ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ «به جان بچه هایم از صبح نان نیمه یارانه‌ای پختم، تمام شد. از همین چند دقیقه قبل شروع به پخت نان آزاد کردم. من نمی‌توانم نان بد دست مردم بدهم.» ساعت ۹ صبح است و این جمله‌ها را مالک یکی از نانوایی‌های خیابان اسفندیانی با صدای بلند به ماموران تعزیرات می‌گوید. این دومین باری است که این نانوایی اخطار می‌گیرد و اگر با همین فرمان پیش برود، هفته دیگر پلمب شود و سهمیه آرد خود را از دست می‌دهد.
این اولین پرده از همراهی شهرآرانیوز با ماموران تعزیرات و بازرسان اتحادیه نانوایی‌های مشهد بود که دیروز برای بررسی وضعیت نانوایی‌های شهر و رسیدگی به شکایات مردم که در سامانه ۱۳۵ تعزیرات ثبت شده است، اجرا شد. گرمای مطبوع تنور در هوای بارانی دیروز و عطر نان، پس زمینه همه مراحل این بازرسی بود.
دیروز قرار بود اخطار‌ها صادر شود و اگر تا هفته بعد، نانوایی‌های متخلف تغییر مسیر ندادند، پلمب می‌شوند. ماجرا از این قرار است که آزادپزها به جمع نانوایی‌های یارانه‌ای و نیمه یارانه‌ای برگشته اند. خیلی خلاصه باید بگوییم تفاوت این نانوایی‌ها در قیمت آردی است که دریافت می‌کنند. قیمت هرکیسه ۴۰ کیلویی آرد یارانه ای، ۳۵ هزار تومان و نرخ هرکیسه نیمه یارانه‌ای ۴۸ تا ۵۳ هزار تومان است. اما درباره آزادپزها قرار است آرد موردنیازشان از سامانه صنف و صنعت به قیمت هرکیسه ۱۶۰ هزار تومان تامین شود که فعلا این کار انجام نمی‌شود و آرد برپایه فاکتور خرید، قیمت گذاری می‌شود.
مالک نانوایی کلافه و ناراحت است. می‌گوید: من نمی‌توانم نان بد دست مردم بدهم؛ چون مشتری هایم را از دست می‌دهم. دارم به مردم خدمت می‌کنم و نان باکیفیت دستشان می‌دهم. من باید نانی تولید کنم که دور ریز نداشته باشد و خوراک دام نشود.
او هرکیسه ۴۰ کیلویی آرد را به قیمت ۱۹۸ هزار تومان خریده است و حالا دارد نان بربری باکیفیتش را دانه‌ای هزارو ۷۰۰ تومان می‌فروشد. کنار نان‌های تازه چند نان بیات شده با قیمت نیمه یارانه‌ای یعنی هزارو ۱۵۰ تومان زیر یک سفره جا خوش کرده اند. صاحب نانوایی تاکید می‌کند: این نان، نیمه یارانه‌ای و مربوط به پخت صبح است.
سپس رو به ما می‌کند و با تاکید می‌خواهد که حرف هایش را بشنویم. می‌گوید: ۲۰ کارگر داشتم که الان فقط یکی از آن‌ها مانده است. تازه همین حالا هم دارم ضرر می‌دهم. حساب کنید هرکیسه آرد جوابگوی پخت ۱۷۲ عدد نان است؛ این یعنی فقط هزارو ۱۵۰ تومان هزینه آرد می‌شود.
توضیحاتش، مسئول گشت‌های مشترک سازمان تعزیرات حکومتی را مجاب نمی‌کند. پروانه کسب او نیمه یارانه‌ای است و اصلا اجازه خرید آرد آزاد را ندارد. از آن گذشته باتوجه به تولید انواع نان‌های دیگر، اصلا مشخص نمی‌شود که آیا سهمیه آرد نیمه یارانه‌ای خود را برای پخت نان با قیمت مصوب استفاده می‌کند یا نه. در ساعت ۹ صبح جز همان چند عدد نان بیات شده، خبری از نان نیمه یارانه‌ای نیست.
