حسین بیات | شهرآرانیوز؛ جانمایی بخشی دویست‌هکتاری از زمین‌های پادگان لشکر۷۷ مشهد در هسته مرکزی شهر مشهد است؛ موقعیتی که قریب به دو دهه چالشی بزرگ برای تردد و حملونقل شهروندان و زائران مشهدالرضا (ع) بود، اما حالا ضربه آخر با مشارکت ارتش، آستان‌قدس و شهرداری مشهد زده شده است تا دیوار‌های پادگان بریزد و چندین مسیر تازه به شهر اضافه شود.
هرچند نخستین نامه رسمی برای جابه جایی پادگان لشکر۷۷ به ۲۱ دی‌ماه ۱۳۸۱ برمی گردد، اما ورود رهبر معظم انقلاب به این موضوع در مرداد سال ۱۳۸۸ را می‌توان به عنوان نخستین گام عملی برای این انتقال مهم قلمداد کرد که کمتر از یک هفته به تصویب قانون فروش پادگان‌ها در تاریخ اول شهریور ۱۳۸۸ در مجلس شورای اسلامی منتج شد.
در خطوط زیر ضمن پرداختن به روند و گردش‌کار این جابه‌جایی، روایت‌هایی داریم از مردم و برخی مسئولان که در روند این تغییر بزرگ نقش‌آفرین بودند. همچنین برخی از جزئیات و ارقام این اتفاق بزرگ را آورده‌ایم تا خداقوتی گفته باشیم به آن‌هایی که به عشق مردم طی سه هفته یک کار بزرگ نشدنی را شدنی کردند.
خیابان ارشادالرضا (ع) چندین ورودی از سمت پادگان و خیابان‌های مجاور دارد که هیچ طرح توسعه‌ای نداشتند. کارشناسان و طراحان زیادی در حاشیه پروژه سامان‌دهی زمین‌های پادگان لشکر۷۷ ارتش روزانه و آنی کار و طراحی کردند. آن‌ها با حضور در محل معابر منتهی به این خیابان نقشه‌هایی را طراحی کردند که بلافاصله بعد از تصویب به مرحله اجرا درمی‌آمد. ارشادالرضا (ع) یکی از مکان‌هایی بود که فاصله بین حرف و عمل در آن بسیار کوتاه شد، همه‌چیز در ۱۰ روز اتفاق افتاد.
۱۲۰۰
تعریض ۱۲۰۰ متر خیابان تا ۱۰متر
۶۰۰۰
اجرای ۶هزار مترمکعب خاک‌برداری
۹۰۰۰
اجرای ۹هزار مترمربع تسطیح و رگلاژ
۳۰۰۰
اجرای ۳ هزار متر جدول سیمانی ساده
۹۰۰
اجرای بیش از ۹۰۰متر جدول کانیو
۱۱۰۰۰
اجرای ۱۱ هزار مترمربع تثبیت بستر
۵۰۰.۰۰۰
۵۰۰هزار تن قلوه‌ریزی
۱۷۰۰
۱۷۰۰تن آسفالت
بناست بخش زیادی از زمین‌های واگذارشده پادگان لشکر۷۷ ارتش در قسمت شمالی به پارک جنگلی تبدیل شود. پادگان حدود ۵۰هکتار فضای سبز جنگلی دارد؛ بیشتر گونه‌هایی مانند کاج، اقاقیا، زبان‌گنجشک، عرعر و توت که به آن‌ها اصولی رسیدگی نشده و حتی آبیاری آن هم به‌صورت ناکافی انجام شده است. در سه هفته گذشته، با تلاش چهارصد نیروی فضای سبز که روزانه حدود ۱۰ساعت کار کرده‌اند، عملیات زراعی برای حذف پاجوش‌ها، علف‌های هرز، سرشاخه‌های خشک و... برای ۳۵هکتار از فضای سبز پادگان انجام شده و اکنون این فضا در اختیار مدیریت شهری است. بناست تا پایان سال روشنایی این قسمت و سامان‌دهی طرح فضای سبز انجام شود تا این پارک جنگلی به‌صورت کامل در اختیار مردم قرار بگیرد. همچنین، پانزده هکتار نیز کاربری فرهنگی و ورزشی خواهند گرفت.
