این روز‌ها که فرارسیدن مناسبت میلاد خجسته خورشید خورشید‌ها و سلطان جهان، افتخار خراسان، امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا (ع) همه ایران را با بوی حرم عطرآگین ساخته و حال‌وهوای زیارت را به همه مناطق کشور کشانده است، جا دارد یک بار دیگر جایگاه مشهد مقدس را در سپهر فرهنگی ایران اسلامی بازخوانی کنیم.
جایگاه مشهد مقدس در نقشه فرهنگی ایران بزرگ از سویی به‌سبب پیشینه تاریخی خراسان قدیم است و از سوی دیگر سعادتی که با حضور حرم مطهر امام هشتم نصیب این شهر شده و آن را به قبله دل‌ها تبدیل کرده است.
این اراده خداوند بوده که ستاره‌هایی دیگر از خاندان حضرت موسىبن‌جعفر (ع) نیز در کنار این خورشید به آسمان ایران کوچ کنند و در کنار ماه وجود حضرت فاطمه‌معصومه (س) و خورشید ثامن‌الحجج (ع) وسیله جلب رحمت‌ها و برکت‌های الهی برای این سرزمین باشند و چنان‌که می‌بینیم، دل‌ها و جان‌هایی را از سراسر جهان به‌ویژه کشور‌های همسایه به این نقطه گیتی بکشانند.
این باور‌ها و دلبستگی‌ها و آن پیشینه تاریخی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی در طول قرن‌ها حفظ شده و نسل به نسل از پدران و مادرانمان به ما رسیده است و امروز نقطه ثقل توازن فرهنگی و نقطه اتکای میراث تمدنی ماست.
قدرت فرهنگی و غنای معرفتی و توانمندی اجتماعی و میراث تاریخی نیز با تهدید‌ها و خطر‌هایی مواجه است، مانند یک اثر معماری و بنای کهن که در معرض باد و باران قرار می‌گیرد و هرچند باشکوه و سترگ و تاریخمند و افتخارآفرین باشد، باز هم ممکن است دچار کاهش و نشست یا حتى تخریب و فروپاشی شود.
اگر بخواهیم این میراث ارزشمند حفظ شود و این بنیان شکوهمند همچنان بماند و دیر بپاید، باید بدان بپردازیم و با نگرانی و هوشیاری به آینده و فرصت‌ها و تهدید‌ها بیندیشیم.
در نخستین گام همچنین باید به پرسش‌هایی جدی و مهم پاسخ دهیم که از این جمله است:
رویکرد نسل جدید و علایق معنوی و باور‌های مذهبی نوجوانان و جوانان چه تفاوت‌هایی با گذشته دارد؟
عادت‌های زیارت و سبک زندگی دینی در نسل جدید شهروندان مشهد و مجاوران حرم مطهر چه تغییراتی کرده است؟
مشهد مقدس با تغییرات اجتماعی و تحولات سبک زندگی نسل جدید چگونه می‌تواند جایگاه خود به‌عنوان پایتخت فرهنگی ایران را حفظ کند؟
اگر برای این پرسش‌ها پاسخ روشن و دقیقی نداشته باشیم و برای رویارویی با چالش‌ها آماده نشویم، تغییرات اجتماعی و تحولات فرهنگی ما را غافلگیر خواهد ساخت و فرصت‌ها را از ما خواهد گرفت.