پایین بودن قیمت انرژی یا به تعبیر دیگر پرداخت یارانه پنهان از سوی دولت روی قبوض آب، برق و گاز باعث شده است که مردم ایران در مصرف انرژی همچون سایر جوامع بهینه عمل نکنند. در این رابطه مدیر عامل بهره وری ایران اعلام کرده است که ایران رکورد پرداخت یارانه انرژی در جهان را شکسته است.
به گزارش شهرآرانیوز، مدیرعامل انجمن بهره وری ایران تصریح کرد: در بین کشور‌های جهان، کشور ما بالاترین یارانه انرژی را در سال ۲۰۱۸ میلادی، به میزان ۷۰ میلیارد دلار پرداخت کرده‌ایم که این میزان ۱۵ درصد از GDP کشور محسوب می‌شود.
سید حمید کلانتری مدیرعامل انجمن بهره وری ایران در نشست خبری دهمین همایش ملی بهره وری گفت: تنها چیزی که در شرایط کرونا و تحریم تعطیلی بردار نیست، بهره وری است.
وی گفت: بر همین اساس، دهمین همایش ملی بهره وری روز‌های ۲۶ و ۲۷ مردادماه سال جاری با حضور تعداد برجسته‌ای از مسئولان، صاحبنظران و اساتید دانشگاه به صورت مجازی در سه محور اصلی بهره وری در حوزه اجتماع و فرهنگ، اقتصاد و محیط کسب و کار، بهره وری و مدیریت ساختار‌ها و محور ویژه «بهره وری و تولید» برگزار می‌شود.
وی هدف این همایش را ایجاد بستر و فضای هم اندیشی و گفتگو در مسیر دستیابی به راهکار‌های موثر در بهبود و ارتقای بهره وری ملی دانست و گفت: علاقه‌مندان به شرکت در این همایش بصورت آنلاین می‌توانند به سایت انجمن بهره وری ایران مراجعه و ثبت نام کنند.
مدیرعامل انجمن بهره وری ایران در ادامه ضمن ارائه تعاریف ساده از بهره وری گفت: بهره وری به معنای بهتر شدن است. یعنی روز به روز در جهت پیشرفت، بهبود، ارتقای کیفیت، مدیریت اثربخش‌تر و در جهت اعتلا در اداره، کارخانه، بنگاه اقتصادی، مدرسه، بیمارستان، سایر سطوح و در مجموع کشور حرکت کنیم.
وی ادامه داد: موضوع بهره وری، موضوع بسیار مهمی است که مبنای سنجش توانمندی مدیریت در هر کشوری به شمار می‌آید، تولید ناخالص داخلی از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود. یکی موضوع میزان سرمایه گذاری و بخش دوم میزان بهره وری است، از همین رو میتوانیم اهمیت بهره وری را دریابیم.
فاصله معنادار با متوسط بهره وری کشور‌های آسیایی
مدیرعامل انجمن بهره وری ایران خاطرنشان کرد: از برنامه چهارم توسعه بهره وری، برای بهره وری در برنامه‌های توسعه از نظر کمی سهمی در نظر گرفته شده است. در برنامه چهارم ۳۱ درصد، و در برنامه‌های پنجم و ششم توسعه به ترتیب ۳۳ و ۳۵ درصد از رشد اقتصادی باید از محل بهره وری حاصل می‌شده است.
به گفته وی، بر اساس آمار سازمان بهره وری آسیایی، بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۶ رشد بهره وری به طور متوسط از رشد اقتصادی ۲۴ کشور آسیایی ۳۵ درصد (یعنی ۲.۲ واحد از میانگین رشد اقتصادی ۵.۵ درصدی این کشورها) بوده است، در صورتی که کشور ما با این میزان فاصله بسیاری دارد و امکان نیل به این میزان هنوز آسان نیست.
وضعیت تامل برانگیز در بهره وری انرژی
مدیرعامل انجمن بهره وری ایران با بیان این که وضعیت بهره وری انرژی کشور تامل برانگیز است، تصریح کرد: در بین کشور‌های جهان، کشور ما بالاترین یارانه انرژی را در سال ۲۰۱۸ میلادی، به میزان ۷۰ میلیارد دلار پرداخت کرده که این میزان ۱۵ درصد از GDP کشور محسوب می‌شود. این در حالی است که عربستان ۴۴ میلیارد دلار و چین با آن جمعیت ۴۳ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت کرده اند و این نشان می‌دهد که در حوزه مدیریت انرژی رفتار بهره ورانه لازم شکل نگرفته است.