در پروژه آزادسازی زمین‌های پادگان لشکر۷۷ ارتش، زمینی ۱۸۸هکتاری در بخش پادگان قدیم لشکر (بخش شمالی بزرگراه سردار قاسم سلیمانی) و زمینی ۱۹۹هکتاری در بخش اراضی آبشار (بخش جنوبی بزرگراه سردار قاسم سلیمانی) تعیین تکلیف شد که از مجموع این دو زمین، ۶/۴۲ درصد به‌صورت انتفاع و بقیه به‌صورت خدمات برای مجموعه شهری در نظر گرفته شده است. از مجموع زمین‌هایی که بناست در این پروژه آزاد شود، زمین‌هایی با کاربری خدماتی و فرهنگی و چهار هکتار نیز فضای انتفاعی در اختیار مالک یعنی ارتش و آستان‌قدس قرار خواهد داشت.
در بازگشایی معابر حدود ۶۷۰۰ متر طول با ارتفاع سه متر دیوارکشی، مقاوم‌سازی و سیم‌خاردارکشی و رنگ‌آمیزی شده است. همچنین چهار محور حدود پنج کیلومتر زیرسازی و آسفالت شده است. در مجموع بازگشایی پنج معبر در دستورکار است تا دسترسی‌های شرقی‌غربی در این منطقه بیشتر شود. به‌این‌ترتیب، مسیر نهصدهکتاری تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت و راهی موازی با بزرگراه ایجاد می‌شود که دسترسی به فرودگاه را نیز آسان می‌کند.
سیدخلیل منبتی | معاون عمران، حملونقل و ترافیک شهرداری مشهد:
کار اجرایی در پادگان از نظر فنی شاید با بقیه پروژه‌ها تفاوت بارزی نداشته باشد، اما حال‌وهوای کار در زمانی محدود بسیار متفاوت است. پادگان فضایی نظامی بود که باید برای کاربری جدیدی آماده می‌شد تا مردم بتوانند راحت‌تر در آن تردد کنند. همه معابر و خیابان‌های منتهی به آن به‌نوعی محدود به ظرفیت‌های همین‌جا بودند و ظرفیت کاربری جدید با ترافیک موجود شهر را نداشتند. ضمن اینکه درست است پادگان فضای سبز بزرگی داشت، اما این فضا به تغییرات زیادی نیاز دارد که بشود به‌عنوان فضای سبز شهری از آن بهره برد. برای رقم‌خوردن این اتفاق به همه مناطق درخواست دادیم و خوشبختانه همه‌شان پای‌کار آمدند.
در سه هفته گذشته اقدامات بسیاری انجام شده که شاید خیلی از آن‌ها به چشم نیاید، اما واقعیت این است که خرده‌کار‌های زیادی داشتیم که همان‌ها بسیار زمان‌بر بودند. نواقص زیادی تاکنون رفع شده است، اما خیلی از قسمت‌ها همچنان نقص‌هایی دارند. همه تلاش ما در مرحله اول این است که از بار ترافیکی اطراف پادگان کاسته شود و شرق و غرب شهر با این پروژه به هم وصل شود. برای همین مسیر‌ها و فضا‌های عمومی پادگان را به‌صورت موقت برای ورود و استفاده مردم آماده می‌کنیم و در آینده نقص‌هایش را رفع خواهیم کرد تا به تفرجگاهی امن و دارای امکانات تبدیل شود.
جواد کریمی قدوسی | نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی:
این پروژه یکی از اتفاقات بزرگ شهر به حساب می‌آید که یکی از پنج مسئله حل نشده شهر را پس از سال‌ها باز کرد. در بازدید‌ی که از پروژه پادگان داشتم سرعت کار را جهادی دیدم. حتی در روز جمعه که روز تعطیل است هم بیش از هزار نفر در آن مشغول کار بودند. چندی پیش شایعه‌ای مطرح شد که شهرداری مشهد درخت‌ها را قطع کرده است، اما این گونه نیست و همه اقدامات پروژه در راستای حفظ درختان و آسیب ندیدن آن‌ها بود. نکته چشمگیر این کار به عقیده من همین تلاش مدیریت شهری برای حفظ فضای سبز پادگان است. جا‌هایی حتی با کج چیدن دیوار‌های پروژه سعی کرده بودند درختان را حفظ کنند. به این ترتیب بناست پارک بسیار بزرگی -تقریبا یک و نیم برابر بوستان بزرگ ملت- در مرکز شهر، در اختیار مردم قرار گیرد که به طور قطع در بالا رفتن روحیه و نشاط اجتماعی مردم و زائران مؤثر و مفید است.
