حسابدار کیست؟ حسابدار به فارسی دری و تاجیکی (محاسب)، شخصی است که عملیات حسابداری را در مؤسسات و سازمانها انجام میدهد. یک حسابدار میتواند دارای تحصیلات دانشگاهی در رشته حسابداری باشد یا این دانش را بهصورت تجربی آموخته باشد. بسیاری از سازمانها دارای بخش یا واحد مالی هستند و امور حسابداری خود را در آنجا انجام میدهند. در ایران سابقه عنوان این افراد «میرزا» بوده است، بعدها «دفتردار» نام گرفتند و امروزه بهعنوان «حسابدار» فعالیت میکنند. البته نسل جدید بهجای چرتکه از ماشین حساب یا ماشینهای الکترونیکی استفاده میکنند و سر و کارشان با رایانه است، اما این پیشرفت بیشتر شامل ابزار کار میشود و باید گفت که دانش حسابداری در سالهای اخیر تغییرات چندانی نداشته است.
برای نخستینبار در سال ۲۰۰۷ فدراسیون بینالمللی حسابداران (آیفک) در سیامین سال تأسیس خود دوم تا هشتم دسامبر (۱۱ تا ۱۷ آذر) را بهعنوان هفته جهانی حسابدار اعلام کرده است. از همین رو پانزدهم آذرماه هر سال نیز در کشورمان با عنوان روز «حسابدار» نامگذاری شده است. این روز در گردهمایی
۱۳ آذر سال ۱۳۸۶ نهادهای حسابداری ایران شامل انجمن حسابداران خبره ایران و جامعه حسابداران رسمی ایران بهعنوان ۲ انجمن ایرانی عضو آیفک، انجمن حسابداران ایران، انجمن مدیران مالی و سازمان حسابرسی با این عنوان نامگذاری شد. قدمت حسابداری در جهان به ۶۰۰۰ سال قبل
باز میگردد و اولین مدارک کشفشده در اینباره نیز مربوط به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد است. حسابداری در قرون وسطی که رسم بر جمعآوری مالیات از مردم و مصرف آنها در امور مربوط به توسعه املاک بود هم وجود داشت. در گذشته یکی از وظایف حسابداران تهیه صورتهای مالی (البته نه به شکل امروزی) برای خزانهداری فرمانروا بود. از وظایف دیگر حسابداران نیز تهیه گزارش سفر تاجرانی بود که به تجارت بین کشورها اشتغال داشتند. در این گزارشها میزان سود و زیان تجار مشاهده میشد. به مرور زمان، رشد عملیات تجاری باعث شد در قرن ســــیزدهم و چهـــاردهم تحولات گستردهای در نظام نگهداری حسابها به وجود آید.
از چگونگی نظامهای مالی و نحوه نگهداری حسابها در ایران قبل از اسلام آثار مکتوب درخور توجهی در دست نیست، اما مسلما در زمان امپراتوریهای هخامنشی و ساسانی که حجم بزرگی از فعالیتها به دریافت باج و خراج از سرزمینهای تحت قلمرو و پرداخت آنها برای هزینههای مربوط به لشکریان و سپاهیان و سایر عوامل حکومتی اختصاص داشت، نیاز به روش دقیق و مناسبی برای نگهداری اطلاعات بوده است که متأسفانه جز نوشتههای تاریخی معدودی از محققان مانند «ویل دورانت» در کتابهایی نظیر «تاریخ تمدن» آثار مستند دیگری در دست نیست. نقش مؤثر حسابداران امروزه در تمام تصمیمات داخلی و بینالمللی انکارناپذیر است؛ آنها مشاورانی امین برای کارهای اجرایی هستند. بهطور کلی سوءتفاهمهای زیادی از نقش حسابدار و حسابداری در جامعه وجود دارد. درک عموم این است که یک حسابدار روی صندلی مینشیند و اعداد و ارقام را در یک ماشین حساب محاسبه میکند، ولی حقیقت بیانگر این است که وظایف حسابدار در جستوجوی منفعت-هزینه در ترکیب کانالهای توزیع متعدد است. یکی دیگر از باورهای عموم، حسابدار را فردی منزوی میداند، ولی حقیقت حاکی از آن است که حسابدار شخصی است که بیشتر وقتش صرف ارتباطات رو در رو میشود تا بتواند راهبردهای واحد انتفاعی و موقعیت آن را بررسی کند. در باوری دیگر، درک عموم این است که یک حسابدار عامل خودکار است؛ درحالیکه حسابدار میتواند بهعنوان یک مقام ارشد اجرایی بهخوبی ایفای نقش کند. در واقعیت یک حسابدار در هر رویداد تجاری درخور ملاحظه، دستکم با یک وکیل برابر است؛ بهطوریکه وکیل واحد انتفاعی را در امور حقوقی همراهی میکند، اما حسابدار اطلاعات مورد استفاده سرمایهگذاران، بانکها و مالکان را اعتبار میبخشد. حسابداران مسئولیت دارند تا به اهداف واحد تجاری به دقت توجه کنند و دلیل این است که بیشتر آنها در نهایت رئیس امور اجرایی، رئیس امور مالی یا رئیس اصلی شرکتها میشوند. حسابداران بهعنوان مشاورانی امین و بااحتیاط واحد تجاری در هر مجموعه از احترام خاصی برخوردار هستند. در پایان یادآوری میشود که پانزدهم آذرماه و روز جهانی حسابدار فرصتی ارزشمند و مغتنم است تا با ارج نهادن به خدمات حسابداران که در فرایند تصمیمگیری و سیاستگذاری در سطح کلان نقش بسزایی دارند، گامی کوچک در راستای قدرشناسی از خدمات آنان برداشته شود.