تماسی از یک شماره ناشناس در واتس‌اپ. به آن پاسخ می‌دهید و به چالشی خطرناک و پر از دلهره «مومو» (MOMO) قدم می‌گذارید. شروع ماجرا همین‌قدر ساده است، اما دست‌های پشت‌پرده قرار است آنقدر کاربر را با ترس و وحشت و رفتار‌های خشونت‌آمیز درگیر کند که او تا مرز جنون و خودکشی پیش برود.
تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ تماسی از یک شماره ناشناس در واتس‌اپ. به آن پاسخ می‌دهید و به چالشی خطرناک و پر از دلهره قدم می‌گذارید. شروع ماجرا همین‌قدر ساده است، اما دست‌های پشت‌پرده قرار است آنقدر کاربر را با ترس و وحشت و رفتار‌های خشونت‌آمیز درگیر کند که او تا مرز جنون و خودکشی پیش برود. به محض پاسخ‌گویی، فرستنده پیام شما هستید، اما بنا نیست پایان آن را تعیین کنید؛ زیرا به چالش «مومو» (MOMO) دعوت شده‌اید و آن عروسک زشت ترسناک، شما را هدایت خواهد کرد.
گفته می‌شود این بازی خشونت‌بار ابتدا از فیس‌بوک به‌سراغ کاربرانش آمد و بعد به واتس‌اپ نقل مکان کرد. آرژانتین، اولین کشوری بود که وجود این چالش را گزارش کرد و پس از آن، کودکان و نوجوانان در ایالات متحده آمریکا، آلمان، فرانسه و دیگر کشور‌ها درگیر آن شدند. تاکنون یک مورد خودکشی به این بازی مرتبط دانسته شده که مربوط‌به دختری دوازده‌ساله در کشور آرژانتین بوده و از همه مراحل خودکشی خود، فیلم تهیه کرده است.
بازی خطرناک مومو
پس از بازی «نهنگ آبی» که چندسالی است کاربران بسیاری را به چالش کشانده است و خودکشی‌های نوجوانان بسیاری را در سراسر دنیا را به آن نسبت داده‌اند، اکنون پای یک چهره زشت و ترسناک از‌طریق برنامه واتس‌اپ به دنیای کودکان و نوجوانان باز شده و بیم روی‌دادن همان خودکشی‌ها درمیان است. مومو در‌واقع چهره زنی با چشم‌های گشاد و صورت آویزان با بدن پرنده است که از اثر هنرمند ژاپنی، Midori Hayashi، در نمایشگاه وحشت ژاپن برداشت شده است و هیچ ارتباطی با بازی ندارد. چالش مومو، آزار و اذیت کودکان و وادارکردن آنها به انجام کار‌های خطرناک است. تصویر عروسک مومو در پروفایل تماس‌گیرنده در واتس‌اپ قرار دارد.
مومو به این صورت کاربر را وارد چالش می‌کند که گرداننده یکی از پروفایل‌های مومو (که لزوما یک پروفایل با یک زبان خاص نیست) ابتدا تماسی در واتس‌اپ با شماره کودک برقرار می‌کند و پس از پاسخ، در پیامی از او می‌خواهد که «بیا با هم یه بازی بکنیم.» برقراری ارتباط با کودک یا نوجوان، شروع این بازی سراسر دلهره‌آور است.
پس از آن به شکل مداوم پیام‌هایی می‌رسد که کودک را به انجام کار‌های خطرناک ترغیب می‌کند، مانند این جمله که: «اگه سرت رو نکوبی به دیوار، من شب می‌آم تو خوابت و اذیتت میکنم.»
چرا باید مراقب مومو باشید
هیچ‌کس به‌طور دقیق نمی‌داند مومو از کجا شروع شده و چه کسی این بازی ترسناک را آغاز کرده است و آن را هدایت می‌کند، اما تا‌به‌حال تعدادی شماره تماس مرتبط با این بازی کشف شده است که پیش‌شماره آنها به ژاپن و چند کشور در آمریکای جنوبی تعلق دارد.
امکان سرقت اطلاعات کاربران، ارسال محرمانه محصولات جنسی، ایجاد مزاحمت‌های تلفنی، دریافت مداوم پیام‌های خشونت‌آمیز و تصاویر وحشتناک، ترغیب کودکان و نوجوانان به انجام عمل خودکشی و تهدید آنان، امکان اخاذی و باج‌خواهی، برخی خطرات این چالش اعلام شده است.
پاسخ‌ندادن به پیام‌های یک کاربر ناشناس که مطالب و محتوای متنی و تصویری خشونت‌آمیز و تهدیدآمیز ارسال می‌کند، کار عادی میلیون‌ها کاربر در شبکه‌های اجتماعی است؛ به‌این‌ترتیب پیام جدی گرفته نمی‌شود و درنهایت کاربر مزبور را BLOCK یا REPORT می‌کنند، اما در چالش مومو کار با این اقدامات تمام نمی‌شود؛ زیرا کاربر مومو از روی شماره تلفن آنها را پیدا می‌کند. مسئله نگران‌کننده این است که مخاطبان آسیب‌دیده این چالش، اغلب کودکان و نوجوانانی هستند که هنگام استفاده از شبکه‌های اجتماعی، هشدار‌های ایمنی را رعایت نمی‌کنند و به بازی‌ها و فعالیت‌های جدید ترغیب می‌شوند.
