باغ بی‌برگی که می‌گوید که زیبا نیست؟

حمیده صفائی
دبیر شهرآرا محله
پاییز فصل رنگ‌هاست و زیبایی خاص خودش را دارد. برخی آن را شاعرانه، برخی هم عاشقانه می‌خوانند، در این میان هم عده‌ای هستند که از این فصل به عنوان فصل دلگیر و غم‌انگیز یاد می‌کنند، اما شاید باید گفت؛ پاییز فصلی است کـه در آن برگ‌های رنگارنگ درختان می‌ریزند و در زیر پای رهگذران بی‌تفاوت خرد می‌شوند و فقط صدای خش‌خش آن‌هاست که برای عابران پیاده لذت‌بخش است. عده‌ای پاییز را فصل غفلت و رخوت و عده‌ای هم فصل هوشیاری و تدبر می‌دانند. چـه فرقی می‌کند کـه در پاییز خواب باشیم مانند درختان یا بیدار و هوشیار مانند دانش‌آموزانی که تازه به مدرسه می‌روند و عشق به تحصیل دارند، در هر صورت پاییز کار خودش را می‌کند و مشغول آراستن طبیعت می‌شود. چه کسی صدای خش خش برگ‌های پاییزی را که زیر پایش خرد می‌شوند نشنیده است؟! برگ‌هایی که یکی یکی زرد، قرمز و نارنجی می‌شوند و انگار با همان فرمانی که به یک‌باره رنگ عوض می‌کنند، به زمین می‌ریزند و جلوه‌ای دیگر به طبیعت می‌دهند. شاید این داستان در ظاهر برای ما عادی شده است، اما در دفتر خاطراتمان ثبت شده و هر ساله تکرارش می‌کنیم. گاهی همین طبیعت زیبا و برگ‌هایی که به‌سادگی از کنارشان رد می‌شویم می‌توانند ساعاتی خوش را برای همه ما به ارمغان بیاورند و خاطراتی به یادماندنی را در ذهنمان ثبت کنند. درست مانند جمعه‌ای که گذشت. در این روز بوستان کوهسنگی حال و هوای متفاوتی به خود دید. از سمت پارکینگ، هر چه به استخر ملل نزدیک‌تر می‌شدید صدای خنده کودکان بلند و بلندتر به گوش می‌رسید. کودکانی که در لابه‌لای برگ‌ها به دنبال هم می‌دویدند و غرق در دنیای کودکانه‌شان می‌خندیدند. البته بزرگ‌تر‌ها هم در کنار آن‌ها از این طبیعت زیبا لذت می‌بردند و عکس می‌گرفتند. علاوه‌بر استخر ملل، دو خیابان پاییزی بوستان کوهسنگی پوشیده از برگ بود که تصویری زیبا به این بوستان بخشیده بودند. این نمای زیبا شبیه بوم نقاشی شده بود که خالق زیبایی‌ها آن را با رنگ‌های متفاوت به تصویر کشیده بود. پای صحبت خانواده‌هایی نشستیم که ساعتی میهمان جشنواره برگ‌های پاییزی در بوستان کوهسنگی بودند.

فضای مجازی به جای طبیعت
خانم میرزایی، ساکن کوهسنگی که به همراه دو فرزندش به بوستان آمده بود، ضمن تشکر از زحمات مسئولان بوستان گفت: درمجموع برنامه مفرح و جذابی است، اما‌ای کاش در کنار این جشنواره بازی‌های بومی‌محلی مانند هفت‌سنگ، زو و... هم برگزار می‌شد تا فرزندانمان ساعاتی خوش را تجربه کنند. متأسفانه خانه‌های امروزی آپارتمانی هستند و فضایی برای بازی کودکان وجود ندارد. از طرفی نبود فضای سبز سبب شده است تا کودکان ارتباط زیادی با طبیعت نداشته باشند و نشاطی را که ما در بچگی داشتیم تجربه نکنند.
