روایت دست‌گیری خادمیاران از زائرانی که سال‌هاست به‌علت ضعف جسمانی به زیارت نرفته اند

نجمه موسوی‌زاده| شهرآرانیوز؛ شاید باورش سخت باشد، اما افرادی در شهر مشهد و در همسایگی حضرت رضا (ع) زندگی می‌کنند که سال‌هاست گنبد و بارگاه منور امام مهربانی‌ها را فقط در قاب تلویزیون دیده‌اند. حسرت نوشیدن آب از سقاخانه، خواندن ۲ رکعت نماز در ایوان مسجد گوهرشاد و تماشای گلدسته‌های حرم از ورودی خیابان نواب‌صفوی خیلی وقت است که بر دلشان مانده و حال تنها آرزوی آن‌ها قدم‌گذاشتن در صحن و سرای حرم و عرض سلامی به مولا و سرورشان است.

هیچ‌وقت فکرش را هم نمی‌کردند که در شهر امام رضا (ع) زندگی کنند، اما توفیق زیارت نصیبشان نشود. در روزگاری که بسیاری از مردم به سفر‌های خارج از کشور می‌روند، آن‌ها در گوشه‌ای از همین شهر آرزوی دخیل‌شدن به پنجره فولاد را دارند.۱۴ سالی می‌شود که آستان قدس رضوی در قالب طرحی به نام «معین‌الضعفا»، سالمندان و معلولانی را که به‌دلیل وضعیت خاصشان توفیق زیارت پیدا نمی‌کنند، به پابوسی حضرت ثامن‌الحجج (ع) می‌آورد. در این گزارش رئیس اداره امور تسهیلات زائران حرم مطهر رضوی از قوت‌گرفتن این طرح در ۶ سال اخیر خبر می‌دهد و برایمان از چندوچون آن می‌گوید.

 

طرح «معین‌الضعفا» ویژه افراد توان‌یاب و سالمندان مشهد و حومه آن است که به دلایل مختلفی مانند نداشتن سرپرست، بیماری، فقر مالی شدید و... امکان تشرف به حرم مطهر را ندارند. ۳۰۰ رابط و خادمیار از طریق کانون‌های فرهنگی مساجد با هدف شناسایی این افراد با آستان قدس رضوی همکاری می‌کنند.

رئیس اداره امور تسهیلات زائران حرم مطهر رضوی با بیان اینکه تاکنون ۱۲ هزار نفر از این مشتاقان زیارت شناسایی شده‌اند، توضیح می‌دهد: این تعداد جدا از افرادی هستند که در آسایشگاه‌های معلولان و سالمندان زندگی می‌کنند. درحقیقت بیشتر این افراد ساکن حاشیه شهر مشهد هستند و برخی از آن‌ها بی‌سرپرست هستند؛ به این صورت که با وجود داشتن فرزند، به حال خود رها شده‌اند یا در بستر بیماری هستند و امکان حرکت ندارند.

با توجه به وضعیت این افراد که ممکن است در بستر بیماری باشند، تخت و خودرو مخصوص به‌دنبال آن‌ها می‌رود و با تدابیر ویژه به زیارت مشرف می‌شوند. محمد شبان در این‌باره توضیح می‌دهد: وضعیت افراد به خادمیاران گفته شده است؛ مانند اینکه فرد باید بالای ۵۰ سال یا معلول باشد یا افرادی که بیش از ۳ سال امکان تشرف به حرم را نداشته‌اند.

 

شبان اضافه می‌کند: تا قبل از شیوع بیماری کرونا روز‌های یکشنبه و چهارشنبه با هماهنگی با خادمیاران، این افراد از مسجد یا به‌دلیل وضعیت حادی که برخی از آن‌ها از نظر جسمی و حرکتی داشتند، از در خانه سوار خودرو می‌شدند و سپس از مقابل حرم با صندلی چرخ‌دار توسط خادمان به سمت پنجره فولاد برده می‌شدند تا زیارت کنند. همچنین مداحی و برنامه فرهنگی در رواق کوثر برای آن‌ها برگزار می‌شد و با اهدای غذای متبرک حضرت به خانه‌هایشان بازمی‌گشتند.

