حضور کارتن خواب‌ها و نبود گرمخانه از مهم‌ترین معضلات محله نوده مشهد است
سعیده ساجدی‌نیا - همین چند روز پیش بود، خودش را پشت یک سنگ قبر جمع کرده و پنهان شده بود. نزدیکش شدم و صدایش کردم تا از آرامستان بیرون برود. نه جواب می‌داد و نه تکان می‌خورد! جلوتر رفتم. از شدت سرما در خود مچاله شده بود. به ۱۱۰ زنگ زدم تا برای صورت جلسه بیایند. گفتند جنازه یخ زده است.
این را نگهبان آرامستان نوده تعریف می‌کند تا از زندگی خیابانی کارتن خواب‌های متجاهری بگوید که شبانگاهان، سنگ قبر‌ها و فضای دنج این قبرستان پناهگاهشان شده است و روز‌ها روزی شان را لا به لای زباله‌ها و ته مانده‌های غذای ریخته شده داخل سطل‌های زباله جست وجو می‌کنند.
۱۵ سال است که شغلش همین است؛ انتظامات آرامستان ها، اما لحظاتی را که در قبرستان نوده می‌گذراند، آزاردهنده توصیف می‌کند. می‌گوید: حال و وضع بی خانمان‌های معتاد آن قدر به هم ریخته است که دلمان برایشان می‌سوزد، اما جرئت نمی‌کنیم به آن‌ها نزدیک شویم. اینجا که می‌آیند خمارند و بی حوصله، اما بعد از تزریق و مصرف مواد، نشئه می‌شوند و باز هم حال و روز درستی ندارند. صحبت مؤدبانه را می‌پذیرند، اما اگر با گیر و تشر با آن‌ها برخورد کنی، بازنده میدان خواهی بود و به هیچ وجه زیر بار نمی‌روند! خودشان می‌گویند: «ما آخر خط هستیم.»
دوش گرفتن در دست شویی
«به محض اینکه در باز می‌شود، وارد می‌شوند و وسایل دم ِ دستشان را برمی دارند، حتی تازگی‌ها به ظرف‌های مایع دست شویی هم رحم نکرده اند و جامایعی‌ها را هم برده اند!» این را خادم مسجد نوده بیان می‌کند و می‌گوید: هفته پیش بود که یکی از همین کارتن خواب‌های معتاد در یک چشم به هم زدن خودش را به سرویس بهداشتی رسانده بود. در سرویس را از آن طرف قفل کرده بود و هر چه صدایش می‌زدم، جواب نمی‌داد تا بالاخره بعد از یک ساعت و نیم بیرون آمد. دیدم خودش و لباس هایش را با شلنگ دست شویی شسته است. بعد هم با همان لباس خیس در هوای سرد بیرون آمد و از مسجد خارج شد. وقتی داخل سرویس رفتم، از بوی گند مواد مخدری که همان جا مصرف کرده بود، طاقت نیاوردم و نظافت آنجا را به بعد موکول کردم! اگر در خانه‌ها قفل نباشد، از هر فرصتی استفاده می‌کنند و به راحتی وارد می‌شوند و سرقت می‌کنند. مغازه دار‌ها هم از دزدی‌های این افراد در امان نیستند.
بوستانی که پاتوق معتادان شده است
نداشتن زمین ورزشی و امکانات تفریحی معضل دیگری است که برخی جوانان محله را آسیب پذیر کرده است. یکی از این جوان‌ها می‌گوید: تنها بوستان نوده در نجف ۲۵ است که انتهای آن به کوچه غربت‌ها می‌خورد، آن هم فقط یک سرسره دارد و دیگر هیچ. بیشتر پاتوق معتادانی شده است که در گوشه و کنار مشغول مصرف مواد هستند. هرچند از زمان فعالیت پایگاه بسیج که مشرف به پارک است، اوضاع بهتر شده، اما همچنان برخی خانواده‌ها به تنهایی جرئت حضور و رفت و آمد در این بوستان را ندارند.
معضل تکراری اگو
مسئله دیگری که تعدادی از ساکنان شهرک امام علی (ع) بیان می‌کنند، یک بام و دو هوا بودن فاضلاب شهری است. خانمی در این باره می‌گوید: هنوز اگو را وصل نکرده‌اند، هزینه انشعاب فاضلاب خیلی زیاد است، واقعا خدا را خوش نمی‌آید! او ادامه می‌دهد: از هر چیزی، اوراق آن نصیب ما می‌شود! جنس آسفالت معابر هم انگار دست چندم است. وقتی با ماشین وارد کوچه‌ها می‌شوی، انگار دل و روده ات می‌خواهد از حلقت بزند بیرون. در برخی کوچه‌ها نیز مردم لابه لای خاکروبه‌ها و زمین‌های خاکی زندگی می‌کنند. کسی هم به ندار‌ها توجهی نمی‌کند!