وی با اشاره به تأثیر بازی در رشد خلاقیت کودکان افزود: بازی در طبیعت و این برگ‌ها خلاقیت کودکان را افزایش می‌دهد و به آن‌ها روحیه می‌دهد. کودکان ما از طریق بازی، موفق به شناخت شکل‌ها، رنگ‌ها، اندازه‌های اشیا و اهمیت آن‌ها می‌شوند. آن‌ها با جمع‌آوری اشیا اطلاعات بسیاری کسب می‌کنند، درست مانند این فضا که برگ‌ها را به دقت نگاه می‌کنند و با آن‌ها شکل درست می‌کنند. کودک به‌وسیله بازی دنیا را می‌شناسد و می‌تواند میان واقعیت و تخیل فرق بگذارد. اتفاقی که این روز‌ها کمتر مشاهده می‌کنید و کودکان ما از آن به دور هستند و نتیجه‌اش این می‌شود که غرق فضای مجازی می‌شوند.

آشتی با طبیعت
خانم شریفی، ساکن آزادشهر، کودک چهارساله‌ای دارد که به خاطر او به بوستان آمده است. از برنامه‌ها راضی بود و با خنده گفت: در حال حاضر دختران نوجوانم بیشتر لذت می‌برند و بازی می‌کنند. سال‌های گذشته این دو مسیر فقط به‌صورت پیاده‌رو بود، اما امسال این جشنواره شور و حال دیگری به کودکان و نوجوانان داده و سبب تعامل بیشتری بین آن‌ها شده است. در حال حاضر فقط اعضای خانواده با هم نیستند، کودکان با یکدیگر بازی می‌کنند و همین سبب تقویت ارتباطات اجتماعی و تعامل آن‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: این جشنواره‌ها سبب می‌شود تا کودکان ما که طبیعت کمتری نسبت به گذشته ما می‌بینند، بهره بیشتری از آن ببرند. آن‌ها یاد می‌گیرند به طبیعت احترام بگذارند تا بتوانند از نعمت‌هایش استفاده کنند. ارتباط سالم با طبیعت شرط ضروری برای زندگی سالم است. ما برای ادامه حیاتمان به هوای سالم، آب سالم، و غذای مطبوع نیازمندیم. همان چیز‌هایی که این روز‌ها فراموش کرده ایم و از نعمتش محروم هستیم. از اینکه بالاتر رویم، ما برای آرامش روحی، محتاج تماشای زیبایی‌های طبیعت و دیدن مناظر دلربای آن هستیم که این قبیل جشنواره‌ها بهانه‌ای برای حضورمان در طبیعت است.

اطلاع‌رسانی کم بود
آقای احمدی ساکن خیابان فلسطین هم با گلایه از نبوداطلاع‌رسانی برنامه به طور عمومی در سطح محلات گفت: ما در بوستان بودیم که مطلع شدیم این برنامه در قسمت دیگر بوستان در حال برگزاری است. جشنواره‌های متفاوتی در شهر برگزار می‌شود و بیشتر افراد از آن‌ها بی‌خبر هستند،‌ای کاش اطلاع‌رسانی‌ها بیشتر شود. به طور حتم برگزاری این برنامه‌ها مؤثر است و بهانه‌ای برای بیرون آمدن کودکان از خانه می‌شود. اگر به اطرافتان نگاه کنید کودکانی را می‌بینید که بدون توجه به فضای مجازی در استخر برگ به این طرف و آن طرف می‌دوند و بلند بلند می‌خندند.
او سپس با اشاره به کودکانی که برگ‌ها را به روی سر یکدیگر می‌پاشیدند، بیان کرد: وقتی به این کودکان معصوم نگاه می‌کنم ناراحت می‌شوم.