سیدمجید حسینی‌یزدی | معاون تولید سازمان عمران:
حجم و نوع کار اینجا را در طول دوران خدمتم تجربه نکرده بودم؛ بی‌سابقه بود. ۲۲ روز است که از صبح زود تا ساعت ۱۹:۳۰ مشغولم. همه تلاش می‌کنند که در کمترین زمان ممکن مسیر‌ها به روی مردم باز شود. برای همین به نتیجه رضایت‌بخش کار خیلی امید داریم. در این چند هفته خانواده و فرزندانم از نبود من و وقت‌نداشتنم شاکی بودند، اما آن‌ها را به پایان خوب انتقال پادگان دل‌گرم کرده‌ام.
کامران توتونچی | رئیس اداره اجرایی سازمان عمران:
فقط در ساعات روز اجازه کار داشتیم، اما این کار تابع ساعت کاری اداری نبود. ورود و خروجمان هیچ زمان مشخصی نداشت. ضمن اینکه نیرو‌ها به‌صورت ۲۴ ساعته بیرون از محدوده پادگان فعالیت می‌کردند. در سه شیفت کاری با همکاری پلیس راهور تلاش شد که مسیر‌های اطراف پادگان هم سریع آماده شوند. هم‌بستگی، همدلی و اتحاد بخش‌ها و نهاد‌های مختلف در انجام این کار مثال‌زدنی است.
حسن موحدیان | رئیس شورای اسلامی شهر مشهد:
مدیریت شهری مشهد در ایام تعطیل و غیرتعطیل، شبانه روز برای به ثمر نشستن پروژه سامان دهی اراضی پادگان لشکر۷۷ ارتش تلاش کرد. از همه دست اندرکاران در این امر قدردانی می‌کنم، از زحمات شهردار مشهد که شبانه روز پای کار بود و از معاونان شهردار و سایر اعضای شورای اسلامی شهر مشهد که با حضور در پادگان پشتیبانی لازم را نشان دادند. حضور مستمر آن‌ها در محل پادگان ارتش بسیار ارزشمند بود و روحیه کارگران و کارکنان فعال در پروژه را تقویت کرد. خوشبختانه در کنار این پروژه، خیابان ارشادالرضا (ع) هم سامان گرفت و از وضعیت خوبی برخوردار است که رضایت عمومی را به همراه خواهد داشت. در کل بازگشایی شبکه معابر پادگان برکات بسیاری برای زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی در برخواهد داشت. در گام بعدی با حمایت شهروندان به دنبال بازگشایی خیابان بصیرت خواهیم بود.
علیرضا صفی پور |مدیرعامل سازمان عمران شهرداری مشهد:
محدوده پروژه یک محدوده نظامی بود که پیش از این اصلا اجازه ورود و نقشه برداری وجود نداشت. لازم بود هماهنگی‌ها و مجوز‌هایی اخذ شود که همین مسئله سرعت اجرا را کاهش می‌داد. این حساسیت به حدی بود که شناسایی و چک کردن مدرک‌ها و توجیه نیرو‌ها گاهی از ۶ صبح تا ظهر طول می‌کشید و گاهی ناچار بودیم به نیرو‌ها همان پشت درِ پادگان نهار بدهیم. از طرفی به جز در چند بخش محدود مجاز نبودیم که از ساعت ۱۸ به بعد بمانیم. با این تفاصیل ما عملا فقط از ۳۵ درصد شبانه روز امکان استفاده داشتیم. برای همین مجبور شدیم در همه سطوح مدیران و کارگران طوری فعالیت کنیم که جبران زمان ازدست رفته باشد.
