نگاهی به واکنش‌های داخلی و خارجی به ادعای اخیر آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران
به گزارش شهرآرانیوز؛ شامگاه شنبه ۲۹ شهریور، آمریکا طی بیانیه‌ای مدعی شد که تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را با فعال‌سازی مکانیسم ماشه بازگردانده است. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در این بیانیه اعلام کرد که اگر سازمان ملل متحد نتواند تحریم‌ها را اجرا کند، این موضوع، پیامد‌هایی خواهد داشت، اما او جزئیاتی از تازه‌ترین تهدید دولت ایالات متحده علیه یک سازمان بین‌المللی اعلام نکرد.
البته پمپئو تصریح کرد که آمریکا متعهد می‌شود کسانی را که تحریم‌های ایران را نقض کنند، مجازات کند. بااین‌حال ادعای آمریکا مبنی‌بر بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران ازسوی اعضای شورای امنیت و کشور‌های اروپایی تکذیب شد و جامعه جهانی نیز بر غیرقانونی‌بودن آن تأکید کرد و بدین‌ترتیب موجی از اظهارنظر‌های خارجی و داخلی درباره این موضوع، تیتر رسانه‌های مختلف جهان شد.
واکنش دستگاه دیپلماسی ایران
وزارت امور خارجه کشورمان در پاسخ به ادعای آمریکا مبنی‌بر بازگشت تحریم‌های بین‌المللی، بیانیه‌ای صادر کرد. در بخش‌هایی از این بیانیه آمده است: «آمریکا امروز درحالی به دروغ مدعی بازگشت قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت ملل متحد علیه جمهوری اسلامی ایران است که درخواست آمریکا به‌عنوان یک کشور غیرعضو در برجام برای آغاز روند احیای تحریم‌ها از اساس ازسوی شورای امنیت رد شده و این روند هیچ‌گاه آغاز نشده است که امروز به سرانجام رسیده باشد. وزیر امور خارجه آمریکا خود نیز می‌داند که ادعایش درمورد بازگشت تحریم‌های شورای امنیت بی‌اساس، باطل و فاقد هرگونه اثرگذاری قانونی است و لذا به روش مألوف خود اقدام به تهدید و ارعاب کشور‌ها به وضع تحریم‌های ملی فرامرزی علیه آنان کرده که خود بهترین گواه اعتراف آمریکا به شکست در حرکتش در شورای امنیت است».
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان، نیز شامگاه شنبه ۳۰ شهریور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری، درباره تلاش یک‌جانبه آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد گفت: آنچه واضح است، تمام اعضای شورای امنیت به استثنای آمریکا و یک کشور دیگر، رسما اعلام کردند اقدام آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسند. ما دو حالت داریم؛ یک زمان کشور‌ها با موضوعی مخالف هستند و یک موقع می‌گویند آمریکا جایگاه ندارد. اکنون در وضعیت دوم هستیم. آمریکا یک ماه قبل می‌خواست محدودیت‌های تسلیحاتی را تمدید کند، اما نتوانست. او همچنین افزود: سازوکار اسنپ‌بک این‌گونه نیست که تحریم‌ها به‌خاطر یک کشور برگردد.
آمریکایی‌ها از روش قلدری استفاده می‌کنند و می‌گویند هر کس را به ایران سلاح بفروشد، تحریم می‌کنیم. همین اعلام و تهدید به تحریم نشان می‌دهد آن‌ها هم به بازگرداندن تحریم‌ها اعتقادی ندارند، چون وقتی قطعنامه۱۹۲۹ تصویب شد، آمریکا این حرف را نزد، ولی الان مجبور به توسل به قلدری هستند. آمریکایی‌ها قاعده قلدری دارند که همواره از آن استفاده می‌کنند و ممکن است این بار هم استفاده کنند. البته جامعه بین‌المللی باید تصمیم بگیرد که چه کند. آمریکا به خاطر نفوذ مالی توانست قلدری‌اش را در حوزه مالی به نتیجه برساند. البته تمام کسانی که رعایت می‌کنند، می‌گویند علی‌رغم غیرقانونی‌بودن تحریم‌ها را رعایت می‌کنیم، چون قلدری می‌کنند، اما توجه نکرده‌اند که این روند و قاعده برای آن‌ها هم ممکن است انجام شود.
مجید تخت‌روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، نیز روز گذشته در گفتگو با ایرنا، درباره تلاش‌های آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها و تعیین ضرب‌الاجل یک‌ماهه آن‌ها، گفت: حدود یک‌ماه پیش به‌زعم خودشان به رئیس شورای امنیت نامه نوشتند تا فرایند بازگرداندن تحریم‌ها را آغاز کند و اعلام کردند پس از یک ماه این اتفاق، اجرایی خواهد شد. یک ضرب‌الاجل جعلی، غیرقانونی و غیرحقوقی را که از دید اعضای شورای امنیت مردود است، اعلام کردند. این ضرب‌الاجل جعلی آمد و گذشت و هیچ اتفاقی نیفتاد. از قبل هم اعلام کرده بودیم که هیچ اتفاقی نمی‌افتد. آمریکایی‌ها اکنون کشور‌های دیگر را تهدید می‌کنند که اگر با ایران در این حوزه‌ها همکاری کنند، موردتحریم یک‌جانبه آمریکا قرار می‌گیرند. این تحریم‌های خلاف مقررات بین‌المللی و حقوقی، سالیان طولانی درجریان است.