ما به عنوان والدین وقت کمی را با فرزندانمان سپری می‌کنیم بعد گلایه‌مند هستیم چرا آن‌ها از ما دور شده‌اند. این برنامه‌ها بهانه‌ای است برای بودن والدین در کنار فرزندانشان و گذراندن ساعاتی خوش برای یک خانواده.
احمدی با اشاره به این موضوع که بودن در طبیعت توجه و دقت کودکان را افزایش می‌دهد، افزود: کودکان با گذراندن زمانی در طبیعت، تأثیرات منفی زندگی مدرن و تکنولوژی را از خود دور می‌کنند و توانایی‌هایشان افزایش می‌یابد. نگاه‌کردن به جاذبه‌های طبیعی و زیبایی‌های درون طبیعت فقط برای صفحات اینستاگرامی مناسب نیست. این مناظر حس خوبی را برای همه ما به ارمغان می‌آورد.

برای فرزندانمان وقت نداریم
عکاسان پای ثابت این نوع جشنواره‌ها هستند، محال است تصاویر زیبا از نگاه آن‌ها و قاب دوربینشان پنهان بماند. خانم شاهزاده که به همراه دخترش برای عکاسی آمده بود، گفت: از طریق کانال انجمن عکاسان متوجه این برنامه شدم.
به همراه دخترم به تمام پارک‌ها سر می‌زنیم و عکس می‌گیریم، اما این برنامه‌ها برای آن‌هایی که حضورشان در هر جایی نیاز به محرک دارد مناسب است. مردم از طبیعت فاصله گرفته‌اند و به بهانه‌های مختلفی مانند کار دارم، گرفتارم و نمی‌رسم برای خودشان و فرزندانشان وقت نمی‌گذارند.

طبیعتی که حس نمی‌کنند
آقای مهدیزاده ساکن خیابان کوهسنگی هم که به همراه خانواده‌اش برای دیدن مسیر پیاده‌رو پاییزی آمده بود، بیان کرد: پاییز و زمستان در خاطرات کودکی ما که سن و سالی داریم رنگ و بوی خاصی دارد. آن‌زمان خانه‌ها حیاط و دار و درخت داشت و چندین برابر حالا برف می‌بارید، در آن‌زمان بچه‌ها یکسره در حیاط یا کوچه و خیابان بازی می‌کردند، اما نسل امروز ما سرگرمی ندارند و فرزندانمان به فضا‌های مجازی پناه برده‌اند. در کلان‌شهر‌ها به خاطر ساخت و سازها، طبیعت به‌سختی لمس می‌شود و کودکانمان وقتشان را با فضای مجازی و تلویزیون پر می‌کنند. پسر مهدیزاده هم دنبال حرف پدر را گرفت و گفت: برنامه خوب و بانشاطی است.‌ای کاش در کنار این طبیعت زیبا تعدادی وسایل تفریحی می‌آوردند تا بچه‌ها بازی می‌کردند. او با اشاره به اجرای برنامه‌های فرهنگی پیشنهاد داد: کار فرهنگی خوب است، اما اینجا بحثش فرق دارد. فضای بزرگ و طبیعت زیبا بهترین فرصت برای بازی‌های کودکانه است. مسابقه و جایزه همیشه هست و می‌توانند در مدارس و مکان‌های کوچک‌تر برگزار کنند، اما کاش فرصت بیشتری برای بازی کودکان در برگ‌ها می‌بود. این بوستان فضای فرهنگ‌سرای کودک و آینده را دارد، اما در این جشنواره نشانی از این فرهنگ‌سرا ندیدیم. وی ضمن تشکر از مدیران شهری برای برگزاری این نوع برنامه‌ها افزود: از شهرداری به‌ویژه شهرداری منطقه ۸ درخواست داریم ماهی یک‌بار این چنین مراسم‌هایی در بوستان برگزار کند تا کم کم برای مردم نهادینه شده و بتوانند از آن استفاده کنند.