متهمان داخلی بازداشت می‌شوند
دراین میان ایرانی‌ها هم از این چالش درامان نمانده‌اند و گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی کاربران واتس‌اپ از حسابی با شماره ایرانی یا خارجی، پیام‌هایی را به زبان فارسی دریافت کرده‌اند که از آنها خواسته شده است در چالش مومو شرکت کنند. «در روز‌های اخیر شاهد مطرح‌شدن چالش مومو در برخی استان‌های کشور و همچنین استان خراسان‌رضوی بوده‌ایم و برخی کاربران که بیشتر آنها دانش‌آموز هستند، پیام‌هایی حاوی محتوا و تصاویر مومو دریافت کرده‌اند.»
سرهنگ جواد جهانشیری، رئیس پلیس فتای استان خراسان رضوی، سخنان خود را با این جمله آغاز می‌کند و ادامه می‌دهد: رسیدگی به ارسال پیام‌ها و کلیپ‌های موسوم به «مومو» به‌صورت ویژه در دستور‌کار پلیس فتا قرار گرفته است و به‌زودی افراد داخلی که هدفشان، اذیت و آزار دانش‌آموزان و نوجوانان و کاربران فضای سایبری باشد، گرفتار قانون می‌شوند.
وی ضمن اعلام گستردگی و فرامرزی‌بودن فضای سایبری، گفت‌وگوی خود را به توصیه و آگاه‌سازی شهروندان معطوف می‌کند و می‌گوید: توصیه پلیس فتا به دانش‌آموزان عزیز و والدین محترم آنان، خودداری از کنجکاوی و کلیک روی لینک‌های ناشناس است.
بهترین راه‌حل، استفاده از یک شماره جدید است
سرهنگ جهانشیری ادامه می‌دهد: تنها راهکار این است که تحت هیچ عنوان به کاربر ناشناس پیام ندهید. با اولین پیامی که به مومو ارسال کنید، در‌واقع شماره خود را در‌اختیار او گذاشته‌اید و می‌تواند از همین طریق به مزاحمت شما ادامه بدهد.
حتی پس‌از پاک‌کردن اکانت و ایجاد یک حساب جدید، به این دلیل که از همان شماره همراه استفاده می‌کنید، مومو باز هم شما را پیدا خواهد کرد. رئیس پلیس فتای استان خراسان رضوی این نکته را هم اضافه می‌کند که گزارش‌هایی از تماس مومو با افراد دریافت شده که با‌وجود پاک‌کردن واتس‌اپ، از همین طریق، با آنها تماس برقرار و تهدید‌ها از سر گرفته شده‌است. اگردرگیر چالش مومو شده‌اید، بهترین راهکار، پاک‌کردن حساب واتس‌اپ و استفاده از یک شماره جدید است.
دستاوردی معادل رسانه‌های نوین داشته‌باشیم
به طور کلی رسانه‌های نوین با خودشان آورده‌هایی دارند که برای همه جذابیت دارد؛ زیرا هم جامعه در شهر‌های بزرگ و با‌وجود کرونا به‌سمت انزوا رفته و هم لازمه این نوع فناوری‌ها اختصاص خلوت انسان‌هاست و در چنین فضایی، چنین چالش‌هایی با مقاصد گوناگون مخاطب خاص خود را پیدا می‌کند؛ به‌خصوص کودکان و نوجوانانی که به‌دلیل حضور کمتر والدین یا نداشتن مهارت‌های فرزندپروری آنان، دچار خلأ عاطفی هستند.
دکتر غلامرضا حسنی که یکی از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد و مسئول اندیشکده جمعیت است، با تأیید ایجاد چالش‌های گاه‌وبیگاه در دوره‌های مختلف درباره نحوه برخورد با آنها می‌گوید: پاسخ به این تولید معیوب و ناقص، این است که معادلی در‌مقابل آن داشته باشیم و نه اینکه فقط از روش‌های سلبی استفاده کنیم.
وی درباره دلیل گرایش زیاد به این چالش‌ها فرصت، نیاز و جاذبه را از‌جمله دلایل آن ذکر می‌کند و می‌افزاید: در چنین فضایی نمی‌توانیم تنها به روش سلبی عمل کنیم، مثلا درست نیست که والدین تلفن همراه را از فرزند خود بگیرند یا شبکه‌ها را فیلتر کنیم. امر فرهنگی را باید با روش فرهنگی و امر اجتماعی را با روش اجتماعی مدیریت کرد.
جوانان را گزینشگر تربیت کنیم
«تفکر ما باید این باشد که میلیون‌ها کودک و نوجوان داریم که آنها را برای حضور در فضا‌های جدید و مجازی آماده نکرده‌ایم.» حسنی در ادامه این جمله می‌گوید: مدیریت جامعه پیچیده امروز به‌شکل سنتی امکان‌پذیر نیست. باید برای خانواده‌ها و جامعه برنامه داشته باشیم که دراین‌راستا صحبت از جامعه‌شناسی فراغت به میان می‌آید.
وی با اشاره به اینکه «ما نمی‌توانیم فضای جامعه را برای حضور خود و فرزندانمان پاک و استاندارد کنیم»، ادامه می‌دهد: پرورش انسان‌ها مهم است و اینکه آموزش بدهیم سره را از ناسره تشخیص بدهند، ببینند و بهترین را انتخاب کنند، جوانان را طوری تربیت کنیم که گزینشگر باشند که اگر مخاطراتی وجود دارد، چندان آسیب‌زا نباشد. یک فرهنگ قوی در‌مقابل ویروس‌های بیرونی، کمتر آسیب خواهد دید.
بیشتر بخوانید: