملکرد آن ها را با مواجهه هایی که با سنگ اندازی ها، موانع و حاشیه سازی ها داشتند، دنبال کنیم، فراز و فرودها فراوان بوده و روز به روز فشارها بیشتر و بیشتر شده است.
شاید زمین ماندن برخی وعده ها را بتوان به پای همین فضاها نوشت؛ با این حال نمی توان مطالبات و انتظارات مردمی برآورده نشده از لیست امیدی ها را نادیده گرفت؛ زیرا مردمی که پای انتخاب این لیست آمدند، امید به وعده هایی بستند که متفاوت با گذشتگان و کارنامه دوره های قبل بود.
محقق نشدن وعده «شفافیت» آن طور که لیست امید بر آن پافشاری کرد، یکی از نقدهای جاری به شورای پنجم است. هرچند شورای پنجم در اولین گام با اعلام فرایند انتخاب شهردار به صورت شفاف و در فرایندی مرحله بندی شده، نشان داد می خواهد محرمانه ای با مردم نداشته باشد و حتی در ادامه مسیر، سامانه «فاش» را برای دسترسی عموم مردم به اطلاعات، قراردادهای شهری و بودجه ها راه انداخت، برآیند همه این اقدامات، انتظارات را از وعده شفافیت، آن طور که باید و شاید، برآورده نکرده است.
در موضوع «عدالت محوری»، هم نقدهایی به این شورا وارد می شود که شاید مهم ترین آن به انتظارات مردمی از بدنه مدیریت شهری برگردد؛ از آنجا که اصلاح فرایندها با مصوبات و نظارت بر امور مدیریت شهری جزو وظایف شورای شهر است، مردم انتظار دارند کمترین چالش ها را در پاسخ گویی و امور مرتبط با مدیریت شهری داشته باشند؛ با این حال همچنان مردم مشکلات و نارضایتی هایی در ارتباط با امور خود با شهرداری دارند.
در حوزه رونق پروژه های بزرگ شهری نیز انتظار بیشتری از شورای پنجم می رفت؛ زیرا وعده فراهم شدن زمینه سرمایه گذاری و تعامل با دولت و موضوع نقد کردن مطالبات و بودجه های شهری را اعضای پارلمان شهری مشهد از همان روزهای اول روی کار آمدن بارها تکرار کردند. امید است در دو سال باقی مانده از فعالیت شورای پنجم، پروژه های بزرگ شهری رونق بیشتری بگیرند؛ چنان که در همین هفته های اخیر با آغاز عملیات اجرایی ساخت تقاطع چهارسطحی میدان نمایشگاه، شاهد کلید خوردن یکی از پروژه های حیاتی و مهم مشهد در بخش زیرساخت های ترافیکی بودیم. البته ناگفته نماند که شورای پنجم با وجود همه مخاطراتی که پیش رو داشت، ترمز شهرفروشی را برای پیشبرد امور شهری کشید و نخواست با شیوه هایی که به ضرر آیندگان خواهد بود، امور شهری را پیش ببرد. در همین شرایط که اعضای پارلمان شهری نخواستند به هر طریقی آورده مالی با شهرفروشی را رقم بزنند، با چاره اندیشی های دیگر ایده نقد کردن مطالبات شهرداری از دولت را اجرا کردند؛ به این ترتیب انباشتی از بدهی های مالی به جا مانده از دوره های قبلی مدیریت شهری که به طلب بانک ها از شهرداری مشهد برمی گشت، با تهاتر تسویه شد.
در ادامه به مناسبت دوسالگی روی کار آمدن لیست امید در شورای پنجم به مهم ترین مصوبات این شورا پرداخته ایم. در مجموع شورای پنجم در دو سال گذشته 510 مصوبه داشته که رهاورد 69 جلسه علنی بوده است. این مصوبات برخی وعده های شورای پنجم را محقق کرده است و همچنان انتظار می رود لیست امید در دو سال باقی مانده از دوره اش، پای وعده های به سرانجام نرسیده بماند؛ چنان که حیدری به عنوان رئیس شورا در آخرین جلسه علنی شورای شهر، بعد از انتخابش برای سومین سال، این وعده را داد که شورای پنجم در سال سوم کاری خود به دنبال اجرایی و عملیاتی کردن مصوباتش خواهد بود تا جهش جدی در توسعه مشهد ایجاد
شود.
شاید یکی از شاه بیت ها در میان فعالیت‌های شورای پنجم، اعتقاد به شنیدن و هم اندیشی با اقشار و گروه‌های مختلف صنفی و اجتماعی باشد؛ مجموعه نشست‌هایی که در قالب «فضیلت شنیدن» تمام اعضای شورا به مردم نزدیک‌تر کرد.