همسایه‌هایی که اجازه بازی نمی‌دهند
علی، کودک شش، هفت ساله همان‌طور که برگ‌ها را بالای سرش می‌ریزد و این طرف و آن طرف می‌دود، ناگهان مشت بزرگ برگ را روی سر و صورت عکاس روزنامه ریخت و بلند بلند خندید. از نگاه خودش شوخی بود و می‌خواست شادی‌اش را با دیگران تقسیم کند. مادرش ضمن عذرخواهی از ما گفت: خانه ۶۰ متری داریم و تا علی بخواهد بدود، همسایه طبقه پایین صدایش در می‌آید چرا فرزندتان را درست تربیت نمی‌کنید و این قدر سروصدا می‌کند. گاهی هم طعنه می‌زند که شما تربیت ندارید اگر داشتید حال و روز فرزندتان این نبود. آن‌ها بدون توجه به نیاز علی توقع دارند او هم مانند دیگر بزرگ‌تر‌ها یک گوشه بنشیند، کتاب بخواند و با فضای مجازی سرگرم شود. این نوع برنامه‌ها بهترین فرصت برای ماست تا فرزندمان بتوانند ساعتی را بدون هیچ دغدغه‌ای در دامان طبیعت سپری کند.

شادی‌های کودکانه
با علی کوچولو نیز هم‌کلام شدیم. او که به‌دلیل دویدن در برگ‌ها نفس نفس می‌زد در حالی که هیجان زیادی داشت با همان لحن کودکانه‌اش گفت: برف‌بازی را بسیار دوست دارم، اما این اولین‌باری بود که برگ بازی می‌کردم.
او همان‌طور که آب دهانش را قورت داد تا نفسی تازه کند، ادامه داد: تا حالا این همه برگ را یکجا ندیده بودم اینکه بتوانم در این برگ‌ها بدوم و با آن‌ها بازی کنم، خوب است. او با شادی تمام در حالی که من را «خاله» خطاب قرار می‌داد با انگشت اشاره چند کودک دیگر را نشانم داد و پی حرفش را این‌گونه گرفت: ببین خاله! چند دوست هم پیدا کرده‌ام. خانم کوچولویی هم که پالتو قرمز رنگی به تن داشت و با شال و کلاه سر و صورتش را پوشانده، اما مو‌های فر خرمایی رنگش از زیر کلاه بیرون زده بود، در حالی که یک مشت برگ در دستانش قرار داشت، با صدایی آهسته که به‌سختی به گوش می‌رسید، گفت: اسمم زیباست و ۵ سال دارم، امروز همراه پدرم به کوهسنگی آمده‌ام تا برگ بازی کنم، خواهر و برادر ندارم، اما بچه‌های زیادی اینجا هستند که می‌توانم با آن‌ها بازی کنم.
او که همچون اسمش زیبا بود، ادامه داد: کاش هر هفته با پدرم برای برگ بازی به پارک بیاییم تا بتوانم با بچه‌ها بازی کنم، صدای خش خش برگ‌ها و همین طور زمانی که دوستم برگ‌ها را مثل باران بر روی سر من می‌ریزد خیلی دوست دارم. پدر زیبا نیز در ادامه با ما هم‌صحبت شد و گفت: خانه ما در همین نزدیکی قرار دارد و از طریق شبکه‌های اجتماعی متوجه برگزاری این جشنواره شدم برای همین هم زیبا را به پارک آوردم تا به دور از فضای آپارتمانی لحظاتی را در بوستان از فضای لذت‌بخش پاییزی استفاده کند. او بیان کرد: البته که دیدن لبخند و شور و هیجان فرزندمان هنگام بازی برای من و مادرش لذت‌بخش است، اما از طرف دیگر بودن در این فضای زیبایی که توسط مدیران شهری ایجاد شده برای ما والدین نیز مسرت‌بخش است، چون کودکی و خانه قدیمی پدربزرگ را یادآوری می‌کند. وی با خنده بیان کرد: خانه قدیمی پدربزرگ همیشه در فصل پاییز پر از برگ بود و من و برادرم و پسرعموهایم تمام طول هفته را انتظار می‌کشیدیم تا جمعه بشود و بتوانیم دور هم جمع شده و در حیاط خانه پدربزرگ برگ‌بازی کنیم. مادر زیبا نیز در ادامه با بیان اینکه تصور نمی‌کردم زیبا این‌قدر از حضور در اینجا لذت ببرد، گفت: عکس‌های بسیار خوبی در این فضا گرفتیم تا علاوه بر اینکه خاطره و حس خوشایند امروزمان را ثبت کرده باشیم، سال‌ها بعد این عکس‌ها برای زیبا نیز به یادگار بماند.

