سمیرا منشادی| همین که سوز و سرمای پاییز شروع می‌شود، مطب پزشکان عمومی هم از تعداد بیماران سرماخورده غلغله می‌شود. بیماری ساده و همه گیری که با همه مراقبت‌هایی که داریم، باز هم دست کم دو، سه باری در سال غافل گیرمان می‌کند و ازپا درمان می‌آورد. سردرد، آبریزش بینی، بی حالی و کسالت، تب و سرفه که به جز آزار جسمی، از کارافتادگی و عقب ماندن از کار و درس و برنامه‌های معمول زندگی را هم به همراه دارد.
آنفلوآنزا هم که این روز‌ها ویروس جدیدی از آن در بین مردم شایع شده است، نوع حادتر بیماری سرماخوردگی است که اصلا با کسی شوخی ندارد و حتما باید برای درمان آن به پزشک مراجعه و دارو مصرف کرد. بحث امروز ما درباره آنفلوآنزا و سرماخوردگی‌های شایعی است که می‌توان آن‌ها را بدون مراجعه به پزشک و مصرف دارو‌های شیمیایی هم درمان کرد.
برای این منظور در طب سنتی توصیه‌های درمانی زیادی وجود دارد که بخش بیشتر آن‌ها جنبه پیشگیری است و می‌توان با رعایت آن‌ها درتمام طول سال از این بیماری‌ها در امان ماند. این موضوع در بین افراد سال خورده، ضعیف و بیمار، کودکان و
زنان باردار و شیرده به نسبت دیگران از اهمیت بیشتری برخوردار است و می‌توان آن‌ها را با چند اقدام کوچک عملیاتی کرد. دکتر هانا مهرابیان، متخصص طب سنتی دراین باره برایمان توصیه‌هایی دارد که در ادامه باهم می‌خوانیم.
آنفلوآنزا را جدی بگیرید
آنفلوآنزا، بیماری ویروسی شایعی است که شیوع آن هرسال از آبان ماه شروع می‌شود. اما امسال حدود یک ماه زودتر، یعنی از اوایل مهرماه شاهد همه گیری آن درجامعه بوده ایم، به طوری که مهر امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود دو برابر میزان ابتلای آن افزایش یافته است و تا حدود دوماه آینده هم همچنان با شیوع آن روبه رو هستیم. این بیماری تاکنون درکشور باعث فوت ۳۷ نفر و در استانمان ۲ نفر شده است که بیماران قلبی و تنفسی بوده اند، بنابراین زدن واکسن بیماری برای کودکان زیر ٥سال و افراد بالای ٦٥ سال، بیماران خاص نظیر افرادی که دچار نارسایی کبد و کلیه هستند، افرادی که دیالیز می‌شوند، بیماران قلبی و ریوی مزمن، زنان باردار، دیابتی‌های پیشرفته، سرطانی‌ها و افرادی که دارو‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند، ضروری است و برای بقیه هیچ الزامی ندارد.
ویروس آنفلوآنزا انواع مختلفی دارد و درست مانند ویروس سرماخوردگی در گذر زمان جهش پیدا می‌کند، ازاین رو ما هرسال با نوع جدیدی از آن روبه رو هستیم و لازم است که گروه‌های خطر به صورت سالیانه واکسن را دریافت کنند. سال قبل ویروس N۲H۳ شایع بود و امسال ویروس N۱H۱ که علائم بیماری آن قدری شدیدتر است و فرد مبتلا بدن درد و علایم بیماری بیشتری را تجربه می‌کند.
علائم بیماری ٢ تا ٧روز طول می‌کشد و خیلی وقت‌ها هم این بیماری خودبه خود خوب می‌شود. تب و لرز، سردرد، درد‌های عضلانی و استخوانی از جمله کمردرد، ضعف، خستگی و کوفتگی، سرفه‌های خشک گاهی همراه با خلط، گلودرد، خشونت صدا و آب ریزش بینی را می‌توان از شایع‌ترین علائم این بیماری دانست که بروز آن در افراد مختلف، متفاوت است. ویروس این بیماری در خارج از بدن انسان، ساعت‌ها در محیط‌های سرد و کمی مرطوب، زنده می‌ماند و احتمال انتقال آن در محیط‌های بسته تا ٥٠ درصد و در محیط‌های باز تا ٢٠ درصد وجود دارد. ازاین رو، شست وشوی پیوسته دست‌ها بهترین راه برای جلوگیری از سرایت آن به دیگران و سایر نقاط بدن مانند چشم هاست. در تمام دوره بیماری هم بهتر است که از دست دادن و روبوسی با دیگران و نزدیک شدن بیش از اندازه جدا پرهیز شود.
