سید محمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز؛ با سقوط دولت اشرف غنی در افغانستان و قدرت گیری طالبان، این سومین بار است که مراسم نماز جمعه در این کشور، هدف حمله تروریستی قرار می‌گیرد. نماز جمعه نزد شیعیان و اهل تسنن افغانستان از جایگاه مهمی برخوردار است؛ آن‌ها بدون در نظر گرفتن مذهب، جمعه‌ها در کنار یکدیگر به اقامه نماز جمعه می‌پردازند.
حمله به نماز جمعه در افغانستان، با انفجار در نماز جمعه شهر قندوز در تاریخ ۱۶ مهر ۱۴۰۰ آغاز شد، انفجاری مهیب که در مسجد شیعیان این ولایت شمالی افغانستان اتفاق افتاد و در آن، ۵۰ نمازگزار، شهید و بیش از ۱۰۰ نمازگزار زخمی شدند. داعش ساعتی پس از این حمله، مسئولیت آن را برعهده گرفت.
درست یک هفته بعد از آن، در تاریخ ۲۳ مهر ۱۴۰۰ چند مهاجم انتحاری داعش با حمله به مسجد «امام بارگاه فاطمیه» در ناحیه اول شهر قندهار، نمازگزاران را هدف قرار دادند که در نتیجه آن، ۳۳ نمازگزار به شهادت رسیدند و ۷۴ نمازگزار زخمی شدند.
شرایط امنیتی افغانستان در چهاردهه اخیر باعث شده بود که مراکز دینی و مذهبی برای تأمین امنیت مسلمانان این کشور، تیم امنیتی داشته باشند. هر مسجد، حسینیه و تکیه‌ای چند مأمور امنیتی مسلح داشت که سلاح آن‌ها در وزارت داخله افغانستان ثبت شده بود و آن‌ها وظیفه تأمین امنیت نمازگزاران را برعهده داشتند. با روی کارآمدن طالبان در قدرت، آن‌ها اقدام به جمع آوری سلاح این نیرو‌ها کردند و به مردم درباره تأمین امنیت مراسم مذهبی و اماکن مقدس آن‌ها در شهر‌های مختلف این کشور اطمینان دادند.
پس از وقوع انفجار در مراسم نماز جمعه قندوز و قندهار و هدف قرارگرفتن نمازگزاران شیعه مذهب، با ابراز نگرانی شورای علمای شیعه افغانستان، مقامات طالبان در کابل به آن‌ها اطمینان دادند که برای تأمین امنیت مراسم مذهبی، گام جدی برخواهند داشت. اما حالا و در تازه‌ترین حادثه، روز جمعه ۲۱ آبان ۱۴۰۰، در مسجدی در منطقه «تریلی»، ولسوالی (شهرستان) سپین غر در ولایت (استان) ننگرهار در شرق افغانستان، هنگامی که نماز جمعه درحال برگزاری بود، مواد منفجره که در منبر مسجد جاسازی شده بود، منفجر شد که سه نمازگزار را به شهادت رساند و ۱۵ نمازگزار دیگر را زخمی کرد.
ننگرهار استانی در شرق افغانستان است. کارشناسان حوزه افغانستان معتقدند که داعش خراسان در این استان متولد شده است و اولین رهبران این گروه تروریستی در این استان ابراز وجود کرده اند. انفجار روز گذشته در مراسم نماز جمعه، یک تفاوت مهم با دو انفجار قبلی دارد؛ بخش مهمی از جمعیت ننگرهار، پشتون‌های سنی مذهب هستند. هرچند تاکنون گروه خاصی، مسئولیت این انفجار‌ها را برعهده نگرفته است، نوع و محل انفجار، رد پای داعش را نشان می‌دهد و این یعنی داعش، نماز جمعه اهل سنت افغانستان را هدف قرار داده است؛ موضوعی که می‌تواند زنگ خطری برای طالبان باشد.
داعش خراسان که در افغانستان فعال است، مسئولیت حملات خونینی مثل حمله به دانشگاه کابل، حمله به مراکز آموزشی در غرب شهر کابل که ساکنان آن را بیشتر شیعیان تشکیل می‌دهند و چند حمله خونین دیگر را در سال‌های گذشته برعهده گرفته است. بااین حال مقامات طالبان در روز‌های گذشته اعلام کرده اند که در عملیات‌های مختلف، نزدیک به ۶۰۰ عضو داعش را در افغانستان بازداشت کرده اند.
همچنین ذبیح ا... مجاهد، سخنگوی طالبان، خطاب به اعضای گروه داعش گفته است که در حال حاضر، جنگ در افغانستان معنا ندارد؛ چون به گفته او، «اشغال در افغانستان پایان یافته» و «حکومت اسلامی» هم برقرار شده است. اما حالا داعش، اهل تسنن افغانستان را آن هم در فریضه مهمی مثل نماز جمعه هدف قرار داده است.
پس از انفجار در مراسم نماز جمعه در شهر قندوز افغانستان، مقامات عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران به این حملات واکنش نشان دادند. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در تاریخ ۱۷ مهر ۱۴۰۰ با انتشار پیامی به این حمله واکنش نشان دادند. در بخشی از این پیام آمده است: «از مسئولان کشور همسایه و برادر، افغانستان، جدا انتظار می‌رود که عاملان خون خوار این جنایت بزرگ را به مجازات برسانند و با تدابیر لازم از تکرار چنین فجایعی جلوگیری کنند.»
ایران پس از حملات قندوز و قندهار علاوه بر ارسال کمک‌های انسان دوستانه برای خانواده‌های آسیب دیده در این حملات، شرایط سفر بعضی از زخمی‌های این حملات به کشور را به منظور درمان فراهم کرد.