به درخواست مردم توجه می‌کنیم
با شنیدن صحبت‌های مردمی به‌سراغ مدیر بوستان رفتیم تا گفت‌وگویی با وی داشته باشیم و درخواست‌هایشان را مطرح کنیم.
حمیدرضا ذکاوتی مثل همیشه پرانرژی و لبخند به لب، درباره برگزاری این جشنواره گفت: هدف از برگزاری جشنواره برگ‌های پاییزی ایجاد نشاط و شادابی در بین مردم، به‌ویژه برای کودکان است. همه ما فرزند داریم و می‌دانیم والدین بهترین‌ها را برای فرزندانشان می‌خواهند، ما هم به تبع توانمان تلاش می‌کنیم تا برنامه‌های خوبی برای خانواده‌ها برگزار کرده و همدلی و صمیمیت را بینشان افزایش دهیم. مدیر بوستان کوهسنگی با اشاره به برگزاری برنامه‌های آینده دوستان مانند جشن دهه فجر، شب یلدا و جشنواره ماهی در فصل زمستان ادامه داد: سالانه در بوستان کوهسنگی برنامه‌های متنوعی مانند جشن‌های دهه کرامت، دهه ولایت و جشن‌های کودکانه با همکاری فرهنگ‌سرای کودک و آینده برگزار می‌شود. همچنین در پاییز امسال جشنواره گل‌های داوودی را هم داشته‌ایم.
وی در پاسخ به گلایه‌های مردمی به‌دلیل نداشتن اطلاع‌رسانی گسترده توضیح داد: مدتی اینترنت قطع بود و نتوانستیم آن‌طور که باید در فضای مجازی اطلاع‌رسانی کنیم. از طرفی هم‌زمان با این جشنواره پیاده‌روی بسیجیان برگزار شد، اما در برنامه‌های بعدی قول می‌دهیم تبلیغات گسترده‌تری داشته باشیم تا تمام شهروندان بتوانند از این فرصت استفاده کنند.