تشخیص سرماخوردگی
تصور بیشتر ما از سرماخوردگی یک بیماری ساده است، درحالی که گاهی این طور نیست و اگر به موقع درمان نشود می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. به همین دلیل باید برای درمان به موقع آن اقدام کرد. برای این منظور ابتدا باید نوع سرماخوردگی را مشخص کنید. سرماخوردگی‌ها گاهی ساده، گاهی ویروسی و گاهی هم عفونی هستند، ازاین رو دارویی هم که استفاده می‌کنیم باید متناسب با آن باشد. در ادامه براساس همین تقسیم بندی توصیه‌هایی به شما خواهیم داشت.
سرماخوردگی ساده
این نوع سرماخوردگی با سوزش و درد گلو، آبریزش بینی، عطسه و سرفه شروع می‌شود. علائم بین
۲ تا ۳ روز شدت و پس از ۵ تا ۷ روز
کاهش می‌یابد. در کودکان این سرماخوردگی همراه با تب و در بزرگ سالان گاهی همراه با تب است.
سرماخوردگی ویروسی
تشخیص قطعی اینکه شما به سرماخوردگی ویروسی مبتلا شده اید یا باکتریال، به عهده پزشک است. اما نشانه‌هایی وجود دارد که از روی آن می‌توانید بفهمید به کدام نوع سرماخوردگی مبتلا شده اید. سرماخوردگی ویروسی همیشه همراه با تب بالا و سرفه‌های شدید است. سوزش گلو و احساس ضعف از علائمی است که بیشتر بیماران را آزار می‌دهد.
سرماخوردگی باکتریال
سرماخوردگی باکتریال همان سرماخوردگی ساده است که آن را به خوبی درمان نکرده اید و ریه، گوش یا حتی سینوس‌ها را درگیر کرده است. در سرماخوردگی‌های باکتریال یا عفونی فرد گلودرد و آب ریزش بینی و چشم دارد و آب دهانش را به سختی فرو می‌دهد. بی حالی و بی قراری هم از دیگر نشانه‌های آن است.
درگیر شدن سینوس‌ها
افرادی که سینوس دارند با استرس و اولین باد پاییزی دچار سرماخوردگی می‌شوند که این نوع سرماخوردگی با سردرد، چشم درد، درد در بالای پیشانی و گونه‌ها و گردن درد همراه است. درگیری سینوس ها، تظاهر سرماخوردگی دارد وگرنه به خودی خود سرماخوردگی نیست.
دارو + مراقبت = درمان
سرماخوردگی اگر همراه با عفونت نباشد درخانه به سادگی و بدون نیاز به مصرف دارو‌های شیمیایی درمان می‌شود. درکنار این درمان‌ها شما نیاز به برخی اقدامات مراقبتی هم دارید که باعث می‌شود دوره نقاهت کوتاه تری داشته باشید. این توصیه‌ها درباره بیماری آنفلوآنزا هم صدق می‌کند.
برای سرماخوردگی بهترین دارو استراحت مطلق و کامل است، یعنی حتی از رختخوابتان هم تا یک روز کامل بیرون نیایید.
بدنتان را گرم نگه دارید و خودتان را به قول قدیمی‌ها سرد و گرم نکنید و دوباره به سرما ندهید. برای این منظور حتی اگر تب دارید و عرق کرده اید هم نباید خودتان را در معرض هوای سرد قرار بدهید.
در طول چند روز اول بهتر است که حمام نروید.
بهتر است از مصرف شیر و لبنیات در دوران سرماخوردگی پرهیز کنید، چون ترشحات حلقی را زیاد می‌کند.
برای اینکه بدنتان با سرماخوردگی مبارزه کند باید قوی بمانید، ازاین رو غذا‌های مقوی و سبک را در رژیم غذایی تان بگنجانید و از مصرف غذا‌های سرخ کرده، شور، ترش و چرب خودداری کنید.
بخور‌های مفید و مناسب
اگر سرماخوردگی ویروسی است به هیچ وجه نباید از بخور برای درمان استفاده کرد، چون باعث تشدید بیماری می‌شود. برای سرماخوردگی‌های دیگر هم بخور مستقیم توصیه نمی‌شود، کافی است هوای محیط را فقط مرطوب نگه دارید. درضمن، دود کردن اسپند هم می‌تواند محیط را ضدعفونی کند. استفاده از بخور به بیمار مبتلا به آنفلوآنزا هم کمک می‌کند ترشحات ریه اش رقیق و راحت‌تر تخلیه شود.