نمایندگان مجلس درکنار دولت
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، نیز در نطق پیش از دستور خود در نشست علنی دیروز مجلس درباره ادعای اخیر آمریکا گفت: به‌دلیل اقتدار و ایستادگی مردم ایران، دشمن به آنچه می‌خواست نرسید، ولی نباید به این شکست‌های حقوقی و سیاسی آمریکا دلخوش باشیم و فراموش کنیم که دشمن ظالم ما درصورت ادامه‌یافتن برخی غفلت‌ها، گام‌به‌گام در تشدید تحریم‌ها جلوتر می‌آید تا به نظام تحریم‌ها شکل جدیدی بدهد.
تجربه این مدت نشان داده که هرگاه دربرابر اقدامات خصمانه آمریکا منفعل عمل کردیم فشار تحریمی بیشتری به معیشت مردم وارد شده؛ لذا ضروری است با اقدامات فعالانه، هوشمندانه و مؤثر اجازه نداد بیش از این به مردم عزیزمان فشار بیشتری وارد شود. ما نباید کشور و معیشت مردم را معطل غرب کنیم. اینکه ترامپ رئیس‌جمهور شود یا بایدن، هیچ فرقی در سیاست اصلی ضربه‌زدن به مردم ایران حاصل نخواهد شد. پس لازم است روی قوی‌شدن ملت ایران تمرکز کنیم و پیروزی واقعی را زمانی اعلام کنیم که اقتصاد و مردم ما قوی شده باشند و احساس کنند در زندگی آن‌ها تغییرات ملموسی ایجاد شده است.
ابوالفضل عمویی، سخن‌گوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، نیز با اشاره به ادعای آمریکایی‌ها برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت: اقدام آمریکایی‌ها بدون وجوه است و هیچ مشروعیتی برای آن قائل نیستیم. این ادعا نه‌تن‌ها برای جمهوری اسلامی ایران، بلکه برای سایر کشور‌ها نیز که آمریکا با آن‌ها رایزنی کرده است، مشروعیتی ندارد.
دست رد نهاد‌های بین‌المللی به درخواست آمریکا
در سطح بین‌المللی نیز ادعای آمریکا بدون واکنش نماند و نخستین واکنش منفی به درخواست آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، ازسوی دبیرکل سازمان ملل بود. آنتونیو گوترش طی نامه‌ای به شورای امنیت این سازمان اعلام کرد که نمی‌تواند اقدامی درزمینه اظهارات آمریکا مبنی‌بر اینکه تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده‌اند انجام دهد؛ چراکه «موجب ایجاد ابهام درباره این مسئله خواهد شد».
پس از او جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در بیانیه‌ای گفت: «آمریکا طبق فرمان ریاست‌جمهوری این کشور در تاریخ ۸ماه مه سال۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه به مشارکت در برجام پایان داده و پس از آن در هیچ فعالیت مرتبط با برجام شرکت نکرده است؛ بنابراین نمی‌تواند یک کشور مشارکت‌کننده و عضو در برجام درنظر گرفته شود و نمی‌تواند روند بازگردانی تحریم‌های سازمان ملل را تحت قطعنامه۲۲۳۱ شورای امنیت آغاز کند؛ بنابراین تعهدات لغو تحریم‌ها تحت برجام همچنان برقرار هستند.»
تلاش منفعلانه اروپا برای حفظ برجام
به گزارش پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه فرانسه، وزرای امور خارجه سه‌کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس در بیانیه‌ای در واکنش به ادعای آمریکا مبنی‌بر اینکه همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده است، تأکید کردند: «آمریکا ۳۰ روز پیش به‌دنبال فعال‌کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها (اسنپ‌بک) بود که به مشارکت‌کنندگان توافق هسته‌ای اجازه می‌دهد اعمال دوباره تحریم‌های چندجانبه علیه ایران را که در سال۲۰۱۵ طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت لغو شده بودند، مطالبه کنند. فرانسه، آلمان و انگلیس به خاطر دارند که آمریکا در ۸ماه مه سال ۲۰۱۸ با خروج از این توافق، به مشارکت در آن پایان داد؛ بنابراین اظهاریه دریافت‌شده ازسوی آمریکا که به اعضای شورای امنیت داده شده و گفته شده براساس پاراگراف۱۱ قطعنامه۲۲۳۱ شورای امنیت است، از تأثیر قانونی برخوردار نیست.
از‌این‌رو هر تصمیم یا اقدامی که براساس این روند یا نتیجه آن در پیش گرفته شود نیز وجاهت قانونی نخواهد داشت. هدف ما حفظ اختیار و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل است. تروئیکای اروپا کاملا به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که سند قانونی توافق هسته‌ای است، پایبند است».
متحدان بین‌المللی ایران علیه یک‌جانبه‌گرایی آمریکا
وزارت امور خارجه روسیه نیز درپی ادعای اخیر آمریکا در بیانیه‌ای تأکید کرد: «آمریکا با گمانه‌زنی برای اجرای روند ازسرگیری قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران که پس از انعقاد برجام در سال۲۰۱۵ لغو شده بودند، جامعه جهانی را به‌سمت گمراهی می‌کشاند. شورای امنیت سازمان ملل، اقداماتی را که منجر به ازسرگیری تحریم‌های پیشین علیه ایران می‌شود، نپذیرفت.
کاری که واشنگتن انجام می‌دهد، چیزی بیشتر از اجرای یک نمایش نیست. آن‌ها صحنه‌پردازی می‌کنند تا سیاست خود یعنی «فشار حداکثری بر ایران» را به شورای امنیت بقبولانند و این سازمان معتبر را به ابزار دست خود تبدیل کند. اجرای این نمایش موفقیت‌آمیز نبود».