علی غدیری| یکشنبه سوم آذرماه حجت‌الاسلام احمد مازنی، عضو فراکسیون امید، در گفتگو با ایسنا از طرح سؤال از وزیر کشور درباره علت انجام نشدن پیش‌بینی‌های اجتماعی و امنیتی لازم با اجرای طرح اصلاح قیمت بنزین خبر داد و گفت که در این رابطه طرح استیضاح وزیر کشور هم کلید خورده است. نظر به اهمیت این خبر و تحلیل‌های متفاوت درباره آن، در گفتگو با محمدرحیم نوروزیان، معاون سیاسی و امنیتی سابق استاندار خراسان‌رضوی، موضوع را به بحث گذاشتیم.
پیرو اتفاقات اخیر در کشور، تا چه میزان می‌توان دولت را مقصر دانست و اساسا سهم دولت در کنترل و مدیریت این اتفاقات در مقایسه با دیگر ارکان نظام چه میزان است؟
اتفاقات اخیر پیرو تصمیم برای افزایش قیمت بنزین را باید در ۲ موضوع به تفکیک بررسی کرد؛ یکی تصمیم و تدبیر برای افزایش قیمت بنزین است که باید در جای خود کارشناسان آن را بررسی کنند که آیا درست بوده یا اشکالاتی به آن وارد است. در مقام تصمیم‌گیری ظاهرا نظر بیشتر کارشناسان این است که این تصمیم بر اساس مجوزی که مجلس به دولت داده، درست است؛ اما موضوع دیگر که سبب اتفاقات اخیر شده است، نحوه ابلاغ و اجرای این تصمیم است. اکنون هم بسیاری بر همین مسئله تمرکز کرده‌اند. در نحوه اجرای این تصمیم با فرض اینکه این تصمیم درست است، بسیار بی‌تدبیری شده است. قطعا در این شرایط دولت و به‌ویژه وزارت کشور و شخص وزیر که مسئولیت امنیت داخلی کشور را بر عهده دارد، در این موضوع باید پاسخ‌گو باشد. توجه داشته باشید که حتی اگر به یک فرد عادی هم گفته می‌شد که این تصمیم یعنی افزایش قیمت بنزین قرار است اجرا شود، به شما می‌گفت که این تصمیم تبعات مختلفی را در جامعه به دنبال دارد. آیا وزارت کشور که متولی امنیت داخلی کشور است، از تبعات حاصل از این تصمیم برآوردی داشته یا نه؟ اگر برآوردی داشته است که خب به‌وضوح مشخص است برآورد آن اشتباه بوده است؛ اما اگر وزارت کشور برآوردی نداشته است که شرایط بسیار بدتر می‌شود. چرا نباید وزارت کشور درباره چنین مسئله مهمی برآوردی نداشته باشد؟ قطعا وزارت کشور در این موضوع مسئول و مقصر است. اگر نمایندگان مجلس وزیر کشور را در رابطه با این موضوع بازخواست کنند، از نظر من کاملا درست و منطقی است. اگر به‌درستی تدبیر صورت می‌گرفت و برآورد‌های لازم انجام می‌شد، اوضاع بدین شکل پیش نمی‌رفت. پیش از هر اقدام کوچکی ابتدا از مدت‌ها پیش اطلاع‌رسانی می‌شود و مردم را توجیه می‌کنند. چرا در رابطه با اقدام به این بزرگی، این فرایند انجام نشد و حتی چند روز پیش از آن برخی مسئولان نظیر وزیر نفت این موضوع را تکذیب کردند؟ باید از چند ماه پیش از این اقدام همین بحث‌هایی که اکنون مطرح است، به‌صورت شفاف بیان می‌شد. نیازی نیست زمان اجرای طرح دقیقا اعلام شود، اما دلایل چرایی آن باید از پیش اعلام می‌شد. بسیاری از نمایندگان مجلس و مراجع تقلید هم حتی از این طرح مطلع نبودند و موضع‌گیری کردند و تنها پس از فرمایش‌های رهبری بنا به مصلحت نظام بسیاری که معترض بودند، سکوت کردند. در شهر مشهد به‌سبب تجربه اتفاقات مشابه در سال‌های گذشته، نیرو‌های انتظامی آمادگی خوبی برای مقابله با آن را دارند. یکی از دلایلی که در اتفاقات اخیر در شهر مشهد خون از دماغ کسی نیامد، همین آمادگی نیرو‌های انتظامی بود که اجازه ندادند خراب‌کاران و اغتشاشگران کاری انجام دهند. اگر در سایر شهر‌ها هم آمادگی وجود می‌داشت، خسارات این‌گونه نبود. وزارت کشور باید در برابر کوتاهی خود و نداشتن کنترل لازم پاسخ‌گو باشد. به همین دلیل کار نمایندگان مجلس را نه‌تن‌ها خوب، بلکه ضروری می‌دانم. باید به مردم احترام گذاشت. مردم حق دارند که همه چیز را بدانند. مردم که نامحرم نیستند. اگر مسائل به‌خوبی برای مردم تبیین می‌شد، اکنون چنین مشکلاتی نداشتیم.
