روز ۱۳ آبان که در تقویم به‌عنوان روز مبارزه با استکبار نام‌گذاری شده است یادآور سه واقعه مهم در تاریخ معاصر ایران است که در سه دوره مختلف رخ داده و به همین دلیل این روز را در تاریخ کشور به‌عنوان روزی به یادماندنی به ثبت رسانده‌اند.
تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه ۱۳ آبان ۱۳۴۳
هنوز بیش از ۳ دهه از الغای کاپیتولاسیون نمی‌گذشت که محمدرضا پهلوی احیاگر دوباره آن شد. کابینه اسدا... علم در سیزدهم مهر سال ۱۳۴۲، به دستور شاه، پیشنهاد آمریکا مبنی‌بر اعطای مصونیت قضایی به اتباع آمریکایی را به صورت یک لایحه قانونی در هیئت دولت تصویب کرد. چندی بعد این خبر به حضرت امام رسید و ایشان را به خروش واداشت به طوری که در ۴ آبان ۱۳۴۳ ایشان طی نطقی تاریخی به رسوایی این اقدام ننگین پرداختند. در شب ۱۳ آبان ۱۳۴۳، صد‌ها کماندو به همراه مزدوران ساواک به منزل امام در قم حمله‌ور شدند ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کردند و ایشان را به ترکیه تبعید کردند. این سرآغاز هجرتی بود که ۱۴ سال بعد پیروزی انقلاب اسلامی را به بار آورد.
روز دانش‌آموز ۱۳ آبان ۱۳۵۷
در حالی که انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره) به روز‌های سرنوشت‌ساز آن نزدیک می‌شد همه اقشار مردم ایران، سعی در ایفاکردن نقش تاریخی خود و عمل به تکلیف الهی داشتند که در این میان دانش‌آموزان و نوجوانان شور و حال دیگری داشتند. صبح روز ۱۳ آبان ۱۳۵۷، دانش‌آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همگان برسانند. آن‌ها وارد دانشگاه شدند و به همراه دانشجویان و گروه‌های دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند. ساعت ۱۱ صبح، مأموران، ابتدا چند گلوله گاز اشک‌آور در میان این جمعیت خروشان پرتاب کردند؛ اما وقتی آن‌ها پراکنده نشدند تیراندازی آغاز شد و جوانان و نوجوانان بی‌گناه یکی پس از دیگری، در خون خود غلتیدند. به خاطر گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان دانش‌آموز، این روز در تاریخ انقلاب اسلامی به نام «روز دانش‌آموز» نام‌گذاری شد.
روز مبارزه با استکبار جهانی ۱۳ آبان ۱۳۵۸
در ابتدای انقلاب و زمان حکومت دولت موقت با هدف وادارکردن آمریکا به استرداد شاه و اموال ملت ایران، دانشجویان تصمیم به اشغال سفارت آمریکا گرفتند. در هنگام تسخیر سفارت، آمریکایی‌ها به سرعت مشغول نابودکردن بسیاری از اسناد دخالت‌ها و تجاوزات و غارت‌های خود شدند، ولی پس از تسخیر سفارت به سرعت از نابودی باقی‌مانده اسناد جلوگیری شد و بعد‌ها اسنادی که از لانه جاسوسی آمریکا به دست آمده بود چاپ شده و در اختیار همگان قرار گرفت. امام خمینی (ره) نیز در پیامی این حرکت را انقلاب دوم و بزرگ‌تر از انقلاب اول نامیدند. این حرکت دانشجویان معترض، خشم آمریکایی‌ها را برانگیخت و آن‌ها که ناتوان از درک ملتی استقلال‌طلب و آزادی‌خواه بودند، دست به اقداماتی بر ضد جمهوری اسلامی ایران زدند؛ از آن جمله فشار آوردن به مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی، شورای امنیت و...، ایجاد جوّ منفی تبلیغاتی علیه دانشجویان مسلمان و برخی اقدامات دیگر از جمله آن‌هاست. اکنون ۴۱ سال از تسخیر لانه جاسوسی می‌گذرد. ۱۳ آبان مانند درخت تنومندی شده که نهال آن توسط امام راحل با اعتراض به قانون ننگین کاپیتولاسیون غرس شد و با خون دانش‌آموزان در سال ۵۷ آبیاری شد. در سال ۵۸ هم با حماسه افتخارآمیز دانشجویان به بار نشست. ستاد برگزاری یوم‌ا... ۱۳ آبان امسال هم مانند سال‌های گذشته با توانایی و تمهیدات ویژه‌ای با بهره‌گیری از هم‌افزایی دستگاه‌ها و نهاد‌های انقلابی راهپیمایی باشکوهی را برگزار کرد که برپایی ایستگاه‌های فرهنگی در مسیر راهپیمایی تدارک دیده شده بود.