مرتضی اخوان | شهرآرانیوز؛ سال‌های کرونایی به بهانه امنی برای فرار از قصور همه کم‌وکاستی‌ها در هیئت‌های ورزشی بدل شده است و آسیب آن را هم رشته‌هایی دیده‌اند که شاید به‌عنوان ویترین‌های ورزش مشهد از آن‌ها انتظارات بیشتری می‌رفت. دو سال خاموشی که به تعطیلی بسیاری از فعالیت‌های ورزشی انجامید، اما حقیقت آن است که دراین‌بین هیئت‌های ورزشی و مدیرانش هم در این مسئله بی‌تأثیر نبوده‌اند. در این نوشتار، بنا داریم عملکرد سه رشته ورزشی بسکتبال، هندبال و والیبال را مقایسه کنیم؛ سه رشته پرطرف‌داری که مرور فعالیت‌ها، موفقیت‌ها و ناکامی‌هایشان در سال‌های گذشته بیانگر این است که با وجود همه کاستی‌های مشترک، بسکتبال توانسته است بالاتر از هندبال و والیبال ادامه حیات دهد و جزو موفق‌ترین رشته‌های ورزشی در مشهد و خراسان‌رضوی باشد.
سه رشته‌ای که ماهیتشان به هم شباهت‌های زیادی دارد و جزو رشته‌های توپی پرطرف‌دار و پایه در ورزش هستند، اما میزان کامیابی و ناکامی‌شان در وضع مشابه متفاوت است. سؤال کلیدی اینجاست که چرا بسکتبال در سال‌های گذشته کامیاب بوده است و هندبال و والیبال ناکام بوده‌اند؟
بسکتبال مشهد در سال‌های گذشته در عرصه حضور در لیگ‌های کشور بسیار پرکارتر و موفق‌تر از دو رشته هم‌خانواده بوده است. مشهد امسال در لیگ‌برتر با آویژه صنعت پارسا حاضر بود و از قضا توانست عملکرد چشمگیری هم داشته باشد. اما این همه داشته‌های مشهد نبود و به‌جز تیم نزدیک به تمام‌بومی آویژه، مشهد در لیگ دسته‌یک هم سه تیم داشت؛ سه تیمی که از قضا هر سه آن‌ها هم تیم‌های کامل بومی بودند و این تنوع حضور بازیکنان جوان مشهدی در عرصه تیم‌های حرفه‌ای، نویدبخش آینده روشن این رشته در خراسان است. آویژه لیگ‌یکی و پاسارگاد و خانه بسکتبال در لیگ دسته‌یک نمایش‌های خوبی داشتند و به‌جز گزینه سوم که تیمی نوجوان بود و صرفا برای کسب تجربه به عرصه رقابت‌ها پا گذاشته بود، دو تیم دیگر نمایشی در اندازه مدعی داشتند و دارند. مشهد در لیگ دسته‌دوم بسکتبال امسال تیم داشت و پاسارگاد نوین در این بخش هم با نوجوان‌ها و جوان‌های مشهدی حاضر بود.
شاید به‌صرف حضور تیم در لیگ‌های کشوری نتوان یک رشته ورزشی را موفق دانست، اما واقعیت آن است که بسکتبال به‌دلایل مختلف از این قاعده مستثناست و باید این رشته ورزشی را از موفق‌ترین رشته‌های استان نامید. بسکتبالیست‌ها در سال‌های گذشته علاوه بر تیم‌داری‌های موفق در لیگ که شاید به یک اسپانسر قوی و باتدبیر، چون آویژه صنعت یا فرش مشهد مرتبط باشد، به همدلی خوبی هم رسید‌ه‌اند. همدلی‌ای که موجب هم‌افزایی در میان تیم‌ها و باشگاه‌های مشهدی شده و خروجی آن معرفی ملی‌پوشان زیادی در رده‌های مختلف سنی است. از طرفی، به‌لطف همین همدلی ساختار مناسبی برای پرورش استعداد‌ها و تزریق آن به ورزش حرفه‌ای کشور در بسکتبال به وجود آمده است.
