یکی از موضوعات مرتبط با انقلاب اسلامی، یعنی موضوع فلسطین و روز قدس، در چهار دهه اخیر به شدت از سوی سینماگران ایرانی مورد کم اعتنایی قرار گرفته است. ساخت فیلم‌های سینمایی با موضوع فلسطین در ایران، با مشکلات مختلفی روبه‌روست که شاید مهم‌ترینش جناح‌بندی‌های سیاسی موجود در بین سینماگران باشد.
محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - مسئولان و متولیان فرهنگی کشور‌ها به دنبال بهره‌برداری فکری از هنرهای نمایشی هستند و سعی دارند که تولیدات نمایشی را به سمت و سوی سیاست‌های ملی کشور خود جهت‌دهی کنند. این رویکرد طبیعی مسئولان کشور‌ها در بهره‌گیری از هنر نمایش، بیش از هر جای دیگری، در سینما تجلی دارد و شگفت انگیز اینکه یکی از موضوعات مرتبط با انقلاب اسلامی، یعنی موضوع فلسطین و
روز قدس، در چهار دهه اخیر به شدت از سوی سینماگران ایرانی مورد کم اعتنایی قرار گرفته است. با این همه، مواردی هم وجود دارد که سعی کرده‌اند درباره روز قدس و موضوع فلسطین، به قدر توان خود، کار فرهنگی انجام دهند.
ساخت فیلم‌های سینمایی با موضوع
فلسطین در ایران، با مشکلات مختلفی روبه‌روست که شاید مهم‌ترینش جناح‌بندی‌های سیاسی موجود در بین سینماگران باشد. از زمانی که برخی اهالی سینما دوگانه سینماگر وابسته و سینماگر مستقل را ایجاد کردند و دیگران نیز نادانسته به این تقابل نامیمون دامن زدند، گرایش به تولید آثار جدی درباره موضوعاتی از این دست در سینمای ایران، رو به کاهش گذاشت و بیشتر فیلم‌سازان کارکشته و صاحب سبک ترجیح می‌دهند به موضوعات جدی و چالش‌برانگیز وارد نشوند تا از برچسب‌ها و پیامد‌های بعدی در امان بمانند. شاید به همین دلیل باشد که تولید بهترین فیلم مرتبط با موضوع فلسطین در تاریخ سینمای ایران به بیش از بیست‌وپنج سال قبل بازمی‌گردد.
در این میان، سازمان‌های حمایت‌کننده و صاحب بودجه هم نتوانسته‌اند در سال‌های اخیر سرمایه‌های کلانی که در اختیارشان قرار گرفته است را به کانال‌های مناسب و مفید هدایت کنند؛ بنابراین بخش عمده‌ای از این سرمایه‌گذاری‌ها، نه‌تن‌ها به نتیجه مناسب هدایت نشده و تولیدات مرغوب و متناسب با مسائل کشور را به دنبال نداشته، بلکه نتیجه عکس داده‌اند. شاید اگر این سرمایه‌ها در مسیر مناسب هزینه می‌شدند، امروز بیش از بیست محصول باکیفیت درباره روز قدس و فلسطین می‌داشتیم.
در میان تولیدات متنوعی که سینمای ایران با موضوع فلسطین و روز قدس به خود دیده، فیلم سینمایی «بازمانده» اثر مرحوم سیف‌ا... داد یک مورد استثنایی به شمار می‌رود؛ اثری با کیفیت اجرایی بالا، فیلم‌نامه سرحال و مهم‌تر از همه، پرهیز واقع‌گرایانه از لحن شعاری که باعث می‌شود از برچسب سفارشی بودن مبرا باشد. «بازمانده» با اینکه محصول اوایل دهه هفتاد است و اثر پرخرجی هم در زمان خودش نبوده، اما از آن دست آثاری است که علاوه بر ایجاد جذابیت و همراه کردن مخاطب با قصه در طول تمام مدت زمان فیلم، به لحاظ طرح درست مواضع صهیونیست‌ها و کاشتن بذر امید برای نشان دادن ادامه‌دار بودن نهضت مردم فلسطین از فرم سینمایی بسیار پخته‌ای بهره‌مند است.
در کنار این فیلم شاخص، فیلم‌های دیگری هم بوده‌اند که موضوعات مرتبط با فلسطین را به شکل غیرمستقیم مورد بررسی قرار داده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به «روزگاری عشق و خیانت»، ساخته داوود بیدل و تهیه‌کنندگی روح‌ا... شمقدری، اشاره کرد. این فیلم از منظر سینمایی کیفیت چندان بالایی ندارد و از یک اجرای چشم‌نواز بی‌بهره است؛ اما از لحاظ مضمونی اصالتی تاریخی دارد و به موضوع دشت مغان می‌پردازد که گرایش ضدصهیونیستی در آن روشن است.
«شکارچی شنبه» اثر پرویز شیخ‌طادی، دیگر اثری است که به طور مستقیم به موضوع فلسطین اختصاص یافته و قصه یکی از سران جریان فکری صهیونیسم را با لایه‌های داستانی گوناگون بازنمایی می‌کند. این فیلم با اشتباه برخی از تصمیم‌سازان سینمایی که بیشتر به دنبال انتخاب‌های تبلیغاتی بودند، وارد رقابت جشنواره فجر شد و در این رویداد توفیقی نیافت تا بخت خود را، برای اکران‌های عمومی محدود نیز، از دست بدهد.
بهروز افخمی نیز یک بار با تولید تریلر جاسوسی
«روباه» به شکلی غیرمستقیم به موضوع صهیونیسم پرداخت. البته فلسطین موضوعی نیست که محور اصلی پیرنگ «روباه» را تشکیل دهد؛ بلکه قصه این فیلم پیرامون یک ماجرای امنیتی و جاسوسی شکل گرفته که قرار است در قالب یک عملیات خرابکارانه، از سوی برادر نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اشغالگر قدس، در ایران اجرا شود.
به مجموع این آثار، مستند «متولد اورشلیم» را هم می‌توانیم اضافه کنیم؛ اثری که سعی دارد با نگاهی منتقدانه، اختلاف ایدئولوژیک شیعه با اساس رژیم صهیونیستی را ریشه‌یابی کند.