رئیس اداره امور تسهیلات زائران حرم مطهر رضوی با اشاره به اینکه با شیوع بیماری کرونا وضعیت زیارت تغییر پیدا کرد، توضیح می‌دهد: قبل از شیوع این بیماری هر نوبت ۲۰۰ نفر برای زیارت مشرف می‌شدند، اما الان با توجه به اوضاع پیش‌آمده و امکان خطر ابتلا برای این افراد که بیماری زمینه‌ای یا کهولت سن دارند، تعداد افراد به ۱۰۰ نفر در هر نوبت کاهش داشته است. ضمن اینکه در زمان وضعیت قرمز برنامه به‌صورت موقت تعطیل می‌شود.

شبان آخرین اعزام برای زیارت به حرم مطهر رضوی را مربوط به دهه کرامت امسال اعلام و اضافه می‌کند: از ابتدای امسال ۵۰۰ نفر در طرح «معین‌الضعفا» به حرم مطهر مشرف شدند که ۱۰۰ نفر از آن‌ها در دهه کرامت به زیارت آمدند.

او گریزی هم به زیارت نیابتی می‌زند و می‌گوید: به‌دلیل وضعیت بیماری کرونا، امکان بردن برخی از این افراد برای تشرف وجود ندارد. اینجاست که خادمان ما به نیابت از آن‌ها در حرم زیارت می‌کنند و اسم و فامیل آن‌ها را می‌نویسند، سپس این کاغذ را در منازل آن‌ها تحویل می‌دهند تا بدانند زیارت انجام شده است.

 

سیدعلی فریمانه مسئول کانون خادمیاری حضرت صاحب‌الزمان (عج) در یکی از نقاط حاشیه‌ای شهر (بولوار توس) است. او که یکی از خادمیاران فعال است، در ۴ سال گذشته توانسته است آرزوی زیارت ۷۰ نفر از اهالی محله‌اش را با همراهی آستان قدس رضوی محقق کند.

او درباره تشرف یکی از اهالی این‌گونه توضیح می‌دهد: زنی نابینا در خانه بسیار کوچکی که فقط ۲ اتاق تودرتو داشت، همراه با دختر معلولش زندگی می‌کرد.
همسرش سال‌ها قبل به رحمت خدا رفته بود و پسر جوانش با کارگری مخارج زندگی را به‌سختی تأمین می‌کرد. این زن ۷ سال می‌شد که به حرم مشرف نشده بود. با معرفی همسایه‌ها و هماهنگی کانون خادمیاران محله با آستان قدس رضوی، روز یکشنبه‌ای مقرر شد تا با خودرو و صندلی چرخ‌دار به دنبال او برویم.

فریمانه ادامه می‌دهد: آن‌طور که پسرش برای ما تعریف می‌کرد، این زن از صبح زود چادر گل‌دارش را سر کرده و منتظر ما بود. شب گذشته خواب به چشمانش نیامده بود و احساس می‌کرد قلبش ممکن است هرلحظه از تپش بازایستد.
او اضافه می‌کند: بعد از زیارت و گرفتن غذای متبرک حضرت، خادمان این زن نابینا را به خانه‌اش بر‌گرداندند. به خاطر دارم در طول مسیر برگشت، دعای خیری بود که برای ما می‌کرد و مرتب می‌گفت تابه‌حال چنین زیارت دل‌چسبی نداشته است.
مسئول کانون خادمیاری حضرت صاحب‌الزمان (عج) می‌گوید: بسیاری از این افراد به‌دلیل بیماری یا کهولت سن نمی‌توانند راه بروند. برخی از آن‌ها مشکل معیشتی نیز دارند؛ بنابراین نمی‌توانند از خانه‌شان تا حرم امام رضا (ع) را با تاکسی دربست بیایند. ضمن اینکه تعدادی از آن‌ها وضعیت ویژه‌ای دارند. به‌عنوان مثال در بستر هستند و نیاز به وسایل خاص مانند تخت تاشو دارند.

