در پی گرانی نهاده‌های دامی، مرکز آمار ایران از افزایش کشتار دام سبک و سنگین در کشور گزارش داده است. این افزایش کشتار دام چه تأثیری بر قیمت گوشت در آینده دارد؟
مسعود سلطانی | شهرآرانیوز؛ خبر به ظاهر خوش‌حال کننده و مسرت بخش است. تولید گوشت قرمز در ایران در مرداد امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۴۱ درصد رشد کرده است. البته این نخستین ماه در سال ۹۹ نیست که تولید گوشت قرمز افزایش پیدا کرده است.
بررسی آمار‌های منتشرشده ازسوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که امسال تولید گوشت قرمز در تیرماه ۴۴ درصد، در خرداد ۳۳ درصد و در اردیبهشت ۲۳ درصد نسبت به ماه مشابه در سال گذشته رشد کرده است.
ممکن است گمان کنید که افزایش تولید گوشت قرمز در سال جاری به دلیل افزایش تعداد دام سبک و سنگین در کشور است. اما بررسی جمعیت دام، تغییر محسوسی را در جمعیت دام کشور نشان نمی‌دهد.
براساس گزارش‌های مرکز آمار ایران، جمعیت دام سبک در بهار ۹۹ نسبت به مدت مشابه در سال قبل فقط ۰.۱ درصد رشد داشته، در حالی که کشتار دام سبک تنها در مرداد به طور میانگین بیش از ۳۲ درصد افزایش پیدا کرده است.
دام سنگین نیز وضعیت مشابهی دارد. بررسی گزارش‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد جمعیت دام سنگین نیز در بهار ۹۹ نسبت به زمستان سال گذشته تنها ۳ درصد افزایش داشته است، در حالی که میزان کشتار انواع دام سنگین و تولید گوشت در سال جاری به طور میانگین بیش از ۶۵ درصد رشد کرده است.
کشتار از ترس گرسنگی
واقعیت ماجرا این است که دامداران برای تامین خوراک و علوفه دچار مشکل هستند و از نظر اقتصادی نگهداری و پرواربندی دام برایشان توجیه ندارد و ازاین رو دست به کشتار زودتر از موعد دام خود می‌زنند. پیش از این، شهرآرانیوز در گزارش «
آیا قیمت گوشت تا پایان سال ۳ برابر میشود؟» که در تاریخ ۲۰ مرداد منتشر شده، به این موضوع پرداخت. اکنون نیز گزارش مرکز آمار تاییدکننده اطلاعات درج شده در آن گزارش است.
آرش فرزادنیا، تولیدکننده دام و دبیر کمیته تخصصی شیر خراسان رضوی، دراین باره به شهرآرا می‌گوید: بررسی میزان کشتار دام طی ماه‌های اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد، حکایت از افزایش کشتار نسبت به مدت مشابه در سال قبل دارد. به نظر می‌رسد این روند طی شهریور و همچنین فصل پاییز ادامه پیدا کند.
وی ادامه می‌دهد: پیش از این نیز بار‌ها و بار‌ها ازسوی تولیدکننده دام این صحبت‌ها مطرح شده است. اکنون فقط ۵۰ درصد خوراک موردنیاز دام دامداران ازطریق نهاده‌هایی که با ارز دولتی وارد کشور شده، تامین میشود. ۵۰ درصد مابقی خوراک دام نیز باید از بازار آزاد تهیه شود که اختلاف قیمت فاحشی با نرخ دولتی دارد.
این تولیدکننده دام ادامه می‌دهد: اکنون قیمت هرکیلوگرم کنجاله سویا به نرخ دولتی ۲۵۰۰ تومان است. اما در بازار آزاد به نرخ ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان به فروش می‌رسد. جو خارجی و ذرت خارجی با نرخ ارز دولتی هر کیلوگرم ۱۵۰۰ تومان است، اما در بازار بیش از ۳۰۰۰ تومان به فروش می‌رسد.
فرزادنیا تصریح می‌کند: وقتی قیمت خوراک دام افزایش پیدا کند، پرواربندی صرفه ندارد؛ لذا دامدار پیش از موعدی که دام به سن و وزن مطلوب برسد، دام را کشتار می‌کند؛ چراکه اگر دام خوراک کافی نداشته باشد نه تنها وزن نمی‌گیرد، دچار کاهش وزن هم میشود. در این شرایط دامدار راهی جز کشتار دام خود، اعم از دام مولد و حتی دام جوان، ندارد.
عرضه گوشت در زمستان کاهش می‌یابد
وی به پیش بینی شرایط بازار گوشت طی ماه‌های آینده می‌پردازد و می‌گوید: در فصل بهار و تابستان این امکان وجود داشت که دام سبک برای تغذیه از مراتع یا بقایای گیاهی در مزارع کشاورزی استفاده کند، اما در پاییز و زمستان چنین امکانی فراهم نیست؛ لذا پیش بینی می‌کنم که میزان کشتار طی شهریور و فصل پاییز همچنان در مقایسه با سال گذشته افزایش یابد.
دبیر کمیته تخصصی شیر استان ادامه می‌دهد: بااین حال تعداد دام در کشور محدود است و روند کشتار سرانجام متوقف خواهد شد. می‌توان پیش بینی کرد که از ابتدای زمستان شاهد کاهش کشتار و درنتیجه کاهش عرضه گوشت در بازار باشیم. این اتفاق منجر به افزایش شدید قیمت گوشت قرمز در بازار خواهد شد.
فقط دلال‌ها سود می‌کنند
فرزادنیا با انتقاد از ضعف دستگاه‌های نظارتی در کنترل قیمت‌ها نیز می‌گوید: شرایط بازار به نحوی است که فقط دلال‌ها سود می‌کنند. اکنون که به دلیل گرانی خوراک دام شاهد افزایش کشتار هستیم، قیمت هر کیلوگرم بره زنده از ۴۳ هزار تومان در هفته اول شهریور به ۳۹ هزار تومان رسیده، اما قیمت گوشت در شهر کاهش نیافته است. مابه التفاوت این قیمت به جیب دلال‌ها می‌رود. وی ادامه می‌دهد: بدون تردید در فصل زمستان نیز که عوارض کشتار دام و کاهش تولید در آن نمایان میشود این دلال‌ها هستند که از افزایش قیمت‌ها سود خواهند کرد و مردم و تولیدکنندگان بازهم متضرر می‌شوند.
فرزادنیا درباره عواقب کنترل نکردن بازار هشدار می‌دهد و به طرح یک پیشنهاد می‌پردازد و می‌گوید: دولت با کمبود ارز مواجه است. پس اگر دچار کمبود گوشت در کشور شویم امکان واردات گوشت نخواهد بود. پیشنهاد ما این است که دولت اکنون گوشت را از دامداران پیش خرید کند و به جای پول به آن‌ها خوراک دام بدهد. اگر این تدبیر اجرایی شود، گوساله‌ها و بره‌ها امروز کشتار نخواهد شد و تا ۶ ماه آینده پروار می‌شوند و کشور با کمبود گوشت مواجه نخواهد شد.