بازهم قصه قدیمی نهاده‌های دامی، سر به جان بازار لبنیات گذاشته و موتور محرکه‌ای برای سیر صعودی قیمت‌ها در این دسته شده است.
ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ بازهم قصه قدیمی نهاده‌های دامی، سر به جان بازار لبنیات گذاشته و موتور محرکه‌ای برای سیر صعودی قیمت‌ها در این دسته شده است. ازآنجاکه فقط ۱۰ قلم از محصولات لبنی دارای نرخ مصوب هستند، کارخانه‌ها، کالا‌های دیگر خود را براساس بهای تمام‌شده محصول قیمت‌گذاری می‌کنند؛ بهایی که این روز‌ها به‌دلیل نرسیدن شیر خام با قیمت مصوب به دست آن‌ها و افزایش قیمت مواد پتروشیمی، روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند. بگذارید کمی به عقب برگردیم.
اول آذر امسال بود که قیمت ۱۰ قلم محصول لبنی دارای نرخ مصوب برای بار دوم در سال جاری به‌صورت میانگین ۳۰ درصد افزایش یافت. پیش از این نیز در تیرماه، قیمت این محصولات به‌صورت متوسط ۲۵ درصد افزایش یافته بود. این یعنی محصولات لبنی با نرخ مصوب از اول سال تاکنون، به‌طور میانگین بیش از ۵۰ درصد افزایش قیمت داشته‌اند. البته تغییر قیمت در محصولات غیرمصوب نیز اگر از این میزان بیشتر نباشد، کمتر نبوده است. براساس گزارش رسمی مرکز آمار ایران، تورم نقطه‌ای پنج گروه محصول لبنی یعنی شیر پاستوریزه، خامه، ماست، دوغ و پنیر در آذر امسال نسبت‌به مدت مشابه سال قبل به‌صورت میانگین ۶۳ درصد بوده است.
پیش از این نیز شهرآرانیوز، بار‌ها وضعیت محصولات لبنی در خراسان‌رضوی را بررسی کرده است. همین مرداد امسال بود که ما در گزارشی با تیتر «مهندسی فروش لبنیات» از افزایش تولید محصولات لبنی بدون نرخ مصوب در کارخانه‌ها و افزایش قیمت این کالا‌ها نوشتیم. گزارشی که واکنش انجمن صنایع فراورده‌های لبنی ایران را درپی داشت و آن‌ها با تاکید بر اینکه از گرانی سودی نبرده‌اند، علت افزایش قیمت محصولات لبنی را نبود شیرخام با نرخ مصوب، اعلام کردند.
حالا نیز برای بررسی وضعیت بازار، سری به یخچال چند فروشگاه موادغذایی می‌زنیم. محصولات آن‌قدر متنوع است که باید فهرست آن ۱۰ محصول با نرخ مصوب را در دست داشته باشید که بتوانید سره را از ناسره تشخیص دهید. گاهی این محصولات فقط با تغییر کمی در میزان چربی یا وزن، قیمت‌های متفاوتی با اقلام مصوب دارند.
آخرین قیمت مصوب ۱۰ قلم محصول پرمصرف لبنیات در آذرماه را بار دیگر برایتان در جدول زیر آورده‌ایم. اما برای درک بهتر موضوع در اینجا به قیمت چند محصول بدون نرخ مصوب نیز اشاره می‌کنیم. اکنون شما برای خرید یک بسته شیرکاکائوی یک‌لیتری با بسته‌بندی تتراپک (پاکت مقوایی) از یک برند معروف، باید ۱۷ هزارو ۵۰۰ تومان، شیر استریلیزه یک‌لیتری ۱۵ هزار تومان، ماست دوکیلویی پرچرب و هم‌زده ۳۲ هزار تومان، پنیر ۳۵۰ گرمی لاکتیکی ۲۰ هزار تومان و برای خرید پنیر بلغاری ۴۰۰ گرمی، باید ۲۹ هزار تومان هزینه کنید. همچنین پنیر ۵۵۰ گرمی یک برند معروف دیگر نیز در یک هفته گذشته با ۶ هزارتومان افزایش به ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است.
