دکتر محمود امیدسالار | شهرآرانیوز؛ استاد دانشمند دکتر احمد مهدوی دامغانی از معدود دانشمندانی است که هم از سلاله علم است، هم تحصیلات سنتی و دانشگاهی را گذرانده، و نیز شاگردانی پرورده است که از نظر اخلاقی و علمی راه و روش استاد بزرگوارشان را ادامه می‌دهند.
والد ماجد ایشان، مرحوم مغفور آیت ا... شیخ محمد کاظم دامغانی (رض)، از اعلم علمای خراسان بود چنانکه آیت ا... العظمی مرعشی نجفی قدس سره به تصریح آن مرحوم را «علامه» خوانده اند. بسیاری از فرزندان و برادر زادگان مرحوم آیت ا... شیخ محمدکاظم دامغانی هم اکنون از بزرگان علمای خطه خراسان رضوی اند و الحمدا... این درخت دانش سرسبز و پر بار باقی است.
در باب تحصیلات استاد که هم سنتی بوده و هم دانشگاهی نیز خود استاد و شاگردان و دوستانش بسیار نوشته اند و بنده دراین فرصت فقط یادآوری را شمه‌ای از آنچه اشخاص بسیار شایسته‌تر از این فقیر نقل کرده اند ذکر می‌کنم.
استاد مهدوی دامغانی بعد از کسب علم در محضر والد دانشمندش، امتثال امر ایشان را به ادامه تحصیلات سنتی قیام فرمود و از محضر علمایی، چون حضرت آیت ا... حاج شیخ محمد صالح علامه حائری سمنانی، حضرت آیت ا... العظمی حاج سید شهاب الدین مرعشی حسینی، آقا میرزا محمدعلی مدرس خیابانی، مرحوم حاج میرزا مهدی آشتیانی طاب ثراه، حضرت آیت ا... حاج شیخ محمدتقی آملی، آیت ا... شهید مطهری و بسیاری دیگر از بزرگان معارف اسلامی کسب علم کرد و از برخی از ایشان اجازه روایت دارد. استادان دانشگاهی ایشان که همه از خورشید‌های درخشان آسمان علم و ادب ایران اند، عبارت اند از علامه بدیع الزمان فروزانفر، علی اکبر فیاض، استاد بهمنیار، علامه همایی، علی اصغر حکمت، سعید نفیسی، سید محمدتقی مدرس رضوی و مرحوم محمود شهابی که استاد از حضور برخی از ایشان خارج از کلاس درس بهره می‌برده است. ۲ تن از اعاظم دانشمندانی که استاد از ایشان با حق شناسی بسیار یاد کرده است، مرحوم علامه میرزا محمد قزوینی و شادروان استاد عبدالحمید بدیع الزمانی کردستانی هستند.
تنها اجازه روایتی که از مرحوم بدیع الزمان کردستانی یا سنندجی که در ادب عرب کم نظیر است در دست داریم، اجازه روایتی است که آن مرحوم به دکتر مهدوی دامغانی اعطا فرموده است و به همین علت، استاد مهدوی از مرحوم بدیع الزمان کردستانی با عبارت «شیخی و استادی و سندی و سنادی و من علیه فی أَدب العرب استنادی» یاد می‌فرماید. شاعر گرانمایه، مرحوم استاد امیری فیروزکوهی، نیز به استاد مهدوی اجازه روایت اعطا فرموده است.
در طول عمر پرثمر خود، استاد مهدوی دامغانی شاگردان عالمی پرورده است که هرکدام از ایشان امروزه از افتخارات میهن عزیز ما به شمار می‌رود.
نام بسیاری از خوشه چینان خرمن فضل استاد مهدوی از جمله شهید دکتر محمدجواد باهنر، استاد محمود عابدی و شاعر شیرین سخن، دکتر علی موسوی گرمارودی، در مقدمه مفید و شیرینی که یکی از برجسته‌ترین ایشان، یعنی استاد دکتر سید علی محمد سجادی، دامت افاضاته، بر کتاب «حاصل اوقات» نوشته آمده است. ناگفته نماند که استاد مهدوی به صورت رسمی در دانشگاه تهران و هم به صورت غیررسمی در دفتر اسناد رسمی که خود سردفتری آن را بر عهده داشت تدریس می‌فرمود و طالبان علم را در آن دفتر نیز به حضور می‌پذیرفت.
پس از سفر به آمریکا و تدریس در دوره دکتری دانشگاه‌های پنسیلوانیا و هاروارد، بسیاری از فضلای این بلاد که در معارف اسلامی تحصیل یا تدریس می‌کردند در کلاس‌های استاد در دانشگاه هاروارد حاضر می‌شدند و از محضر ایشان کسب علم می‌کردند. این دانشجویان حق شناس مجموعه‌ای از مقالات علمی در رشته‌های زبان و ادب فارسی، زبان و ادب عربی، کلام و فقه و فلسفه، و تاریخ و تاریخ نگاری به زبان انگلیسی فراهم آوردند که به صورت ارج نامه استاد در سال ۲۰۱۶ میلادی از سوی انتشارات De Gruyter منتشر و به ایشان تقدیم شد.
استاد احمد مهدوی دامغانی که حافظ قرآن است در دوری از وطن نیز مایه افتخار ایرانیان بوده است و هست. به خاطر دارم که یکی از ایرانیانی که در یکی از دانشگاه‌های معتبر این سامان تدریس می‌فرماید برای من داستانی از احاطه علمی استاد روایت کرد که خود شاهد آن بود. بنده برای حسن ختام، این داستان را که بیش از ۳۰ سال پیش از او شنیده ام، در اینجا نقل به مضمون می‌کنم. این دوست می‌گفت که روزی با استاد مهدوی و مرحوم دکتر جورج مقدسی (George Makdisi ۱۹۲۰-۲۰۰۲) که از استادان نامدار عرب و سال‌ها رئیس دانشکده شرق شناسی دانشگاه پنسیلوانیا بود، در دانشگاه حضور داشته است.
مقدسی مطلبی را از یکی از بزرگان ادب عرب نقل می‌کند و در نقل مطلب مرتکب اشتباهی می‌شود. استاد مهدوی به نرمی اشتباه او را تصحیح می‌فرماید و مطالب مفصلی در باب رجال و تاریخ و ادبیات مرتبط با موضوع بیان می‌کند و در ضمن بیان، به اشعار و امثال بسیاری از ادب عرب تمثل می‌جوید. او که از احاطه استاد بر ادبیات عرب شگفت زده شده بوده بعدا به راوی می‌گوید: بی علتی نیست که شما ایرانیان ادبیات عرب را قبضه کرده اید، و با اشاره به استاد می‌گوید: به خدا سوگند که ایشان اعلم و احفظ زمان خود است.
سلامتی و طول عمر و آرامش قلب استاد را از حضرت حق مسئلت دارم و امیدوارم فضلایی که با چاپ این مجموعه نام استاد عزیز ما را گرامی می‌دارند، در کارشان موفق و از بلا به دور باشند.