 

فریمانه ادامه می‌دهد: سال‌ها قبل شنیده بودم که آستان قدس رضوی از شهر‌ها و روستا‌های اطراف زمینه سفر افراد بی‌بضاعت را که نتوانسته‌اند برای زیارت مشرف شوند، به‌صورت رایگان فراهم می‌کند. برای همین تصمیم گرفتم اهالی محله را که سال‌هاست ساکن شهر حضرت رضا (ع) هستند، اما از نزدیک مشرف نشده‌اند، در این طرح ثبت‌نام کنم و همراه خادمان این طرح باشم.

 

علیرضا اکرامی یکی از خادمان حرم مطهر رضوی در قسمت زائربر با صندلی چرخ‌دار است. او در یکی از مناطق کم‌برخوردار شهر (گلشهر) به‌عنوان خادمیار برای شناسایی افرادی که امکان تشرف از آن‌ها گرفته شده است، با آستان قدس رضوی همکاری می‌کند. خودش را نوکر آقا علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) می‌داند و می‌گوید: سال‌هاست که ساکن این محله هستم. افتخار پوشیدن لباس خادمی را هم خود حضرت به من هدیه داده است.

شغلش آرایشگری است، اما به‌دلیل فعالیت‌های فرهنگی و رفت‌وآمدش به مسجد، ارتباط خوبی با اهالی برقرار کرده است. ۶ سالی می‌شود که افراد بی‌سرپرست و کسانی را که به‌علت بیماری نتوانسته‌اند برای زیارت مشرف شوند، در طرح «معین‌الضعفا» ثبت‌نام می‌کند. اکرامی که در این سال‌ها افراد مختلفی را برای تشرف به حرم ثبت‌نام کرده است، یکی را بیشتر از بقیه در خاطر دارد: یکی از مشتریانم زمانی که برای کوتاهی مو مراجعه کرده بود، از بیماری پدرش خبر داد و اینکه چندهفته‌ای است در بیمارستان بستری شده است و دکتر‌ها او را جواب کرده‌اند. قول دادم تا نام پدرش را برای زیارت بنویسم.

او ادامه می‌دهد: به‌علت اوج‌گیری بیماری کرونا و قرمزشدن وضعیت مشهد، برنامه زیارت عقب افتاد. زمان تشرف که مشخص شد، به سراغ افراد ثبت‌نام‌شده رفتم تا موضوع را اطلاع دهم. همان موقع فهمیدم که حال پدر مشتری‌ام بهبود یافته و خودش به حرم مشرف شده است، اما او یکی از همسایگان خود را به من معرفی کرد که یک کوچه بالاتر می‌نشیند.

سکوت می‌کند. حتی یادآوری این خاطره هنوز هم مو را به تنش سیخ می‌کند: در خانه نیمه‌باز بود. یاا... گفتم و به داخل رفتم. مرد مهاجری در کنج یک اتاق دودرسه در رختخواب دراز کشیده بود. نصف بدنش بی‌حس شده بود. به همین دلیل امکان حرکت نداشت.

او که به‌علت بیماری دیابت بینایی‌اش را از دست داده بود، نمی‌توانست من را با لباس خادمی ببیند، اما در همان جمله اول گفت که رایحه حرم را می‌شنوم.
وقتی ماجرا را برایش تعریف کردم، گفت که دیشب خواب دیده است در حرم زیارت‌نامه می‌خواند، اما صبح که بیدار شده، با خودش گفته است او که کس و کاری ندارد، چگونه می‌خواهد به زیارت برود! همان‌جا به او گفتم آقا تو را طلبیده است، من به زیارت می‌برمت.