۳ درصد ضرر برای محصولات مصوب
اما ماجرای افزایش قیمت محصولات لبنی در آذرماه کمی متفاوت بود. طبق مصوبه جلسه ستاد تنظیم بازار کشور، در اواخر آبان ۱۰ محصول لبنی پرمصرف براساس نرخ درنظر گرفته‌شده برای شیرخام یعنی هر کیلوگرم ۴۱۵۰ تومان قیمت‌گذاری شدند، اما زمان اعلام رسمی این مصوبه در اول آذر، قیمت شیر خام ۴۵۰۰ تومان اعلام شد؛ گرچه قیمت لبنیات تغییری نکرده بود. این ماجرا را سخنگوی انجمن صنایع فراورده‌های لبنی ایران برای ما بازگو می‌کند.
سیدمحمدرضا بنی‌طبا در ادامه می‌گوید: تعهد نداشتن سازمان حمایت به نتیجه جلسات کارشناسی و اعلام مصوبه قیمت ازسوی ستاد تنظیم، باعث شد که این محصولات براساس نرخ شیرخام، ۴۱۵۰ تومان ارزش‌گذاری شوند و با ورود به بازار برای تولیدکننده با ۳ درصد ضرر همراه باشند. به گفته او ۶۵ درصد ضریب یک محصول لبنی به قیمت شیرخام وابسته است. ازطرفی قیمت این ماده اولیه از سال گذشته تاکنون ۸۸ درصد افزایش داشته است، ولی بازهم با نرخ مصوب به دست تولیدکننده‌های محصولات لبنی نمی‌رسد که همین موضوع، یکی از دلایل اصلی افزایش بهای تمام‌شده و به‌دنبال آن، گران شدن محصولات لبنی بدون قیمت مصوب بوده است.
دادستان وارد شود
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان نیز در گفتگو با شهرآرا، از تنظیم نامه‌ای برای دادستان عمومی و انقلاب خراسان‌رضوی ازسوی اتحادیه دامداران و انجمن تولیدکنندگان صنایع لبنی استان برای ورود دستگاه قضا به موضوع نهاده‌های دامی خبر می‌دهد. مهدی هدایت‌نیا می‌گوید: اکنون شیرخام با وجود داشتن نرخ مصوب ۴۵۰۰ تومانی با قیمت ۴۸۰۰ تومان و بیشتر به دست تولیدکننده لبنیات می‌رسد.
دامداران علت این موضوع را تامین نشدن نهاده‌های دامی موردنیازشان توسط دولت و اجبار به خرید نهاده با قیمت بسیار بیشتر از بازار آزاد اعلام می‌کنند، آن‌ها گاهی به کشتار گاو شیرده خود مجبور می‌شوند؛ چون قیمت گوشت باتوجه‌به هزینه خوراک به‌صرفه‌تر از نگهداری دام است، بنابراین دامداران و تولیدکننده‌های لبنیات تصمیم گرفتیم با یکدیگر از دستگاه قضا بخواهیم که به موضوع نهاده‌های دامی ورود پیدا کند.
خروج ۵۰۰ تن شیر خام از استان
گلایه بعدی او از خروج ماهانه حدود ۵۰۰ تن شیر از استان با وجود کمبود آن است. دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان می‌گوید: دامداران علاوه‌بر دریافت سهمیه نهاده خود در استان، از کارخانه‌های خارج از استان نیز نهاده دامی با قیمت مناسب تهیه می‌کنند و به‌جای آن، شیرخام می‌دهند که این موضوع باعث کاهش میزان شیرخام در استان و کاهش ظرفیت برخی کارخانه‌ها تا ۳۰ درصد شده است.
وی با بیان اینکه علاوه‌بر قیمت شیرخام، هزینه تمام‌شده مواد پتروشیمی برای بسته‌بندی نیز افزایش یافته است، ادامه می‌دهد: اگر این شرایط کنترل نشود، مانند چند سال قبل با تعطیلی تعداد زیادی واحد تولیدی کوچک در استان مواجه خواهیم شد.