دکتر نجم آبادی: منبع اولیه ویروس از اوایل دی ماه گذشته از استان ووهان کشور چین بود و منشأ دوم ویروس در ایران از نوع اروپایی آن بوده که در اوایل اسفندماه سال گذشته (۹۸) از طریق اروپا به کشور وارد شده است.
به گزارش شهرآرانیوز، دکتر نجم آبادی سرپرست تیم تحقیقاتی این دانشگاه در این خصوص اظهار داشت: مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی از همان روز‌های اول شیوع ویروس کرونا در کشور، تصمیم گرفت تا با دستیابی به گونه‌های مختلف ویروس کووید۱۹ که در کشور منجر به بیماری زایی شده اند، شناخت دقیقی از نحوه انتقال ویروس به ایران، قدرت بیماری زایی و نیز ایجاد بستر مناسب برای به کارگیری درمان‌های موثر و واکسن‌هایی که در آینده به بازار عرضه می‌شود را به دست آورد.
وی افزود: در جهت تحقق این هدف، با حمایت و تشویق معاون تحقیقات وزارت بهداشت و حوزه تحت نظارت این وزارتخانه و با همکاری بخش ویروس شناسی دانشگاه تهران و شبکه ویروس شناسی کشور، حدود ۵۰ نمونه از استان‌های مختلف کشور (اعم از تهران، قم، گرگان، مازندران، خوزستان، گیلان، زاهدان و کاشان) و در زمان های مختلف از زمستان سال گذشته (۹۸)، بهار، تابستان و اوایل پاییز امسال، با تکنیک پیشرفته توالی یابی نسل جدید، مورد بررسی ژنومیک قرار گرفت.
این محقق تصریح کرد: منبع اولیه ویروس از اوایل دی ماه گذشته از استان ووهان کشور چین بود و نتایج حاصل از مطالعه بر نمونه‌های گرفته شده از استان‌های مختلف کشور نشان داد که منشأ دوم ویروس در ایران از نوع اروپایی آن بوده که در اوایل اسفندماه سال گذشته (۹۸) از طریق اروپا به کشور وارد شده است.
نجم آبادی توضیح داد که این مطالعه با گردآوری نمونه‌های متعدد، در دوره‌های زمانی متفاوت و از استان‌های مختلف کشور انجام شد و نتایج آن براساس داده های صحیح، مستند و با توجه به شواهد علمی و بر پایه دانش ژنتیک به دست آمده است که با بهره گیری از این یافته‌ها می توان به ماهیت دقیق‌تر ویروس منتشر شده در کشور پی برد و این امکان را فراهم کرد که سیاست‌های حوزه سلامت در اتخاذ تصمیم درست بر پایه مستندات و شواهد علمی قابل اعتماد تبیین شود.
وی تاکید کرد این مطالعه در نوع خود منحصر بفرد و بسیار ارزشمند است، چرا که به دلیل صحت یافته‌های به دست آمده و به کارگیری تکنیک پیشرونده توالی یابی کل ژنوم و همچنین به دلیل دسترسی به نمونه‌هایی از ویروس که از همان ماه‌های آغازین ورود به کشور باعث بیماری زایی شده اند، اطلاعات ما از ماهیت ژنوم ویروس از اسفند ماه تا آخرین ماه تابستان و نیز اوایل پاییز امسال را ارتقا داده است.
سرپرست تیم تحقیقاتی مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی یادآور شد: نکته حائز اهمیت و در خور توجه در خصوص ویروس کووید۱۹ از آنجا منشا می‌گیرد که در این خانواده ویروسی در مقایسه با سایر RNA ویروس ها، کمتر دچار تغییرات جهش زایی می‌شود و دلیل آن نیز دارا بودن آنزیم پلیمراز وابسته به RNA یا (RdRP) است که سبب شده میزان جهش زایی آن پایین‌تر از ویروس انفلوآنزا و سایر RNA ویروس‌ها باشد.