مصوبات برای تحقق وعده شفاف سازی
شفاف سازی، یکی از وعده های مهم شورای پنجم بود که برای تحقق این مهم، ابتدا اعضای پارلمان شهری به تعیین ساز و کار و اهداف آن در قالب مصوبه ای پرداختند. بر اساس مصوبه ای که مُهر تأیید اعضای شورای پنجم پای آن خورد، شهرداری مشهد مکلف شد برای شفاف سازی و نظارت عمومی بر معاملات ستاد، سازمان ها، شرکت ها و مؤسسات وابسته، اعم از خرید، مناقصه، مزایده، سرمایه گذاری، مشارکت یا ترک تشریفات، نسبت به ساز و کار تعیین شده از سوی شورا اقدام کند. در این ساز و کار، مدیریت شهری ابتدا مکلف به راه اندازی سامانه جامع معاملات شهرداری شد تا همه فرایندهای مربوط، اعم از اعلام فراخوان، پرداخت هزینه خرید اسناد، تبادل مستندات، دریافت قیمت، فرایند بازگشایی پاکت ها و اعلام برنده و عقد قرارداد را در بستر سامانه اینترنتی در دسترس آحاد شهروندان قرار دهد. ایجاد ساختاری برای اخذ نظرها و پیشنهادهای مردمی نیز در تبصره های همین مصوبه مورد تأکید شورا قرار گرفت تا اگر شهروندان از این نحوه شفاف سازی رضایت نداشتند، ابهامات رفع شود. برای این تصمیم مثبت هر چند گام های اولیه برداشته شده و سامانه فاش نیز فعال است، چند و چون اطلاعاتی که در این سامانه بارگذاری می شود، ضعف هایی دارد که همین ضعف ها نقدهایی به همراه داشته است.

چاره اندیشی برای خروج از رکود

در چند سال اخیر سایه رکود بر بازار ساخت و ساز، در حالی بالای سر شهرداری ها سنگینی می کرد که بیشترین درآمد شهرگردانی از همین حوزه تأمین می شد. در همین راستا شورای پنجم مشهد برای کم کردن فشار ناشی از این رکود بر بدنه مدیریت شهری و پیشبرد امور شهری، با مصوبات مختلف به دنبال رونق بخشی به فضای ساخت و ساز شهری افتاد. تصویب آیین نامه اجرایی مشوق های سرمایه گذاری در حوزه ساخت و ساز، از جمله مصوباتی است که می توان به آن اشاره کرد. همچنین در مصوبه ای دیگر، در راستای ایجاد وحدت رویه در پاسخ گویی به متقاضیان صدور پروانه ساختمانی و سایر گواهی های قانونی مربوط و به منظور رونق بخشی به صنعت ساختمان، شورای پنجم مشوق هایی برای متقاضیان در نظر گرفت که تقسیط بدهی شهروندان بابت صدور پروانه های مسکونی و تجاری از جمله این موارد به شمار می رود.

هویت و تاریخ مشهد در فهرست مصوبات شورای شهر
در کارنامه دو سال گذشته شورای پنجم، چند مصوبه در حوزه فرهنگی و اجتماعی با هدف اعتلای هویت و تقویت حس تعلق شهری در شهروندان دیده می شود که آیین نامه اهدای نشان مشهد از جمله این موارد به شمار می رود.
حمایت از مجموعه داران و موزه داران بخش خصوصی، الزام شهرداری به احداث باغ کتاب، مجوز تأسیس خانه ادبیات، مکان یابی و انجام مطالعه، ایجاد و ساخت سالن بزرگ تئاتر شهر، از دیگر مصوباتی است که در حوزه فرهنگی و اجتماعی به تأیید منتخبان مردم در این دوره شورای شهر مشهد رسیده است.

توجه به ورزش برای نشاط شهر

ایجاد نشاط در شهروندان، از جمله وعده های لیست امید بود که در این زمینه هر چند هنوز خیلی از تصمیمات روی زمین مانده است، بین مصوبات دو سال گذشته شورای پنجم، برخی موارد نشان از توجه شورایی ها به این مقوله مهم دارد. حمایت از ورزش قهرمانی، حمایت از راه اندازی آکادمی فوتبال، طرح جامع فضاهای ورزش همگانی و مراکز ورزش بانوان و حمل و نقل رایگان تماشاگران به ورزشگاه ها، از جمله این مصوبات است.