بخور شلغم.
بخور سرکه سیب.
بخور سنگ و سرکه. (این یک نسخه قدیمی برای بخور است. ظرف مناسبی را انتخاب کنید و سرکه سیب را درون آن بجوشانید، هنگامی که به جوش آمد چند تکه سنگ کوچک از سنگ‌های نان سنگک را که ۱۰ تا ۱۵ دقیقه گرم کرده اید درون سرکه جوش آمده، بیندازید. بخاری که از تماس سنگ داغ با سرکه بلند می‌شود می‌تواند مجاری بسته را باز کند.)
چند توصیه کلی و ضروری
اگر می‌خواهید در این فصل از سرماخوردگی و آنفلوآنزا در امان باشید، چند نکته ضروری را نباید فراموش کنید.
از دست دادن و روبوسی کردن با افرادی که بیمارند، پرهیز کنید.
در رژیم غذایی معمولتان هم از خوراکی‌های گرم و ضدسرماخوردگی که معرفی کرده ایم استفاده کنید.
قبل از مصرف هرنوع خوراکی حتما دست هایتان را بشویید. در این فصل به دلیل تماس افراد آلوده با خیلی از وسایل، امکان سرایت بیماری بیشتر از هرزمان دیگری وجود دارد.
در محیط کار یا مدرسه که افراد زیاد رفت و آمد دارند و انتقال بیماری بیشتر است از بخور‌هایی مانند آویشن یا ضدعفونی کنند‌هایی مانند اسپند استفاده کنید.
در صورت ابتلا به آنفلوآنزا حتما از ماسک استفاده کنید.
خوراکی‌های مفید
درطول دوره نقاهت مصرف برخی از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها بیشتر توصیه می‌شود تا بدن بتواند قوای خودش را زودتر به دست آورد.
نوشیدن مایعات گرم، مانند انواع دمنوش‌ها به شدت توصیه می‌شود.
مصرف آبمیوه‌های طبیعی که داری ویتامین C هستند مانند لیموشیرین و لیموی تازه با عسل را فراموش نکنید.
مصرف سوپ به ویژه سوپ مرغ داغ به همراه کرفس و جعفری برای درمان سرماخوردگی موثر است. این سوپ می‌تواند مجرا‌ها و احتقان بینی را به خوبی پاک کند، همچنین سوپ مرغ ضدالتهاب است.
مصرف شلغم به تنهایی یا همراه با سوپ و آش و ادویه‌های گرم مانند زنجبیل، دارچین و زردچوبه در
سه وعده غذایی توصیه می‌شود.
تخم مرغ آب پز و چغندر هم در زمان سرماخوردگی مصرفش خوب است.
برای افرادی که خشکی مخاط بینی دارند یا نمی‌توانند به راحتی آب گلویشان را فرو بدهند قرقره کردن آب نمک بسیار مؤثر است.
اسفرزه، عناب، گیاه تاج خروس، بارهنگ و دانه با هم به صورت دم کرده برای درمان سرفه معجزه می‌کند و سرماخوردگی را سریع برطرف می‌کند.
شربت عسل+ لیموتازه و دم نوش آویشن به تنهایی و همچنین چای زنجبیل+ دارچین هم برای درمان این بیماری مؤثر است.
چند نسخه قدیمی
در طب سنتی افزون بر مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های معمول چند نسخه ویژه هم برای درمان سرماخوردگی وجود دارد که معجزه می‌کند.
آویشن+ کاکاتو+ پونه + نعناع +
گل زوفا (این گیاه برای کاهش خارش بینی، گلو و رفع آبریزش بینی مؤثر است) + ختمی (این گیاه تب بر و متعادل کننده و از سویی خلط آور است) + سه پستان+ بید (اگر تب دارید آویشن را حذف و بید را اضافه کنید، چون تب بر قوی است) +
سرخه ولیک (اگر کودکتان تب دارد این گیاه را هم می‌توانید به این دم نوش اضافه کنید)
در صورتی که سینوزیت همراه با درد دارید، بهارنارنج + گل محمدی + هل سبز+ دارچین + بادرنجبویه را مخلوط و دم و میل کنید.
اگر سرماخوردگی تان ویروسی است سیاه دانه + عسل + عصاره سیر را با آب جوش دم و میل کنید.