وی افزود: بر اساس مقایسه دیگری که صورت گرفته است، میانگین مصرف انرژی در بخش خانگی در ایران دو برابر میانگین جهانی است و در بخش صنعت، ۷۵ درصد بیش از میانگین جهانی ما مصرف انرژی داریم.
حمل و نقل بهره ور نیست
سید حمید کلانتری در ادامه تصریح کرد: بخش حمل و نقل، کشور ما در میان ۹۴ کشور اندازه گیری شده، در رتبه هشتاد و چهارم از نظر میزان مصرف انرژی قرار دارد که نشان می‌دهد یا ناوگان حمل و نقل فرسوده است یا کیفیت نگهداری و تجهیزات مناسب نیست و یا سیستم حمل و نقل ما غیراثربخش است.
وی اضافه کرد: تولید ناخالص داخلی ایران ۴۵۰ میلیارد دلار است، در حالی که تولید ناخالص کشور ترکیه در همسایگی ما حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار و بیش از دو برابر کشور ما است. اما مصرف انرژی ترکیه یک سوم کشور ما است که این آمار به خوبی نمایانگر عمق مشکلی است که کشور با آن روبرو است.
کلانتری بخشی از این مشکلات را ناشی از ارزان بودن قیمت حامل‌های انرژی دانست و گفت: قیمت هر متر مکعب گاز طبیعی در کشور ما یک سنت بوده، در حالی که قیمت جهانی آن ۳۵ سنت است.
بهره وری در آب و برق مناسب نیست
مدیرعامل انجمن بهره وری ایران با بیان این که در بهره وری آب نیز وضعیت مناسبی نداریم، خاطرنشان کرد: کشور در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد و بارندگی در کشور ما یک سوم میانگین بارندگی جهان بوده و برداشت از سفره‌های زیرزمینی بسیار بالاست، از ۷۵۰ هزار چاه کشاورزی، نزدیک به ۴۰۰ هزار چاه بدون مجوز حفر شده و در حال استفاده است و مدام سطح آب در سفره‌های زیرزمینی در حال کاهش است. در شبکه انتقال و توزیع برق، ۲۳ درصد هدر رفت انرژی وجود دارد که ۷ درصد آن مربوط به انتقال شده و ۱۶ درصد آن مربوط به بخش توزیع است.
وی در ادامه وضعیت بهره وری از منابع طبیعی را نیز قابل تامل دانست و به بیان مثال‌هایی در این زمینه از جمله فرسایش خاک پرداخت و خواستار توجه بیشتر به موضوع بهره وری خاک شد، چرا که نزدیک به ۴۰۰ سال زمان می‌برد تا یک سانتی متر خاک شکل بگیرد.
نظام تعلیم و تربیت، حلقه مفقوده بهره وری
کلاتتری ادامه دارد: نظام تعلیم و تربیت کشور هم جزو بخش‌های نابهره ور کشور به شمار می‌آید، همچنان که در کشور صدهزار فارغ التحصیل وجود دارند که در رشته تحصیلی خود مشغول به کار نیستند و در رشته‌های غیرمرتبط فعالیت می‌کنند که نشان می‌دهد تا چه اندازه نظام تعلیم و تربیت ما چه در مدارس و چه در دانشگاه‌ها غیر بهره ور است، بخصوص در مدارس که خروجی نظام آموزش و پرورش، انسان دغدغه‌مند نسبت به موضوع بهره وری نیست و رشته‌های دانشگاهی نیز متناسب با نیاز‌های جامعه و کشور نیست.
وی بهره وری نیروی انسانی در نظام اداری را نیز مناسب ندانست و خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات جدی در این زمینه، نبود یک نظام شایستگی مطلوب است و انتصابات بر اساس شایستگی نیست و یکی از دلایلی که بهره وری در شرکت‌های دولتی باوجود منابع مالی گسترده، مناسب نیست، همین انتصابات بدون قاعده است.
مثال‌هایی در زمینه نابهره وری در کشور
مدیرعامل انجمن بهره وری ایران اشاره‌ای نیز به بخشی از مشکلات نیروی انسانی در بخش خصوصی داشت و به بیان مثالی درباره «مالک مدیری» در شرکت‌های صنعتی پرداخت و گفت: همین که مالک یک شرکت صنعتی تمایل دارد خود نیز مدیریت را برعهده داشته باشد مساله‌ای قابل توجه است در حالی که مالکیت و مدیریت دو موضوع متفاوت است، چرا که لازم است مدیر آموزش‌هایی دیده باشد، در حوزه‌های مختلف مانند تولید، صادرات، بازاریابی و برندینگ اطلاعات کافی را داشته باشد.