خدمت به ایثارگران
هر چند تشکیل کمیسیون ویژه امور ایثارگران به دوره چهارم شورای شهر برمی گردد، از اواخر سال 94 تا نیمه سال 96، در مجموع این کمیسیون فقط دو مصوبه در این زمینه داشت. با این حال، شورای پنجم در دو سال گذشته، پنج مصوبه را به امور ایثارگران اختصاص داده است. ارائه خدمات ویژه به ایثارگران برای استفاده از پارک حاشیه ای الیت، استفاده از خدمات پارکینگ های زیر مجموعه الیت، نام گذاری معابر به نام جانبازان و شهدا و در اختیار قراردادن 2 دستگاه ون به آسایشگاه جانبازان امام خمینی (ره) از جمله این موارد است. همچنین با مصوبه اعضای شورا طرح توسعه این آسایشگاه که قرار بود پنج سال قبل افتتاح شود با اعتبار حدود هفت میلیارد تومان به بهره‌برداری رسید.

حقوق شهروندان در قالب منشور

توجه به حقوق شهروندان نیز از جمله شعارهای لیست امید در انتخابات پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر مشهد بود. در همین زمینه، شورای پنجم منشور حقوق و مسئولیت های شهرنشینی شهر مشهد را مصوب کرد. حق برخورداری از زندگی شایسته و سالم، مشارکت در تصمیم گیری های مرتبط با منفعت عمومی، حق بهره مندی و دسترسی برابر به فضاها و حق بهره مندی و دسترسی برابر نسبت به فرصت های اقتصادی و شغلی، از جمله تأکیداتی است که در این منشور قید شده است.
شهر دوستدار کودک نیز با توجه به اهمیت توجه به حقوق کودکان در شهر مصوب شد. بر این اساس شهرداری مشهد موظف شده است برای تحقق ایده «شهر دوستدار کودک» (شهری که در آن، کودک و حقوق اساسی، علایق و نیازهای وی در کانون توجه قرار دارد و در آن، شهر و شهروندان کودکان را دوست داشته و کودکان نیز به عنوان شهروندانی فعال، شهر را دوست دارند) و به منظور آگاه سازی، ایجاد و گسترش فضاهای مطلوب، مناسب سازی محیط و فضاهای موجود و سیاست گذاری در این زمینه، اقدام کند.

حمایت از پروژه های گردشگری

مشهد سه میلیونی علاوه بر جمعیت خودش، سالیانه پذیرای بیش از 30 میلیون زائر بارگاه منور رضوی است که می طلبد در این زمینه شورا و مدیریت شهری برای ماندگاری زائران و استفاده آنان از زیرساخت های گردشگری این شهر چاره اندیشی کنند.
شورای پنجم در سال جاری، مدیریت شهری را مکلف کرد در راستای افزایش ماندگاری زائران از طریق پر کردن اوقات فراغت آنان و ایجاد روحیه نشاط و امید با تعریف طرح ها و پروژه های متناسب اقدام کند.
مجوز انعقاد قرارداد سرمایه گذاری احداث، تجهیز، راه اندازی و بهره برداری از پروژه قطار و تله سیژ بوستان کوهسنگی، مجوز انعقاد قرارداد سرمایه گذاری احداث، تجهیز، راه اندازی و بهره برداری از مجموعه تفریحی گردشگری بوستان خورشید و قرارداد احداث، تجهیز، راه اندازی و بهره برداری از پارک 88 هکتاری طرق، از دیگر مصوبات شورای پنجم با هدف حمایت و توسعه پروژه های گردشگری و در راستای پر کردن اوقات فراغت شهروندان و ایجاد روحیه نشاط در آن هاست.

تصمیم گیری برای معضلات حمل و نقل و ترافیک مشهد

تصویر امروزه از کلان شهرهای کشور، گویای آن است که شاید دیگر با هیچ تصمیمی نتوان بر غول ترافیک غلبه کرد. با این حال آنچه از شورا و مدیریت شهری هر کلان شهری انتظار می رود، رویکرد کاهش و مقابله با ترافیک سرسام آوری است که هر ساله بیشتر نمود پیدا می کند. در این راستا، شورای پنجم، مصوبات مختلفی را در کارنامه دو ساله خود دارد که از مهم ترین آن ها می توان به تفاهم نامه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، موتور برقی و واگذاری دوچرخه در راستای کاهش ترافیک و آلودگی هوا، ارائه تسهیلات نوسازی ناوگان تاکسی رانی، مجوز خرید مینی بوس و واگذاری آن به بخش خصوصی از طریق فراخوان عمومی، تهیه 60 واگن برای ناوگان قطار شهری، جذب حداکثری اسناد خزانه اسلامی برای پروژه قطار شهری، احداث جایگاه توزیع سوخت تک سکویی در سطح شهر مشهد، ارائه خدمات حمل و نقل ریلی رایگان در ایام خاص نظیر روز ولادت و شهادت امام رضا (ع)، یوم ا... 22 بهمن و روز جهانی قدس، پرداخت یارانه خدمات حمل ونقل ویژه معلولان به بخش خصوصی، انتشار اوراق مالی اسلامی برای خرید اتوبوس، حفاری تونل پروژه خط 4 قطار شهر و انتشار اوراق مشارکت برای تکمیل و توسعه پروژه قطارشهری با هدف ارتقای حمل ونقل همگانی و کاهش معضلات ترافیک و آلودگی هوا اشاره کرد.