به چگونگی اطلاع‌رسانی در رابطه با موضوع افزایش قیمت اشاره کردید. برخی معتقدند که وظیفه اطلاع‌رسانی بر عهده دولت بوده است، اما خبر‌های ضدونقیضی هم وجود دارد که وظیفه اطلاع‌رسانی در این موضوع با صداوسیما بوده است و دیگر نهاد‌های ذی‌ربط نیز در این زمینه باید سهم خود را بپذیرند. نظر شما در این رابطه چیست؟
صداوسیما که اکنون وضعیت مشخصی دارد و من از آن انتظاری ندارم. صداوسیما در شبکه‌های مختلف خود مواضع دولت را به شکل جدی به چالش می‌کشد و خود به یک رقیب در برابر دولت تبدیل شده است. در این شرایط چه انتظاری از آن می‌توان داشت؟ یکی از اشتباهات دولت هم این است که دل به صداوسیما خوش کرده است. دولت در این سال‌ها باید از دیگر امکانات نظیر فضای مجازی استفاده، و تنها به صداوسیما اتکاء نمی‌کرد. حتی اگر صداوسیما هم قرار بود در این زمینه اطلاع‌رسانی کند، این اقدام باید از چندین ماه پیش انجام می‌شد تا مردم مطلع باشند. حتی یک روز پس از افزایش قیمت بنزین مردم به‌سبب برخی اطلاعات و تحلیل‌های غلط فکر می‌کردند قیمت گازوئیل، برق، گاز و همه چیز گران می‌شود. این نشان می‌دهد که مسائل مختلف برای مردم تبیین نشده است.
دولت بار‌ها لایحه افزایش قیمت بنزین را به مجلس ارسال کرد. بحث‌های زیادی میان موافقان و مخالفان درگرفت، اما درنهایت مجلس همراهی لازم را با دولت نداشت. رئیس مجلس در تصمیم‌گیری برای افزایش قیمت بنزین مؤثر بوده است، اما اکنون برخی نمایندگان مجلس در پی استیضاح وزیر کشور هستند. عملکرد مجلس را در اتفاقات اخیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا می‌توان میان اقدامات اخیر برخی نمایندگان مجلس و انتخابات پیش رو در اسفندماه ارتباطی برقرار کرد؟
بله. شکی نیست. مجلس آخرین روز‌های خود را سپری می‌کند و طبیعی است که برخی نمایندگان به اقدامات پوپولیستی و عوام‌فریبانه متوسل شوند تا بدین شکل خود را در صف مردم نشان دهند و رأی جمع کنند. در دوره‌های مختلف نیز شاهد اقداماتی از این دست بوده‌ایم. فردای روز افزایش قیمت بنزین هم برخی نمایندگان اعلام کردند که استعفا می‌دهند. نمی‌خواهم بگویم همه این افراد، اما برخی از آنان به انتخابات آینده نظر دارند. در نتیجه این ایراد به مجلس وارد است. در سال ۹۶ دولت لایحه بودجه کارشناسی‌شده‌ای را به مجلس تقدیم کرد، اما مجلس با ایراداتی که وارد کرد، آن را از کارایی انداخت. این نشان می‌دهد نمایندگان مبتنی بر یک سازوکار و فرایند درست به مجلس وارد نمی‌شوند و برخی از آنان متوجه منافع ملی کشور نیستند. طبیعی است که این نمایندگان موضع‌گیری‌های احساسی، عاطفی، دمدمی‌مزاجانه و حتی فرصت‌طلبانه داشته باشند. البته از جهتی هم باید به برخی نمایندگان حق داد؛ چون آن‌ها نیز از این تصمیم بی‌اطلاع بودند و دولت باید موضوع را با آنان در میان می‌گذاشت تا مردم را توجیه کنند.
استیضاح وزیر کشور در صورت آنکه رأی بیاورد یا نیاورد، در آرام کردن فضا یا تشدید آن چقدر می‌تواند مؤثر باشد؟
خوشبختانه مردم فهیم ما خود را از آشوبگران جدا کرده‌اند و فضا به آرامش می‌گراید؛ اما باید اعتراض مردم را دید و حتی در تصاویر گزینشی صداوسیما هم گاهی این اعتراضات بازتاب داده می‌شود. ما باید بدانیم که مردم به وضعیت کشور اعتراض دارند و نباید با نگاه سیاسی این اعتراضات را فقط متوجه دولت بکنیم. درسی که مسئولان ما باید از اتفاقات اخیر بگیرند، این است که مردم از وضعیت موجود، سیاست‌ها و تصمیم‌ها راضی نیستند و باید اصلاحاتی انجام شود. اگر دولت خود این نارضایتی‌ها را مدیریت نکند، از آن‌ها عقب خواهد افتاد و ممکن است این اعتراضات از کنترل خارج شود. البته ما راضی نیستیم که در این حین گروهی خراب‌کار هدایت‌شده از سوی دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتیِ مغرضِ خارج از کشور اقداماتی انجام دهند و باید به‌صورت قاطعانه با این گروه‌ها برخورد شود؛ اما این گروه‌ها در بستری مشغول به فعالیت‌اند که نارضایتی وجود دارد. مقام معظم رهبری چندی پیش فرمودند که زخم وجود دارد که مگس روی آن می‌نشیند. بستر نارضایتی وجود دارد که این اتفاقات رقم می‌خورد؛ بنابراین باید تغییرات و اصلاحاتی در کشور انجام شود تا بستر نارضایتی‌ها از بین برود.