وی عدم استفاده واحد‌های صنعتی و تولیدی کشور را از خدمات مشاوره‌ای در زمینه‌های مختلف از جمله بهره وری را از دیگر نشانه‌های غیربهره ورانه در صنعت و تولید کشور بیان کرد و گفت: همه این عوامل در کنار هم موجب می‌شود تا بهره وری در صنعت از وضعیت مناسبی برخوردار نباشد.
سرمایه و چالش‌های بهره وری
کلانتری، خواب سرمایه را نیز از دیگر مشکلات کشور برشمرد و با بیان این که بهره وری کل، حاصل بهره وری سرمایه و بهره وری نیروی کار و بهره وری سایر عوامل تولید است، بر اهمیت این سرمایه‌ها تاکید و تصریح کرد: پروژه‌های نیمه تمام و واحد‌های صنعتی نیمه فعال یا راکد نقش منفی در بهره وری سرمایه کشور دارد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه هر چند وضعیت ساختمان سازی در کشور از نظر مصالح، اصول مهندسی، رعایت ضوابط و نظارت‌های فنی رو به بهبود بوده است، اما از نظر مدیریت ساخت با مشکلاتی روبرو هستیم، ادامه داد: وجود تعداد قابل توجهی از خانه‌هایی که بدون سکونت هستند نشان می‌دهد در حکمرانی در بخش ساختمان موفق نبوده ایم.
کلانتری تصریح کرد: ظرف ۱۲ سال در تهران، معادل ۸۸ درصد واحد‌های مسکونی موجود، پروانه ساخت صادر شده که نشان می‌دهد ساخت و ساز در تهران در این مدت، حدودا دو برابر شده است، اما از آن طرف با مشکل افزایش نامتعارف قیمت مسکن و حتی اجاره روبرو هستیم که فشار مضاعفی به مردم وارد می‌کند.
تلاش انجمن بهره وری ایران برای آسیب شناسی مشکلات کشور
مدیرعامل انجمن بهره وری ایران درباره اقدامات این انجمن برای ارتقای بهره وری کشور با وجود این مشکلات تصریح کرد: بهره وری به این معناست که ما همه این مسائل را آسیب شناسی کنیم و برای آن راهکارها ارائه بدهیم و انجمن بهره وری ایران نیز تلاش می‌کند که راهکار‌های بلندمدت و کلان را با استفاده از دیدگاه‌های صاحبنظران، اندیشمندان و کارشناسان برجسته تدوین و تنظیم کند و به مسئولان ذیربط انتقال دهد.
وی در ادامه با بیان اینکه انجمن بهره وری ایران تلاش دارد، حساسیت را نسبت به بهره وری در سطوح مختلف کشور بالا برد، تصریح کرد: یکی از راهکارها، برگزاری نشست‌های تخصصی و همایش‌های سالانه از جمله همایش ملی بهره وری ایران است که همان طور که گفتم امسال به دلیل شیوع کرونا به صورت آنلاین برگزار می‌شود و علاقه مندان می‌توانند برای ثبت نام در این همایش از طریق سایت انجمن بهره وری ایران به نشانی www.irpa.ir اقدام کنند.
سید حمید کلانتری اظهار امیدواری کرد که این همایش بتواند در مسیر ارتقای فرهنگ بهره وری، اثربخشی در فعالیت‌های بهره ورانه کشور و ایجاد زمینه‌های مدیریت بهبود و مدیریت شایسته هم در بخش‌های دولتی و خصوصی و هم در بخش‌های تعاونی و نهاد‌های عمومی غیردولتی مثل شهرداری‌ها و بنیاد‌ها و دیگر نهاد‌ها اثرگذار باشد.
وی البته خاطرنشان کرد: این انجمن تلاش‌های جدی را در زمینه ارتقای بهره وری صنعت بیمه با همکاری بیمه مرکزی، ارتقای بهره وری در حوزه ساختمان از طریق همفکری با نظام مهندسی استان تهران، ارتقای بهره وری در نظام تعلیم و تربیت از طریق حضور فعالانه در کارگروه بهره وری وزارت آموزش و پرورش و همچنین مکاتبه و مذاکره با سایر نهاد‌های بخش دولتی و همچنین بنگاه‌های اقتصادی و واحد‌های تولید در دست انجام دارد.
انتظار از دولت و شخص رئیس جمهور برای ارتقای بهره وری
مدیرعامل بهره وری ایران در پایان این نشست خبری خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود آقای رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور و وزیران به موضوع بهره وری توجه بیشتری داشته باشند، چرا که وقتی در قانون برنامه توسعه مقرر شده که یک سوم رشد اقتصادی یک کشور از سهم بهره وری حاصل شود، باید بیش از این‌ها به موضوع بهره وری و اهمیت آن در توسعه بهره وری کشور توجه شود.
منبع: فارس