مشهد هر سال با شور و هیجان زیادی جشنواره را برگزار می‌کرد حتی سال گذشته با حمایت شهرداری توانست تنها شهری باشد که تمام آثار حاضر در جشنواره را اکران می‌کند. اما بنا به آنچه سیدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر سی‌ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر در نشست آنلاین «چون و چرا‌های جشنواره فیلم فجر» اعلام کرد بعید است که مشهد و دیگر شهرستان‌ها از مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور سهمی داشته باشند.
شکیبا افخمی‌راد | شهرآرانیوز - گسترش ویروس کرونا برگزاری همه جشنواره‌های دنیا را با چالش روبه‌رو کرده است به طوری که برخی از این رویداد‌ها مجبور به تعطیلی و برخی نیز مجبور به تغییر شیوه برگزاری‌شان شده‌اند. جشنواره فیلم فجر هم از این قضیه مستثنی نیست. در این میان، مخالفان می‌گفتند در شرایطی که سینما‌ها باز نیستند و مردم به سینما نمی‌روند نمی‌توان جشنواره را برگزار کرد، موافقان نیز بر این باور بودند که در هر شرایطی باید چراغ مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور را روشن نگه داشت، چون این اتفاق می‌تواند امیدی برای فیلم‌سازان باشد. سرانجام مسئولان برگزاری جشنواره فیلم فجر به نظر موافقان توجه کردند و فراخوان را دراختیار علاقه‌مندان قرار دادند.
فراخوانی که متفاوت‌تر از سال‌های گذشته منتشر شد و مهم‌ترین تفاوت آن هم حذف هیئت انتخاب بود. به این ترتیب تمامی آثار متقاضی به جشنواره راه پیدا می‌کنند. دلیل اصلی این تصمیم را شاید بتوان ترس برگزارکنندگان از کم بودن تعداد فیلم‌های متقاضی به دلیل کاهش تولیدات سینمایی در یک سال اخیر دانست. اما برخلاف این پیش‌بینی تا تاریخ ۱۵ دی که آخرین روز ثبت‌نام محسوب می‌شد ۱۱۰ فیلم فرم حضور در جشنواره را پر کرده‌اند. همچنین در اقدامی بی‌سابقه دبیرخانه جشنواره برای اولین‌بار اسامی این ۱۱۰ فیلم را منتشر کرده است. فهرستی که چند شگفتی هم دارد. درهرحال با پایان مهلت ثبت‌نام مهم‌ترین موضوع که پیش می‌آید بحث سه شیوه برگزاری این رویداد است.
پیش‌تر مسئولان مربوط سه شیوه را برای برگزاری جشنواره سی‌ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر مطرح کرده بودند که دو شیوه آن بدون حضور مردم بود. حتی به نظر می‌رسد اگر اجازه حضور حداقلی مردم در جشنواره نیز صادر شود این تصمیم فقط شامل تهران خواهد بود و به احتمال زیاد امسال در شهرستان‌ها اکران فیلم نخواهیم داشت. خبری که قطعا برای شهروندان مشهدی ناگوار است. مشهد هر سال با شور و هیجان زیادی جشنواره را برگزار می‌کرد حتی سال گذشته با حمایت شهرداری توانست تنها شهری باشد که تمام آثار حاضر در جشنواره را اکران می‌کند. اما بنا به آنچه سیدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر سی‌ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر در نشست آنلاین «چون و چرا‌های جشنواره فیلم فجر» اعلام کرد بعید است که مشهد و دیگر شهرستان‌ها از مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور سهمی داشته باشند.
امکان برگزاری جشنواره برای اهالی رسانه
طباطبایی‌نژاد در ابتدای این نشست دلیل برگزاری جشنواره فیلم فجر امسال را در شرایط کرونا توضیح داد: ما برای برگزاری مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور بررسی‌های زیادی انجام دادیم. گزینه اول که ساده‌ترین و شاید از نظر برخی افراد منطقی‌ترین آن‌هاست، برگزار نکردن جشنواره بود. گزینه بعدی این بود که جشنواره را به بهار ۱۴۰۰ موکول کنیم. اما در بهار با محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌شدیم. اول اینکه ۲۵ فروردین، ماه رمضان شروع می‌شود و برگزاری جشنواره در این ماه ممکن نیست اگر می‌خواستیم قبل از ماه رمضان نیز این رویداد را برگزار کنیم به تعطیلات عید می‌خوردیم.