نجم آبادی افزود: نکته قابل تامل دیگر آن است که تاکنون در پایگاه بین المللی GISAID که مرکز بارگذاری جهش‌های مختلف گزارش شده از تمام دنیا است، بالغ بر تعداد ۸۰ هزار ژنوم ویروس بارگذاری شده و همچنین، تاکنون بیشتر از ۳۵۰ هزار تغییر مختلف ژنومی در نمونه‌های توالی یابی شده مشاهده شده، اما اکثر این تغییرات از نظر عملکردی از اهمیت چندانی برخوردار نیست و نقش چندانی در شیوع و شدت بیماری کرونا ندارند.
وی اظهار داشت: مطالعه انجام شده در مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نشان می‌دهد که ۱۴ تغییر ژنومی در بیش از ۱۰ درصد نمونه‌ها رخ داده است که ۱۰ تغییر از این ۱۴ تغییرپیش از این نیز در داده‌های جمعیت‌های دیگر مشاهده شده و فقط چهار تغییر جدید در همان نواحی بوده که در گذشته جهش دیده شده بود و نقش این تغییرات جدید در بیماری زایی هنوز بدرستی مشخص نیست.
وی تاکید کرد: غیر از دو جهش مهم T ۲۲ I و D ۱۶۴ G، جهش جدیدی در ناحیه شاخک ویروس در مطالعه ما مشاهده نشد و در نمونه‌های بررسی شده در این مرکز تحقیقاتی نیز جهش G ۱۶۴ به تدریج از اسفندماه افزایش یافته و در حال حاضر جهش غالب نمونه‌های توالی یابی شده است.
دانشگاه علوم بهزبستی و توانبخشی به نقل از این محقق آورده است: اهمیت این ناحیه از ژنوم ویروس (spike) در اتصال ویروس به سلول میزبان است و همچنین محلی است که در تولید دارو و نیز واکسن موثر، هدف قرار می‌گیرد (Target zone).
نجم آبادی در عین حال گفت: نکته خوش بینانه در این مطالعه آن است که دو جهش اشاره شده T ۲۲ I و D ۱۶۴ G، هر دو خارج از ناحیه ایی بنام RBD در شاخک ویروس می‌باشد که در نتیجه، در تاثیرگذاری واکسن‌های تولید شده بر اساس این دو جهش مهم نخواهد بود.
وی افزود: همانگونه که پیش از این نیز اشاره شد، تغییر D ۱۶۴ G از اواخر زمستان رو به افزایش بوده است (که در نمونه‌های بررسی شده از تیرماه تا مهرماه مشاهده شده)، که دلیل انتقال سریع ویروس در ماه‌های اخیر را نیز توجیه می‌کند.
سرپرست تیم تحقیقاتی مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی همچنین گفت: مطالعات عملکردی اخیر که بر روی گونه جدید (تغییر یافته) صورت گرفته است و در ژورنال های معتبر علمی به چاپ رسیده، نشان می‌دهند که مقدار ویروس در دستگاه تنفسی بیماران افزایش یافته و سرعت انتقال آن بیشتر شده، اما شواهدی دال بر افزایش شدت بیماری زایی آن مشاهده نشده است.
وی تصریح کرد: مطالعه اخیر که همگام با مطالعات سایر کشور‌ها انجام شد، نشان می‌دهد، برای شناسایی به موقع تغییر در ساختار و سیر گردش ویروس در طول زمان، نیاز به ادامه توالی یابی تعداد بیشتری ویروس با روش توالی یابی نسل جدید است، تا هر چه سریع‌تر بتوان به تشخیص گونه جهش یافته جهت اتخاذ اقدامات درمانی مناسب دست یافت.
نجم آبادی و تیم علمی تحت مدیریت این محقق در مرکز تحقیقات ژنتیک این دانشگاه و مرکز ژنومیک کشوری (ایرانوم) برای دستیابی به این نتایج ارزشمند ماه‌ها است که شبانه روز و بی وقفه تلاش و همکاری در جهت شناسایی ماهیت ژنومی ویروس کووید ۱۹داشته اند.
منبع: ایرنا