اگر اینجا یک زمین خام و خالی بود، کار کمتری لازم بود، اما باید وضع موجود را با نیاز‌های آتی هماهنگ می‌کردیم که همین زمان بر بود. بیشتر تأسیسات و زیرساخت‌های پادگان قابل استفاده شهری نبود. پانزده روز ابتدایی با همکاری گروه مطالعات و مشاوران فقط برداشت‌ها را انجام دادیم و به محض تحلیل داده‌ها و تصویب طرح آن، نیرو‌های مناطق را وارد اجرا می‌کردیم. خوشبختانه همه مناطق پای کار آمدند. همه تلاشمان این بود که خدمت بیشتری انجام دهیم؛ چون مشهد امسال میهمانان زیادی خواهد داشت.
سامان نبویان | رئیس اداره ماشین‌آلات سازمان عمران:
سه هفته تمام از همه توان سازمان عمران و دیگر بخش‌های شهرداری استفاده کردیم تا ماشین‌آلات تخصصی لازم را تأمین کنیم و در اختیار نیرو‌ها بگذاریم. فشار کار زیاد بود، اما گستردگی کار و زمان اندکی که داشتیم، ایجاب می‌کرد که راننده‌ها نیز با همه توان پای‌کار باشند. بیشتر ماشین‌آلات به سامانه جی‌پی‌اس متصل هستند و این سامانه می‌گوید که برخی ماشین‌آلات روزانه بیست ساعت فعال بوده‌اند.
مهدی حسامی | مسئول امور اداری و رفاه سازمان عمران:
من در جا‌های گوناگونی خدمت کردم، اما کار هیچ‌کدام به فشردگی کار جابه‌جایی پادگان نبوده است. حجم کاری برای تهیه غذا و پذیرایی نیرو‌های فعال زیاد بود. به‌طور معمول روزانه برای حدود ۳۸۰ نفر تأمین صبحانه، ناهار و میان‌وعده داشتیم. به‌دلیل اهمیت کار پادگان همه اقدامات و نیرو‌های اداره پشتیبانی سازمان هم به پادگان منتقل شدند و همه هماهنگی‌ها و سرویس‌دهی‌های آن حوزه هم از همین‌جا انجام می‌شد.
نامه امیر احمدرضا پوردستان، فرمانده وقت لشکر ۷۷، به امیر فرماندهی نزاجا با موضوع جابه‌جایی پادگان لشکر ۷۷
مصوبه هیئت دولت مبنی بر انتقال پادگان لشکر۷۷ و تخصیص اعتبارات لازم برای جابه‌جایی پادگان، بازگشایی معابر و... (این نامه در تاریخ ۲ اردیبهشت همان سال ابلاغ می‌شود.)
پی‌نوشت: در این نامه از رقم ۱۱میلیارد ریال برای این موضوع سخن به میان آورده شده است.
نامه سرلشکر فیروزآبادی به فرمانده ستاد مشترک ارتش با موضوع شناسایی حداقل دو اولویت از دوازده محل پیشنهادی برای انتقال پادگان
نامه استاندار به ارتش برای معرفی نمایندگان برای تحویل‌گیری اراضی «گرزمی» (مکان جدید پادگان)
صورت‌جلسه انتقال پادگان لشکر۷۷ مبنی بر انجام کار ظرف مدت یک ماه با حضور واحدی، مدیرکل دفتر فنی
نامه ارتش و نیرو‌های مسلح برای کسب تکلیف از رهبر معظم انقلاب درباره پادگان لشکر ۷۷ به همراه پیشنهاد‌های شش‌گانه
پی‌نوشت: معظم‌له در موافقت با بند‌های ۲ تا ۶ درباره بند یک می‌فرمایند: «چرا چهار سال واگذاری طول بکشد؟ سریع کار‌ها را انجام دهید.»
تصویب قانون فروش و انتقال پادگان و سایر اماکن نیرو‌های مسلح به خارج از حریم شهر‌ها
تصویب طرح تفصیلی اراضی آبشار ۲ در کمیسیون ماده ۵. چند روز قبل توافق بین ارتش و آستان‌قدس رضوی بابت حق تقدیمی تغییر کاربری اراضی ارتش صورت گرفته بود؛ سهم آستان‌قدس ۳۵ درصد از کل کاربری و سهم ارتش ۶۵ درصد
صورت‌جلسه بین نمایندگان هیئت اجرایی نوسازی پادگان با موضوع تحویل بخش‌هایی از اراضی آبشار و میدان تیر به‌موجب امریه صادر و از هیئت اجرایی و نوسازی پادگان‌های آجا به شهرداری به‌منظور آماده‌سازی
مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری برای طرح جامع مشهدبا موضوع مقرر می‌شود طرح‌های مربوط به پادگان لشکر۷۷ و میدان تیر به کمیته فنی شماره یک شورای‌عالی برای بررسی و طی فرایند‌های قانونی ارسال شود
پی‌نوشت: این مصوبه به رشیدیان، استاندار وقت، ابلاغ شده است.