نگرانی برای کودکان
«حتی یک لحظه هم جرئت نداریم بگذاریم بچه هایمان تنهایی تا سر کوچه بروند، زیرا ممکن است برای ۱۰۰۰ تومان پول و یک لقمه نان مورد هجوم معتادان و بی خانمان‌ها قرار بگیرند. برای مدرسه رفتنشان هم نمی‌توانیم سرویس بگیریم و مجبوریم خودمان فرزندانمان را ببریم و بیاوریم! این را مادر جوانی می‌گوید که نگران وضعیت محله است. در ادامه پیگیری مشکلات اهالی نوده، وارد یکی از دفتر‌های مشاور املاک می‌شویم. او فقر و بیکاری را مشکل اصلی ساکنان شهرک بیان می‌کند و می‌گوید: ۴۰ سال پیش که در این محله ساکن شدیم، شاید حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ خانوار بیشتر اینجا نبودند و بیشتر در زمین‌های آستان قدس کشاورزی می‌کردند و از عواید آن هم بهره مند می‌شدند. آن زمان هیچ معضلی در میان خانواده‌ها نبود، اما هر چه گذشت، مهاجران بیشتری از شهر‌های دیگر، نوده را به عنوان محلی برای زندگی انتخاب کردند و همین که کسی از سابقه کسی خبر نداشت، فرصت را برای ارتکاب هر تخلف و جرمی فراهم می‌کرد تا آنجا که حالا نوده آوازه خوبی ندارد. همین مسئله موجب شده است قیمت خانه‌ها چه برای فروش و چه برای رهن و اجاره ارزان‌تر از جا‌های دیگر باشد و مهاجرت به این سمت بیشتر شود. به گفته او، قیمت رهن و اجاره در توس ۶۵ (نوده) حتی نسبت به توس‌های بالاتر و پایین‌تر هم ارزان‌تر است و شما با ۳ تا ۴ میلیون ودیعه و ۳۰۰ هزار تومان اجاره می‌توانید در یک واحد هشتادمتری ساکن شوید.
آمادگی نیروی انتظامی برای جمع آوری کارتن خواب‌ها
«مهم‌ترین مشکل اهالی نوده، معتادان متجاهر و سرقت‌های خردی است که مرتکب می‌شوند و پلیس مشهد در این باره برنامه‌های مشخص و تدوین شده‌ای در دست دارد.» این گفته جانشین فرماندهی انتظامی مشهد در پاسخ به گله‌های ساکنان شهرک امام علی (ع) است. سرهنگ محمد طبسی با اشاره به اینکه بی خانمان‌های معتاد محله نوده بیشتر از شهر‌های اطراف و حاشیه آمده اند، اظهار می‌کند: پلیس برای جمع آوری این افراد آمادگی کامل دارد و مشکلی در این زمینه وجود ندارد و اگر شهرداری امکان نگهداری کارتن خواب‌ها را داشته باشد، وارد عمل می‌شویم. این در حالی است که پلیس علاوه بر کارتن خواب‌های متجاهر، جمع آوری اتباع غیرمجاز را نیز -که بیشتر در محلاتی همچون نوده و شهرک صابر سکونت دارند- در دستور کار دارد. او همچنین با اعلام راه اندازی یک کلانتری در آزادی ۹۵، برقراری امنیت مطلوب‌تر در محدوده انتهای بولوار توس را نوید می‌دهد و می‌گوید: ساکنان شهرک امام علی (ع) اطمینان داشته باشند با شروع به کار این کلانتری حدود ۶ ماه دیگر، حضور پلیس و گشت زنی‌ها در این محلات پررنگ‌تر خواهد شد.
پراکندگی منطقی گرمخانهها
رمضانعلی فیضی، عضو شورای شهر با بیان اینکه زمان تصویب بودجه سال ۹۸، کمیسیون مناطق پیرامونی و کم‌برخوردار یک تبصره بودجه را تصویب کرد که به موجب آن، ۵ گرمخانه دیگر در مناطق حاشیه شهر ایجاد شود، می‌گوید: از این تعداد، گرمخانه طبرسی، طرق و حر ۱۹ در حال راه‌اندازی و انعقاد قرارداد هستند. ۲ گرمخانه دیگر در حال مکان‌یابی است که قرار است یکی از آن‌ها در رسالت باشد و مناطق اولویت‌دار را بر حسب فوریت می‌توان به شهرداری پیشنهاد داد. به گفته فیضی چنانچه این نیاز در محدوده «نوده» احساس می‌شود، می‌توان آن را مطرح کرد. به گفته این عضو شورا، مجری راه‌اندازی گرمخانهها، شهرداری است البته با تأکید بر این نکته که مکان‌یابی گرمخانهها باید پراکندگی منطقی داشته باشد.
