عادل نجفی | شهرآرانیوز؛ علم زلزله‌شناسی یا Seismology به مطالعه و بررسی زمین‌لرزه‌ها و امواج لرزه‌ای می‌پردازد که در هر روز و هر لحظه پیرامون ما ممکن است رخ بدهند. تحقیقات و یافته‌های این علم اگرچه با پیشرفت دانش بشری شاهد پیشرفت‌های زیادی بوده است، بشر هم‌چنان قادر به پیش‌بینی قطعی زلزله نیست.
خطر اصلی لرزش خود زمین است. این لرزش می‌تواند پایه ساختمان‌ها را سست کند و مخاطرات اصلی پس از وقوع زمین‌لرزه رخ دهند. وقوع سیلاب‌ها و آتش‌سوزی‌های گسترده نیز از مخاطرات جدی زمین‌لرزه‌ها هستند که به آن‌ها به عنوان مخاطرات ثانویه زلزله کمتر اهمیت داده می‌شود!
اگرچه زمین‌لرزه‌های کوچک و بزرگ همواره و در همه‌جا رخ می‌دهند، وقوع آن‌ها در راستای لبه‌های صفحات تشکیل‌دهنده زمین است. در این نقاط گسل‌ها فضای کافی برای جابه‌جایی بیشتر صفحات را فراهم می‌کنند. به همین دلیل وقوع زلزله در نزدیکی لبه صفحات بیشتر است. همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید، کشور ما و به طور کلی منطقه غرب آسیا در مجاورت صفحات اوراسیا، هندوستان و منطقه عربی جنوب خلیج فارس واقع شده است.
میزان آسیب‌رسانی زمین‌لرزه‌ها بر اساس مقیاس بزرگی آن‌ها تعیین می‌شود. پژوهشگران با استفاده از این مقیاس‌ها میزان آسیب‌رسانی زمین لرزه‌ها را برای عموم افراد جامعه قابل درک می‌سازند.
با خانواده هماهنگ باشید: مطمئن شوید همه اعضای منزل از وظیفه خود هنگام وقوع زمین‌لرزه آگاه‌اند. بهتر است یک نقشه تخلیه برای زمان زلزله در نظر بگیرید. این نقشه شامل جایی است که می‌توانید بروید، کار‌هایی که باید انجام دهید و اقلامی که باید با خود ببرید.
وسایل را ایمن کنید: در منزل یا محل کار خود از استحکام هر شیئی که احتمال سقوط آن می‌رود اطمینان یابید.
تجهیزات اطفای حریق: حریق دومین آسیب جدی احتمالی پس از وقوع هر زمین‌لرزه است که باید برای مقابله با آن آماده شوید.
آماده‌سازی و ذخیره برخی اقلام ضرور را آماده کنید مانند:
دست‌کم ۱/۵ لیتر آب شرب / وعده‌های غذایی آماده / ماسک/ چراغ قوه و باتری اضافه/ لباس/ جعبه کمک‌های اولیه / رادیو/ پاوربانک / سوت
آرام باشید: اگر داخل منزل یا محل کار هستید، همان‌جا بمانید. اگر بیرون از فضا‌های سرپوشیده هم هستید، همان‌جا بمانید.
فضا‌های سرپوشیده: سعی کنید در کنار یک دیوار مرکزی ساختمان، در چهارچوب در‌ها یا زیر میز قرار بگیرید. از پنجره‌ها و در‌های خروجی فاصله بگیرید.
فضا‌های بیرونی: در فضای باز و دور از خطوط انتقال برق یا هر شیئی با احتمال سقوط قرار بگیرید. از ساختمان‌ها به‌ویژه ساختمان‌های در حال ساخت فاصله بگیرید.
اگر در حال رانندگی هستید، خودرو را متوقف کنید و در آن منتظر بمانید تا زمین‌لرزه به پایان برسد.
همواره حرکات سه‌گانه را به خاطر داشته باشید
ارزیابی شرایط: خود و دیگران را درباره جراحات احتمالی بررسی کنید. کمک‌های اولیه را به نیازمندان برسانید.
خطوط انتقال آب، برق و گاز را بررسی کنید. هرکدام دچار آسیب شده بودند، از کنتور یا اولین شیر سوپاپ، آن را قطع کنید. اگر بوی گاز استشمام کردید، درب‌ها و پنجره‌ها را باز کنید و پس از ترک محیط، به نیرو‌های امدادی اطلاع دهید.
ارتباط بگیرید: رادیو را روشن کنید. از تلفن همراه صرفا برای کار‌های اضطراری استفاده کنید تا شبکه برای انتقال دیتا و مکالمات ضرور خلوت بماند.
آماده پس‌لرزه‌ها باشید: اگر در مدرسه یا محل کار هستید، برنامه‌های شرایط اضطراری را دنبال کنید و از مسئول مربوط کمک بگیرید.
سیل و سونامی: اگر در مناطق ساحلی هستید، از سواحل فاصله بگیرید. ممکن است تسونامی پس از زمین‌لرزه با موج‌های بلند به ساحل هجوم آورد.