مصوبه کمیسیون ماده ۵ با موضوع اصلاح مواردی از طرح تفصیلی آبشار ۲ بنا بر تقاضای ارتش مطرح و مصوب شد
تصویب طرح موضعی پادگان لشکر ۷۷ توسط شورای شهر مشهد
پی‌نوشت: شهرداری به پیگیری تصویب در کمیسیون ماده ۵ ملزم شد
نامه شهردار وقت به استاندار مبنی بر درخواست تشکیل کمیسیون ماده ۵ برای طرح پادگان
پی‌نوشت: پیرو ارسال گردش‌کار ردیف قبلی که به استحضار رهبر معظم انقلاب می‌رسد، فرماندهی ارتش تیمی را برای رفع موانع به ریاست امیر جهانشاهی، معاون وقت هماهنگی ارتش، به مشهد اعزام می‌کند و درخواست جلسه مزبور هم به‌همین‌دلیل بوده است.
نامه شهردار مشهد به فرمانده کل آجا با موضوع آمادگی شهرداری برای درنظرگرفتن همه کاربری‌های موردنظر ارتش در نیمه جنوبی اراضی آبشار۲ در ازای واگذاری اراضی پادگان لشکر۷۷،
تصویب طرح تفصیلی اراضی آبشار۲ و پادگان لشکر ۷۷ در شورای‌عالی شهرسازی و معماری
پی‌نوشت: ملاحظاتی مانند حفظ سوله‌های دارای ارزش تاریخی در محدوده ستاد پادگان، حفظ درختان کهن‌سال واقع در سایت لشکر۷۷، حذف برج‌های پیشنهادی در ارتفاعات جنوب (آبشار ۲)، حذف بارگذاری بر روی شیب‌های با بیش از ۱۵درصد و... در این مصوبه لحاظ شده است.
گشایش بولوار نماز
ابلاغ طرح تفصیلی پادگان و آبشار۲ به رزم‌حسینی، استاندار وقت
صورت‌جلسه توافق ارتش با کلائی، شهردار مشهد
اهم توافقات: تحویل‌گیری پارک میانی و معبر امتداد فیاض‌بخش به ملاصدرا از پادگان لشکر۷۷، حذف اراضی با شیب‌های بالاتر از ۱۵درصد، تحویل فضای سبز اراضی آبشار و تعیین مسئولیت توافق ارتش با آستان‌قدس‌رضوی
با توقف فرایند و ناامیدی از توافق، پس از این تاریخ حسب تدبیر و تأکید مدیریت شهری فرایندی مستند، قانونمند، منسجم و مستمر آغاز شد. کارگروه اجرایی ویژه انتقال پادگان با اولویت بازگشایی معابر اصلی تشکیل شد
پیشنهاد و تأکید شهردار مشهد مبنی بر فصل الخطاب بودن نظر کارشناسی سازمان قضایی نیرو‌های مسلح در حضور رئیس قوه‌قضائیه در جلسه شورای اداری استان
دستور رئیس قوه قضائیه پیرو درخواست شهردار مشهد؛ موضوع ارتش تا دو ماه آینده باید توسط سازمان قضایی نیرو‌های مسلح به نتیجه برسد.
اصلاح نقشه‌های طرح‌های اراضی ارتش مورد توافق مدیریت شهری و ارتش و راه و شهرسازی قرار گرفت
تصویب توافق سه‌جانبه ارتش، شهرداری و آستان‌قدس در جلسه شورای‌عالی معماری. براین اساس از مجموع مساحت اراضی پادگان و آبشار ۲ به میزان مجموعا ۴/۱۵۷ هکتار (معادل ۴۲درصد) به‌صورت بلوکی و کاربری تجاری، مسکونی و اقامتی به‌عنوان سهم ارتش و آستان‌قدس به ارتش و آستان قدس تخصیص می‌یابد و مابقی اراضی به‌عنوان سهم شهرداری در اختیار شهرداری مشهد قرار می‌گیرد.