بعد از اردیبهشت هم انتخابات بود و جشنواره تحت‌الشعاع قرار می‌گرفت. او خاطرنشان کرد: همچنین در صحبت‌هایی که من با اهالی سینما داشتم این موضوع مطرح شد که جشنواره فیلم فجر در این سال‌ها تبدیل به یک آیین شده است و نمی‌شود به آن فقط به عنوان یک رویداد فرهنگی نگاه کرد. ضمن اینکه امسال سینما‌ها به دلیل کرونا آسیب سنگینی دیده‌اند و تعطیلی جشنواره هم لطمه مضاعفی به آن‌ها وارد می‌کرد. با در نظر گرفتن تمام این مسائل در آخرین جلسه‌ای که با فعالان حوزه سلامت و اعضای خانه سینما داشتیم به این جمع‌بندی رسیدیم که جشنواره تعطیل نشود و در زمان خودش برگزار شود.
دبیر جشنواره فیلم فجر با اشاره به درنظر گرفتن سه سطح برای برگزاری این رویداد گفت: در سطح اول شرایط حداقلی را در نظر گرفتیم. براین‌اساس جشنواره را فقط برای داوری آثار و به منظور قدردانی از سینماگرانی که در طول شرایط کرونا در این حوزه فعال بودند برگزار می‌کنیم. در سطح دو که امیدوار هستیم آن را بتوانیم محقق کنیم با اجازه ستاد مقابله با کرونا فیلم‌ها را برای فعالان حوزه رسانه، منتقدان و صاحبان آثار نمایش خواهیم داد. همچنین اگر شرایط جامعه به‌گونه‌ای پیش برود که امکان بازگشایی سینما‌ها فراهم شود با رعایت تمام شیوه‌نامه‌های بهداشتی سطح سه را اجرا می‌کنیم و در این سطح مردم هم می‌توانند به تماشای آثار بنشینند.
طباطبایی‌نژاد با تأکید بر اینکه سازمان سینمایی برای برگزاری جشنواره در هر سه سطح آمادگی کامل دارد یادآور شد: ما برای برگزاری هر سه سطح برنامه‌ریزی کرده‌ایم. اما پیش‌بینی خود من این است که ۸۰ درصد سطح دو عملی می‌شود. همچنین براساس شرایط این روز‌ها امکان برگزاری سطح سه ۵۰ درصد است.
او در پاسخ به سؤال شهرآرا درباره امکان برگزاری جشنواره در شهرستان‌ها نیز گفت: با وضعیت موجود خیلی بعید می‌دانم که جشنواره امسال در شهرستان‌ها برگزار شود، اما بازهم باید در شرایط و زمان خودش برای آن تصمیم بگیریم.
ادای احترام به فیلم‌سازان
طباطبایی‌نژاد در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره حذف بخش هیئت انتخاب توضیح داد: ما در زمان انتشار فراخوان آماری از اداره کل نظارت بر آثار سینمایی گرفتیم که نشان می‌داد امسال بیشتر از ۴۰ فیلم واجد شرایط نخواهیم داشت. البته که تا پایان وقت ثبت‌نام ۱۱۰ فیلم فرم جشنواره را پر کردند، اما تمامی این آثار شرایط لازم را برای حضور در جشنواره ندارند.
به گفته او برخی از این آثار تله‌فیلم هستند و برخی نیز سال گذشته در هیئت انتخاب بررسی شده بودند که براساس قوانین جشنواره هر دو گروه امکان شرکت در رویداد امسال را ندارند.
دبیر جشنواره با اشاره به اینکه از این تعداد حدود ۵۴ فیلم احتمالا واجد شرایط خواهند بود گفت: براساس آماری که من از استودیو‌ها دارم حدود ۱۵ یا ۱۶ فیلم از این تعداد هم آماده نمی‌شود، بنابراین ما به همان ۴۰ فیلم خواهیم رسید.
طباطبایی‌نژاد تأکید کرد: البته داوری ۴۰ اثر هم برای هیئت داوران سخت خواهد بود، اما ما برای ادای احترام به تلاش تمامی هنرمندان که در یک‌سال گذشته فعال بوده‌اند هیئت انتخاب را حذف کردیم تا بگویم تلاش آن‌ها را می‌بینیم. همچنین صادقانه بگویم فکر می‌کردیم تعداد تولیدات سینمایی امسال کم است و منطقی نیست هیئت انتخاب بگذاریم تا فقط ۱۵ یا ۱۶ اثر را حذف کنند.