نوده، در اولویت احداث گرم خانه
مدیر مرکز رسیدگی و ساماندهی آسیب دیدگان اجتماعی (خانه سبز) با اشاره به ظرفیت نگهداری از ۶۰۰ معتاد متجاهر و کارتن خواب در شهر مشهد، می‌گوید: سال گذشته به طور میانگین هر شب، ۲۲۰ نفر را پذیرش کردیم که از این تعداد، ۲۵ تا ۳۰ نفرشان خانم بودند، اما اکنون و با توجه به شروع سرما حدود ۲۰۰ کارتن خواب را ثبت کرده ایم.
حسن محبی با بیان اینکه بر اساس مصوبه شورای شهر مشهد، امسال ۵ گرم خانه دیگر نیز به ۲ گرمخانه پیشین شهر اضافه شده است، اظهار می‌کند: امسال گرم خانه‌های جدید در پل فجر، طرق، شهرک شهیدرجایی (حر ۱۹) و ۲ گرم خانه هم در محدوده رسالت شروع به کار کرده اند و این در حالی است که فیضی، عضو شورای شهر مشهد، در بازدید از گرم خانه‌ها اعتقاد داشت ۳ گرم خانه دیگر نیز باید در سال آینده به این تعداد افزوده شود که بی تردید یکی از این مراکز بنا به ضرورت در نوده راه اندازی خواهد شد و این محله در اولویت است.
به گفته مدیر خانه سبز، ۵ مینی بوس شهرداری، گشت زنی برای انتقال کارتن خواب‌ها به گرم خانه‌های سطح شهر را از ساعت ۵ عصر هر روز آغاز کرده اند و این گشت زنی تا ساعت ۹ هر شب پایان می‌یابد.
آغاز اگو از پایان امسال
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در پاسخ به گله اهالی درباره شبکه فاضلاب شهری (اگو) با اعلام اینکه خط اصلی شبکه فاضلاب این شهرک به طور کامل اجرا شده است، می‌گوید: در این میان تنها خط انتقال به تصفیه خانه مانده که در حال اجراست و به محض اتمام، نصب انشعابات آن تا پایان سال آغاز می‌شود.
حسین اسماعیلیان این نکته را هم اضافه می‌کند که اجرای شبکه فاضلاب در برخی معابر فرعی نوده از نظر فنی با مشکلاتی روبه رو شده است، از این رو باید طرح دیگری برای اتصال این خانه‌ها به اگو داده شود. زیرا شبکه‌های فاضلاب باید متناسب با شیب زمین به سمت شبکه اصلی فاضلاب و تصفیه خانه سرازیر شود.
آسفالت توس ۶۵، اولویت شهرداری منطقه
رئیس ناحیه ۳ شهرداری منطقه ۲ مشهد درباره آسفالت معابر نوده توضیح می‌دهد: آخرین معبر فرعی توس ۶۳ که به نجف ۲۵ در توس ۶۵ (نوده) می‌رسد، پس از زیرسازی و جدول گذاری آسفالت می‌شود. این تنها معبری است که در شهرک امام علی (ع) آسفالت ندارد. البته به دلیل حفاری شرکت‌های مختلف خدماتی، برخی معابر نیز نیاز به مرمت و لکه گیری دارند و بر این اساس روکش آسفالت معابری همچون نجف ۸، ۳۰ و ۳۹ پس از پایان عملیات مربوط به کانال جمع آوری آب‌های سطحی انجام می‌شود. ایجاد زمین ورزشی و یک بوستان در انتهای توس ۶۳ و نزدیک به نوده، در قالب اجرای طرح «محله ما» در دستور کار شهرداری و در مرحله جذب اعتبار و انعقاد قرارداد با پیمانکار است، خبر دیگری است که مهدی یوسف زاده نویدش را می‌دهد. به گفته او در زمینه جمع آوری کارتن خواب‌ها نیز هماهنگی‌هایی با کلانتری کاظم آباد صورت گرفته است، تا در هفته آینده طرحی به همین منظور به صورت مشارکتی در سطح بولوار توس اجرا شود که بر این اساس مقرر شده است شهرداری خودرو مورد نیاز را تأمین و پلیس نیز اقدام به اخذ دستور مقام قضایی کند.