رئیس سازمان قضایی نیرو‌های مسلح با اشاره به آخرین اقدامات صورت‌گرفته در خصوص جابه‌جایی پادگان ۷۷ ارتش در مشهد مقدس گفت: در روز شنبه هفته آینده (۲۸ خرداد) علاوه بر بولوار عریض «ارشادالرضا (ع)» که پیش‌ازاین یک خیابان کوچک در شهر مشهد بود، خیابان‌های شهید نامجو۲، شهید فیاض‌بخش و همچنین مسیر دوم شهید نامجو به‌بهره‌برداری خواهد رسید
روایت آتش نشان
حسین شاه آبادی چند سالی است که پشت فرمان یکی از خودرو‌های نیمه سنگین آتش نشانی می‌نشیند. او از روزی می‌گوید که از ایستگاه شماره ۴ آتش نشانی به عنوان راننده ماشین کمکی اعزام شده اند برای خاموش کردن آتشی در خیابان امیرکبیر و خیابان بهشتی: «مجبور شدیم از بزرگراه کلانتری برویم، آن هم در شلوغی دم غروب. رسیدنمان بیشتر از بیست دقیقه طول کشید.» بعد از دشواری راندن کامیون هجده تنی در مسیر‌های شلوغ می‌گوید و تأکید می‌کند: «خیلی مهم است که در حریق‌ها زود وارد عمل شویم. چون سرعت انتقال آتش تصورشدنی نیست.»
می‌پرسم «آن روز اگر دیوار پادگان ارتش نبود و از همان میدان امام خمینی (ره) مستقیم می‌رفتید، چنددقیقه‌ای می‌رسیدید؟»
جواب می‌دهد: «کمتر از سه دقیقه، اگر دیواری نبود.»
می‌گویم «خبر داری که قرار است دیوار پادگان را بردارند و مسیرهایش برای مردم باز شود؟!» با لب هایش، با چشم هایش، با همه صورتش می‌خندد و می‌گوید: «خدا را شکر! خدا را صدهزار مرتبه شکر.»
روایت مدیر
بیشتر معاون‌های شهردار مشهد و شهرداران مناطق را چندباری در خود شهرداری و چند جلسه دیگر دیده ام. همیشه با کت وشلوار بوده اند و پشت میز. اینجا هم هرروز دیدمشان، اما نه کت وشلوار داشتند و نه پشت میزی نشسته بودند. راستش روز اول چند نفرشان را نشناختم. چون بیشتر شبیه پیمانکار‌های پروژه بودند. شبیه ناظر پروژه که برحسب وظیفه ناچار است به همه قسمت‌های انجام کار سرکشی کند.
آن‌ها هم هرلحظه در یک قسمت پروژه بزرگ آماده سازی پادگان بودند. گاهی کنار کارگرو‌ها و مهندسانی که مسیر منتهی به خیابان نامجو را تسطیح می‌کردند و گاهی کنار نیرو‌هایی که دیوار‌های بتنی را می‌چیدند تا مرز زمین‌های عمومی و بخش‌های متعلق به ارتش مشخص شود. ساعت حوالی ۱۹ است که در جایگاه میدان مشق خسته نشسته‌ایم تا گلویی تازه کنیم. آن‌ها هم دور میزی نشسته اند. چشمم به کفش هایشان می‌افتد، همه خاکی!
به شوخی می‌گویم «شما‌ها چرا کت وشلوار ندارید؟!» یکی شان دست می‌چرخاند سمت قسمت‌های پروژه و می‌گوید: «این کار با کت وشلوار شدنی نبود!»
روایت کارگر
مشهد برای مدیریت بهتر به سیزده منطقه شهری تقسیم شده است. هر منطقه هم مدیریت مجزایی دارد ذیل شهرداری مشهد. برای همین کم پیش می‌آید علی‌حسینی که از نیرو‌های خدماتی منطقه ۱۲ است، در منطقه ۸ شهرداری مشهد کار کند و معبری را جارو بزند. همین‌طور به‌ندرت اتفاق می‌افتد جواد عشقی که نیروی فضای سبز منطقه ۹ است، در یک منطقه دیگر شمشاد بکارد و درخت هرس کند.