سبقه هندبال خراسان بی‌تردید قوی‌تر و پرطمطراق‌تر از بسکتبال این استان است. شاهد این مدعا هم عناوین متعدد قهرمانی و آقایی خراسان در هندبال کشور در سال‌های نه‌چندان دور است. با این‌همه امروز هندبال خراسان به‌ویژه مشهد به بحرانی بزرگ گرفتار شده است که می‌توان آن را «بحران فراموشی» نامید. بعد از سال‌های پرهیاهوی تیم‌داری مؤسسه مالی‌اعتباری ثامن‌الحجج (ع) در هندبال، حالا سال‌هاست که دیگر نه اسپانسری سمت این رشته ورزشی می‌آید و نه کسی دیگر باورش می‌شود که هندبال خراسان قطب هندبال کشور بوده است.
حضور نداشتن حتی یک تیم از مشهد در همه لیگ‌های برتر، دسته‌اول و دسته‌دوم کشور خودش گواهی بر این افول است. هندبالی که این روز‌ها دل‌خوش به جام رمضان است و صفحات مجازی منتسب به هیئت هندبال از برگزاری جام رمضان مانند برگزاری جام‌جهانی یاد کرده‌اند و برای آن لایو زنده اینستاگرامی می‌روند. هندبالی که دیگر در بخش نخبه‌پروری هم چندان موفق نیست و هر چه هست، همان‌هایی هستند که سال‌ها پیش بذر استعدادشان در این میدان کاشته شد و امروز برداشت می‌شود.
دلایل اینکه چرا هندبال خراسان به چنین روزی افتاده، خودش قصیده‌ای طولانی است. با وجود این، می‌توان گفت واماندن این رشته در «هندبال سنتی» بزرگ‌ترین مشکل رشدنکردن هندبال در خراسان است. هندبالی که سال‌هاست به میدان‌داری آدم‌هایی دل‌خوش است که دیگر عصرشان به پایان آمده است و شاید باید میدان را به جوان‌تر‌های تازه‌نفس بدهند. اما در این بین نخبه‌پروری هم نشده است که کسی بتواند جانشین آن‌ها باشد. شاید به همین دلیل است که هندبال درجا می‌زند و راه گریزی از دروازه هندبال سنتی به هندبال مدرن ندارد.
بی‌تردید پرطرف‌دارترین رشته در میان سه رشته یادشده والیبال است؛ رشته‌ای که روزگاری نام‌های بزرگی از مشهد در آن میدان‌داری می‌کردند و در کشور همیشه از آن‌ها به بزرگی یاد می‌شد. والیبال مشهد امسال در لیگ‌برتر و لیگ دسته‌اول تیم نداشت و تیم دقیقه ۹۰ به‌علاوه چندی سری B لیگ دسته‌یک هم به سرانجامی نافرجام رسید و اتفاقی برای والیبال استان رقم نزد. والیبال خراسان بار‌ها در سطح لیگ‌برتر کشور توانسته است جزو هشت تیم برتر باشد و عجیب است که با وجود سکان‌داری یکی از چهره‌های نامدار این رشته ورزشی در هیئت متبوع، چطور نمی‌تواند از بند این باتلاق رکود رهایی یابد؟
مهم‌ترین مسئله در ناکامی والیبال خراسان در یکی‌دو سال گذشته شاید آتش اختلافاتی باشد که دامان این رشته را گرفته است؛ اختلافاتی که در گذشته هم بود، اما در چند سال گذشته بیشتر شده است. البته این را هم نباید فراموش کرد که یکی از توجیهات جدی مدیران این رشته برای حضورنداشتن در لیگ‌ها، نداشتن اسپانسر است که باز این سؤال مطرح می‌شود که چطور رشته کم‌طرف‌دارتری مثل بسکتبال در قیاس با والیبال توان جذب اسپانسر دارد، اما والیبال با این همه دبدبه‌وکبکبه از آن عاجز است؟! بی‌انصافی نباشد، خروج اشتادسازه از ورزش هم یکی از دلایل افول و رکود در والیبال مشهد بوده است، اما این بهانه برای کاستی‌ها کافی نیست.