از سراینده شاهنامه و توس غافل نشدند
قصه بی مهری به توس و شاعر پرآوازه دیار خراسان را هرچه از سر بگیریم، به انتها نمی رسد. در تمام این سال ها آرامگاه این حماسه سرای ایرانی همواره مورد غفلت واقع شده و اگر وعده هایی برای سامان دهی توس داده شده، درنهایت یا به سرانجام نرسیده یا به بهانه نبود اعتبار و ... نیمه کاره رها مانده است. یکی از گام های مثبتی که در کارنامه شورای پنجم دیده می شود، توجه به توس بوده است. اعضای شورای پنجم برای اولین بار در نخستین روزهایی کاری خود، تشکیل کمیسیونی ویژه برای توسعه و عمران توس را مصوب کردند و در ادامه با فعال شدن این کمیسیون، به موضوع کارهای زمین مانده در توس و کمکی که در توان مدیریت شهری است،
پرداختند. بررسی، سیاست گذاری و برنامه ریزی درباره طرح ها، رویدادها و برنامه های راهبردی و عملیاتی عمران و باززنده سازی توس، در سطوح مختلف توسعه ساختاری، کالبدی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و اجتماعی، تصویب سند راهبردی باززنده سازی توس و تصویب ایجاد ساختار اجرایی مناسب برای توسعه پایدار محدوده تاریخی توس به منظور سرعت بخشیدن به فرایند باز زنده سازی ناحیه منفصل توس از جمله مصوبات این کمیسیون بوده است که بخشی از عملیات اجرایی این مصوبات تاکنون به نتیجه رسیده و هنوز ادامه دارد.

مُهر تأیید بر برنامه عملیاتی از 1397 تا 1400

اینکه پایه هر اقدامی با برنامه ریزی باشد، شعاری است که پیوست سخنان همه مدیران و مسئولان است، اما در عمل باید دید چقدر از این برنامه ها به مرحله تدوین می رسد و چقدر به مرحله اجرا در می آید. در گام اول، شورای پنجم، یکی از مصوبات مهمی که در کارنامه دو سال گذشته خود به ثبت رساند، برنامه عملیاتی میان مدت 1400-1397 مدیریت شهری، سازمان ها، مؤسسات و شرکت های وابسته به آن بود. بر این اساس مدیریت شهری مکلف شد به منظور تحقق اهداف کلان طرح توسعه و عمران کلان شهر برای اعتلای هویت منحصر به فرد مذهبی زیارتی، تاریخی و فرهنگی مشهد در مقیاس ملی و جهانی، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار با رویکرد جهانی و مشارکت فعال در توسعه اقتصاد ملی، گسترش عدالت اجتماعی و تعادل فضایی، اعتلای کیفیت محیط شهری و حفاظت پایدار از سلامت و ایمنی شهروندان و زائران اقدام کند. این برنامه در چند صد صفحه با تبصره های ریز و درشت آماده شد و به تصویب شورای پنجم رسید.

برای رهایی از مشکلات زیست شهری

آلودگی های مختلف، از آسمان شهر گرفته تا آب و خاک آن، یکی از تهدیدهای زندگی شهری است که در شهرهای بزرگی نظیر مشهد اگر برای مصائب آن چاره جویی نشود، روز به روز آثار مخرب بیشتری برای شهروندان به جا خواهد ماند. آلودگی آب و خاک از طریق زباله های شهری، یکی از همین موارد است که شورای پنجم برای کاهش مخاطرات آن، مجوز انعقاد قراردادی بین مدیریت شهری مشهد و شرکتی فرانسوی را برای احداث سیستم زباله سوز شهری مصوب کرد.
همچنین اعطای تسهیلات تشویقی به متقاضیان احداث باغ بام به منظور ایجاد و توسعه فضای سبز شهری، آیین نامه سامان دهی بهره برداری اصناف از پیاده روها و فضاهای شهری، مدیریت مصرف آب، جداسازی و بازچرخانی فاضلاب خاکستری در ساختمان ها، آیین نامه پرداخت تسهیلات بانکی به طرح های سامان دهی و انتقال مشاغل مزاحم و آلاینده به محل های مجاز و آیین نامه نحوه سامان دهی متکدیان، با هدف کاهش مشکلات زیست شهری به تصویب شورای پنجم رسید.

