محمدناصر حق‌خواه | شهرآرانیوز - در سینمای تک‌ژانری ایران که فیلم‌های غیرکمدی به ملودرام‌های اجتماعی محدود است، همین‌که شانس تماشای فیلمی مثل «پوست» را بر پرده بزرگ سینما داریم، غنیمتی بزرگ است. «پوست» جزو اندک فیلم‌های ایرانی است که توانسته با استفاده از ترکیب تکنیک‌های فیلم‌نامه‌نویسی غربی و درون‌مایه‌های اعتقادات و افسانه‌های محلی آذربایجان ایران، یک فیلم دلهره‌آور با فضایی سرد بسازد که برخلاف ساخته‌های مشابه داخلی‌اش، تنه به سینمای کمدی نمی‌زند و واقعا تماشاچی را در لحظاتی میخ‌کوب می‌کند. زبان دیالوگ‌های فیلم «پوست» سراسر ترکی است و می‌توان به‌جرئت گفت که اگر این زبان برای فیلم انتخاب نمی‌شد، سرنوشت نه‌چندان‌روشنی در انتظار فیلم بود. زیرا نوع روایت فیلم که استفاده از یک عاشیق ترکی است که با آواز‌های محلی حفره‌های روایت فیلم را تکمیل می‌کند، اگر قرار بود به زبان فارسی اجرا شود، تأثیرگذاری کنونی را نداشت. از سویی استفاده از آهنگ گاه خشن زبان ترکی و همچنین هماهنگی زبان با کلیت فضای فیلم که پر از جزئیات مخصوص آذربایجان است، کار را منسجم‌تر کرده است. درواقع ما فقط با یک فیلم که دل مؤلفانش خواسته است بازیگران ترکی حرف بزنند، روبه‌رو نیستیم. «پوست» باید ترکی ساخته می‌شد تا اثری را داشته باشد که اکنون روی پرده دارد.
دومین ویژگی مثبتی که چند گام فیلم را به جلو پرتاب می‌کند، قاب‌های درخشان و البته در خدمت روایت فیلم «پوست» است. بهمن و بهرام ارک هرچقدر که در پیچیده کردن و تأثیرگذاری احساسی فیلم‌نامه دقت کرده‌اند، همان‌قدر هم قاب‌ها و نوع حرکت دوربین و نور و رنگ فیلم را متناسب با شکل روایت برگزیده‌اند. در صحنه‌هایی که راوی قرار است ماجرا را پیش ببرد، یا زمانی که می‌خواهیم به درونیات یک شخصیت نزدیک شویم، یا حس او را درباره پیرامونش دریابیم، حرکت‌های دوربین هماهنگ با جزئیات روایت ما را شگفت‌زده می‌کند. برادران ارک همان‌قدر که از اختلاط واقعیت و افسانه، طبیعت و ماورای طبیعت، تلخی و شیرینی در روایت نمی‌ترسند، همان‌قدر هم از گرفتن یک قاب اینسرت از یک جسم کوچک یا به‌تصویرکشیدن لانگ‌شاتی بزرگ بر پرده واهمه‌ای ندارند و به قولی از هر آنچه سینما، با توجه به محدودیت‌های فنی و اقتصادی، به آنان می‌دهد، استفاده می‌کنند. فیلم هیچ بازیگر شناخته‌شده‌ای ندارد، اما بازی‌ها پیوسته و در خدمت فیلم است و بازی بازیگر اصلی، جواد قامتی، در اوج ظرافت، بدون هیچ نوع اضافه‌کاری و درحالی‌که چهره و اندامش هیچ ویژگی فیزیکی سینمایی ندارد، تماشاچی را با خود همراه می‌کند.
ترکیب عشق و جادو و افسانه و خرافات به‌سختی می‌تواند ترکیب بازنده‌ای باشد. اولین فیلم سینمایی برداران ارک که اولین فیلم سراسر ترک‌زبان اکران‌شده در ایران است، توانسته با استفاده از این عناصر برنده، ظرافت یک ماجرای عاشقانه را با اوج و فرود یک ماجرای خانوادگی ساده ترکیب کند و با استفاده از عناصر جادو و دلهره و طبیعت و ماورای طبیعت، روایتی گیرا و کمتردیده‌شده بسازد. تماشای فیلم به‌طبع برای کودکان مناسب نیست و اگر برای تماشا به سینما می‌روید، علاوه بر روند قصه، به قاب‌هایی که از بدن‌ها و چهره‌های معوج گرفته شده است، به اشارات افسانه‌ای و ماورایی که معنایی نهفته در زیرمتن دارند و البته موسیقی درخشان بامداد افشار که در سراسر فیلم نقشی اثرگذار دارد، هم توجه کنید تا لذتی دوچندان از رقص ترس بر پرده سینما ببرید.
نگاهی به فیلم «پوست»: چطور با منشور قصه، شیشه طلسم سینمای ایران را بشکنیم؟