ذکاوتی با اشاره به اینکه ۹۰ درصد برگ‌ها از بوستان کوهسنگی جمع‌آوری شده بود، بیان کرد: همان‌طور که از ابتدای فصل پاییز قول داده بودیم ۵ معبر پاییزی را برای عموم گذاشته‌ایم، اما در کنار آن، تمام برگ‌های چنار پارک را به استخر ملل منتقل و دو مسیر را به عنوان پیاده‌رو پاییزی برای این جشنواره آماده‌سازی کردیم. این را هم بگویم شهردار منطقه و رئیس فضای سبز حمایت‌های خوبی از ما داشتند و ۱۰ درصد دیگر برگ‌ها با هماهنگی ایشان از معابر منطقه به اینجا آورده شد. مردم همان‌طور که عکس می‌گرفتند و قدم می‌زدند دغدغه این را داشتند که چند روز می‌توانند از این فضای زیبا استفاده کنند. مدیر بوستان در پاسخ به این سؤال که مکرر هم پرسیده می‌شد، این‌گونه پاسخ داد: معابر پاییزی تا انتهای آذر به قوت خود باقی هستند، اما درصورت بارندگی مجبور می‌شویم آن‌ها را جمع‌آوری کنیم. زیرا بارندگی موجب لیزشدن معابر خواهد شد و برای شهروندانی که از این مسیر‌ها تردد داشته باشند خطرناک است. درباره استخر ملل هم باید بگویم برگ‌های استخر را جمع می‌کنیم، زیرا فشرده‌بودن آن‌ها سبب می‌شود زودتر بپوسند و حالت لیزی داشته باشند، از طرفی زیر برگ‌ها فضای مناسبی برای حشرات موذی است و نمی‌خواهیم به کسی آسیبی وارد شود. از اواسط برنامه مردم ضمن تشکر از عوامل اجرایی پیشنهاد‌های متعددی می‌دادند که برخی از آن‌ها قابلیت اجرایی‌شدن داشت. ذکاوتی با اشاره به اولین جشنواره برگ‌های پاییزی و استقبال شهروندان گفت: ما خدمتگزار مردم هستیم و برای آن‌ها کار می‌کنیم و هدف همه ما رضایت شهروندان است. خوشحالیم که مردم ما به‌سمت مطالبه‌گری می‌روند و درباره برنامه‌های فرهنگی حساسیت دارند، پیشنهاد و ایده می‌دهند. در سال‌های دیگر حتما با نظر مردم و بررسی کارشناسانه برنامه‌ریزی می‌کنیم.
وی همچنین درباره درخواست بازی‌های بومی‌محلی در این جشنواره‌ها بیان کرد: ما هم دوست داریم بازی‌های بومی‌محلی و هویت قدیممان را زنده نگه داریم و کودکانمان با آن‌ها آشنا شوند. برای عید نوروز به دنبال برگزاری این بازی‌ها هستیم و اگر بتوانیم موافقت‌های لازم را بگیریم حتما برگزار می‌کنیم.
ذکاوتی در پی پیشنهاد تعدادی از شهروندان برای برگزاری ماهانه جشنواره‌های مختلف، توضیح داد: ما هم دوست داریم برای کودکان لحظاتی شاد را در کنار خانواده‌هایشان فراهم کنیم، اما محدودیت‌هایی داریم. در حال حاضر شرایط جوی مساعد نیست و نمی‌توانیم بگوییم این برنامه‌ریزی را می‌توان انجام داد. اگر شهروندان تمایل دارند پذیرای شنیدن پیشنهاد‌ها و انتقادهایشان در دفتر مدیریت بوستان هستیم
مدیر بوستان با اشاره به این موضوع که بوستان کوهسنگی پذیرای زائران و مجاوران بسیاری است، بیان کرد: تلاش داریم برنامه‌های متنوعی را برای زائر و مجاور داشته باشیم. به‌طور مثال برای پاییز امسال جشنواره گل‌های داوودی را با کاشت ۲۵ هزار گل داوودی برگزار کردیم. همان‌طور که گفتم برنامه‌های متنوعی هم برای زمستان داریم که اگر مردم پیشنهاد‌هایی دارند پذیرای آن هستیم و خوشحال می‌شویم با نیازسنجی و نظر آن‌ها برنامه داشته باشیم.
وی در انتها از هرس شاخه‌های اطراف تیر‌های چراغ برق با توجه به درخواست مردم، آسفالت زمین بازی کودکان و افزایش فضای بازی خبر داد و گفت: بوستان به این بزرگی هزینه‌های خاص خودش را دارد و تأمین تمام این‌ها کار آسانی نیست. ما از شهروندانمان می‌خواهیم چشم و گوش ما در بوستان باشند و اگر می‌بینند فردی از روی ناآگاهی به فضای سبز، درختان یا وسایل بازی آسیب می‌رساند تذکر دهند. زمانی می‌توانیم به خواسته‌های ایده‌آلمان برسیم که همه دست در دست هم دهیم و به هم کمک کنیم.