او درباره نمایش آثار نیز توضیح داد: اگر ما به نمایش آثار برای سطح دو و سه برسیم، طبیعی است که امکان نمایش ۴۰ اثر را نخواهیم داشت. از این‌رو یک فرصت بیست‌روزه به هیئت داوران دادیم تا کاندیداهایشان را معرفی کنند و ما براساس آن جدول نمایش را مشخص کنیم. در واقع هر فیلمی در هر بخشی نامزد دریافت سیمرغ شده باشد درجدول نمایش قرار می‌گیرد.
دبیرجشنواره همچنین با اشاره به اینکه گفتگو‌هایی با پلتفرم‌ها برای تولید برنامه‌های مرتبط با جشنواره فیلم فجر انجام شده‌است زمان برگزاری جشنواره را ۱۲ تا ۲۲ بهمن اعلام کرد. طباطبایی‌نژاد درباره هزینه‌های جشنواره هم گفت: پیش‌بینی برای برگزاری هر سه سطح کمتر از ۵ میلیارد تومان است.
امکان اکران چند فیلم مهم
بحث حضور فیلم‌هایی که در جشنواره‌های خارجی اکران شده‌اند در جشنواره فیلم فجر یکی از مهم‌ترین بحث‌های این روزهاست. بسیاری بر این باورند با توجه به شرایط شیوع کرونا باید به این آثار که مهم‌ترینشان «
دشت خاموش»، «
جنایت بی‌دقت»، «
خط فرضی» و «
تی‌تی» است فرصت شرکت در مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور داده شود. طباطبایی‌نژاد درباره این آثار نیز توضیح داد: در جلسه اخیر شورای سیاست‌گذاری تصمیم بر این شد که همانند قوانین دوره‌های پیشین عمل شود و به این فیلم‌ها اجازه حضور در جشنواره داده نشود. چون اعضا بر این باور بودند که جشنواره فیلم فجر اعتبارش را از معرفی آثار دارد و این اتفاق می‌تواند به آن صدمه بزند. اما با توجه به درخواست مدیرعامل خانه سینما و سینماگران قرار است باردیگر حضور این آثار در فجر بررسی شود.
به گفته او در دوره‌های گذشته به فیلم «خون بازی» که در جشنواره‌های خارجی اکران شده بود اجازه حضور در جشنواره داده شد منتهی این اثر از بخش بهترین فیلم و کارگردانی حذف شد.
دبیرجشنواره همچنین یادآور شد: البته از میان فیلم‌ها که امسال این شرایط را دارند، «جنایت بی‌دقت» پروانه نمایش ندارد و اصلا در جشنواره ثبت‌نام هم نکرده است و «دشت خاموش» هم، چون سال گذشته در هیئت انتخاب بررسی شده شانس حضور در فجر امسال را ندارد؛ بنابراین فقط «تی‌تی» و «خط فرضی» امکان نمایش در جشنواره را خواهند داشت.
آثار رسیده به جشنواره
طباطبایی‌نژاد همچنین در گفت‌وگویی که روز گذشته با ایسنا داشت اعلام کرد داوری آثار از ۲۰ دی آغاز می‌شود؛ و داوران احتمالا حدود ۴۰ تا ۵۰ فیلم واجد شرایط از ۱۱۰ فیلم متقاضی را باید بررسی کنند و براساس فهرست منتشر شده از مهم‌ترین آثاری که در جشنواره امسال حضور خواهند داشت می‌توان «
آهو» ساخته هوشنگ گلمکانی، «
روشن» به کارگردانی روح‌ا... حجازی، «
بدون همه‌چیز» ساخته محسن قرایی، «
ابلق» به کارگردانی نرگس آبیار و «
قاتل و وحشی» ساخته حمید نعمت‌ا... اشاره کرد.
همچنین نام فیلم «
شیشلیک» محمدحسین مهدویان که پیش از این گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر حضور نداشتنش در جشنواره شده بود در فهرست منتشر شده دیده می‌شود. از جامانده‌های جشنواره هم می‌توان به «قهرمان» ساخته اصغر فرهادی، «تفریق» به کارگردانی مانی حقیقی و «
شب داخلی دیوار» اثر وحید جلیلوند اشاره کرد. آثاری که هرکدام می‌توانستند گرمای بیشتری به جشنواره بدهند.