نام مفاخر فراموش شده به خیابان های شهر بازگشت

یکی از بخش هایی که در دو سال گذشته از عُمر شورای پنجم، به نسبت دیگر بخش ها، مصوبات فراوانی داشته، نام گذاری معابر مشهد است. رویکرد شورای پنجم در این نام گذاری ها، پرهیز از نام های تکراری و توجه به نام مفاخر فراموش شده مشهد بود.
نام گذاری یکی از خیابان های مشهد از سوی لیست امید به نام استاد مهدی اخوان ثالث با تخلص «م.‌امید»، یکی از همین نام گذاری های مفاخر فراموش شده بود؛ به این ترتیب با مصوبه شورای پنجم، حدفاصل میدان جانباز تا بولوار سجاد به نام شاعر نامی معاصر، استاد مهدی اخوان ثالث، نام گذاری شد.
نام گذاری معابر فرعی مشهد به نام مفاخر دانشگاهی مشهد، دیگر مصوبه ای بود که در این حوزه مُهر تأیید شورایی ها را گرفت. بر این اساس نام مفاخر دانشگاهی از جمله دکتر محمدتقی عدالتی شعرباف، دکتر علی سرافراز یزدی، دکتر اسدا... آزاد، دکتر ابراهیم شکورزاده، دکتر علی اکبر فیاض، دکتر احمدعلی رجایی بخارایی، دکتر کاظم مدیرشانه چی، دکتر عبدالهادی حائری و سیدمحمدتقی فاطمی بر چند خیابان مشهد نشست.
پهلوان احمد وفادار، از دیگر مفاخر فراموش شده مشهد بود که شورای پنجم، یکی از میادین شهر را مزین به نام این پهلوان کرد. نام گذاری یکی از بولوارهای مشهد به نام مرحوم آیت ا... هاشمی رفسنجانی و تصویب نام گذاری معبری به نام پوران شریعت رضوی نیز از دیگر نام گذاری هایی است که مورد توجه اعضای پنجمین دوره پارلمان شهری مشهد قرار گرفت.
نام گذاری ایستگاه های آتش نشانی به نام شهدای آتش نشان و برخی معابر مشهد به نام شهدا و جانبازان دفاع مقدس، از دیگر مصوبات مربوط به حوزه نام گذاری بود که شورای پنجم در چندین مصوبه جداگانه به این مقوله پرداخت. نام گذاری خیابان خیام جنوبی 18 به نام جانباز غلامحسین صفایی و چندین معبر دیگر به نام شهدای دفاع مقدس از جمله این مصوبات است.

مصوبات برای حاشیه شهر
یک سوم از جمعیت شهر مشهد را حاشیه نشینان تشکیل می دهند که برای سامان دهی مشکلات آنان در حاشیه شهر، شاید بیشترین انتظارات از شورا و مدیریت شهری باشد. باتوجه به اهمیت این موضوع، یکی از کمیسیون های ویژه در شورای شهر به موضوع مناطق کم برخوردار و حاشیه شهر می پردازد که در دو سال پس از روی کار آمدن شورای پنجم، توجه به این بخش نیز دیده می شود. هر چند با حجم انبوه مشکلات در حاشیه شهر، نمی توان آنچه را که امروز در چهره حاشیه نشینان می بینیم، رضایت از مدیران شهری و شورایی ها توصیف کنیم.
در عین حال، رهاورد شورای پنجم در دو سال گذشته برای حاشیه شهر، مصوبات مختلفی بوده است که از میان آن ها می توان به سامان دهی اراضی واقع در محدوده حاشیه شهر منطبق بر طرح های جامع و تفصیلی، منطقه بندی جدید شهرداری در مناطق حاشیه، سامان دهی اراضی بزرگ مقیاس واقع در محدوده و حریم شهر، ارائه برش بودجه ای برای محدوده و محلات حاشیه و حریم شهر مشهد در بودجه سنواتی شهرداری، راه اندازی و فعال سازی دفاتر توسعه محله (تسهیلگری) با هدف نوسازی و توانمندسازی بافت های ناکارآمد و تسهیلاتی برای سامان دهی کارتن خواب ها و ایجاد گرمخانه در مناطق حاشیه شهر اشاره کرد.