نانوایی بعدی در بولوار شهیدصادقی هم اخطار می‌گیرد که هرچه سریع‌تر وضعیت پروانه کسب خود را مشخص کند. او فقط از آرد آزاد با کیسه آبی استفاده می‌کرده که هرکیسه ۴۰ کیلویی برایش ۳۰۰ هزار تومان آب خورده است. تنها مشکل این نانوایی، وضعیت نامشخص پروانه کسب اوست.
یک نانوایی نیمه یارانه‌ای دیگر در خیابان سناباد، هفته قبل اخطارش را گرفته و جریمه هم شده است. انگار همان اخطار برای چرخش فرمان این نانوایی به سمت قانون مداری، کافی بوده است و این بار هیچ خطایی ندارد.
یکی از نانوایی‌هایی که به تازگی در میدان صارمی با پروانه آزادپز کار خود را آغاز کرده، روی یک بنر بزرگ قیمت انواع نان با آرد کامل را نوشته است. قیمت نان سنگک در خط اول به مبلغ ۶ هزار تومان، توجه ما را به خود جلب می‌کند. تماس با مالک نانوایی بی فایده است. بازرسان پس از بررسی آرد موجود در انبار این نانوایی، به سرپرست نانوایی تاکید می‌کنند که باید تا آخر وقت، فاکتور‌های خرید آرد را تحویل اتحادیه بدهد. البته آن طور که بازرسان اتحادیه نانوایان مشهد می‌گویند، قیمت تمام شده نان با آرد کیسه‌ای ۳۰۰ هزار تومانی، کمتر از این نخواهد بود.
در ادامه این گشت یک روزه به چند نانوایی دیگر نیز سرکشی می‌کنیم.
مسئول گشت‌های مشترک سازمان تعزیرات پس از پایان گشت‌های دیروز به شهرآرا می‌گوید: پیرو مصوبه ستاد اجرایی دستورالعمل اقتصادمقاومتی در استان که مصوب شده بود آزادپزها، آرد صنف و صنعت از اداره غله دریافت کنند، بازرسی دیروز انجام شد.
مهدی ایرانلو می‌افزاید: به واحد‌هایی که ضوابط صنفی را رعایت نکرده بودند، تذکر داده و در زمینه‌هایی پرونده نیز تشکیل شد. در این روز، ۸ بازرسی انجام دادیم که از این تعداد به ۶ نانوایی تذکر دادیم و برای آن‌ها پرونده تشکیل شد.
او ادامه می‌دهد: ازسوی دیگر، پیگیر رفع مشکل خرید آرد از صنف و صنعت هستیم تا از این به بعد، نانوایی‌های آزادپز بتوانند به‌راحتی از طریق این سامانه، آرد موردنیاز خود را تهیه کنند.
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد می‌گوید: تاکنون ۴۴ درخواست برای پروانه نانوایی آزادپز ثبت شده که از این تعداد، برای ۶ نانوایی مجوز صادر شده است.
مصطفی کشتگر با بیان اینکه درکنار دفاع از صنف نانوایان با هرتخلفی برخورد خواهیم کرد، می‌افزاید: هنوز آرد صنف و صنعت دراختیار نانوایی‌ها قرار نگرفته است و بنابراین قیمت نان براساس فاکتور خرید آرد، محاسبه می‌شود.
او می‌گوید: تلاش می‌کنیم مجوز این نانوایی‌های آزادپز در مناطق برخوردار و نقاطی که کمتر نانوایی دارد، صادر شود. کشتگر در پاسخ به این سوال که برخی نانوایی‌ها (مانند نانوایی میدان صارمی که اجاره‌بهای خود را ماهی ۳۶ میلیون تومان اعلام کرده است) که اجاره‌بهای سنگینی دارند، پس چطور می‌توانند هزینه خود را تامین کنند، می‌گوید: ما پیشنهاد دادیم که قیمت نان برای آزادپزها با احتساب هزینه اجاره در مناطق مختلف، تعیین شود تا انگیزه لازم برای برپایی نانوایی در مناطقی با اجاره سنگین ایجاد شود.