ناصر زینالی هم تا الان در عمر کاری‌اش هرچه جدول رنگ زده، به منطقه ۵ مربوط بوده و نشده است که جدول‌ها و نیوجرسی‌های یک منطقه دیگر را رنگ بزند. جعفر صادقی هم که هر روز قبل از شروع کار از خیابان طبرسی به امام‌رضا (ع) سلام می‌داده، حالا سه هفته است که از جایی متفاوت دست می‌گذارد روی سینه و زیر لب می‌گوید «السلام‌علیک یا علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع)».
همین‌طور اگر تا چند روز پیش عنایت یحیی‌آبادی که مسئول نظافت منطقه ۲ بولوار فردوسی است، فقط برای علی محسنی مسئول نظافت آن‌طرف بولوار در منطقه‌یک سلام و خسته نباشید می‌فرستاد، حالا جایی است که بعد کار به نیرو‌هایی از همه مناطق مشهد «خداقوت» می‌گوید.
همه هستند، اما هیچ‌کدامشان به‌یاد ندارند سر یک پروژه شهری متمرکز، نیروی همه شهرداری‌های مناطق پای‌کار بوده باشند.
روایت همسایه
نانوایی ابتدای نامجوی ۲ تازه پخت را شروع کرده و صفش ۱۰ نفر از همسایه‌ها را دور هم جمع کرده است. حرف از قیمت خانه هاست که با بازشدن معابر جدید زیاد خواهد شد. هرکسی قیمتی می‌دهد، اما هیچ کدام از این حرف‌ها برای ننه آسیه مهم نیست. برای او فقط یک چیز مهم است؛ دیدن نوه شش ماهه اش که چند روزی است او را ندیده است. وقتی می‌فهمد کمی از تغییرات احتمالی معبر‌ها خبر دارم، از صف فاصله می‌گیرد و می‌پرسد: «می دانی راه چقدر کوتاه می‌شود؟»
تعجبم را که می‌بیند، می‌گوید «راه خانه ما تا خانه دخترم» و با دست آن طرف پادگان را نشان می‌دهد.
خانه خودش اول جهان آراست و خانه دخترش وسط کوچه ثامن الائمه ۲۲.
می‌گویم «خیلی کوتاه می‌شود.» چشم هایش سو می‌گیرد و تعریف می‌کند: «دامادم موتور داشت، می‌آمد دنبالم. دو ماه پیش موتورش را دزد برد. یکی دو باری پیاده راه افتادم و رفتم خانه شان تا نوه ام را ببینم، یک ساعت بعد رسیدم.» خانه او و دخترش در یک راستاست، درست دو طرف یکی از معابری که باز خواهد شد. روی نقشه، پیاده روی این مسیر را برایش محاسبه می‌کنم؛ «حدود ۱۰ دقیقه» که دوباره کیف می‌کند. می‌گوید: «از این به بعد هر روز می‌روم جوجه ام را می‌بینم.»
روایت راننده
داخل خودرو با تیم مستندساز روزنامه مسیر‌های پادگان را می‌رویم و می‌آییم. در انتهای مسیری که به ارشادالرضا (ع) می‌رسد، جرثقیلی که چهار نیوجرسی بزرگ را حمل می‌کند، راه را گرفته است. بیست دقیقه می‌مانیم که نیوجرسی‌ها از پشت جرثقیل پایین بیایند و ردیف شوند تا آیلند میانی مسیری تازه را شکل بدهند.
حسین آقا، راننده جرثقیل، در این فاصله از فلاسکش یک چای داغ مهمانم می‌کند. می‌پرسم «روزی چندتا می‌آوری؟» حسابش از دستش دررفته است. فقط ساعت کارش را دقیق می‌داند: «از ۶ صبح تا ۸ شب»
تعریف می‌کند که او و دیگر همکارانش در هفته گذشته از همه مناطق شهرداری نیوجرسی آورده اند تا بشود فضا‌های عمومی و خصوصی را تفکیک کرد.
می‌گوید: «آقای مهندس تعریف می‌کرد که ساخت این نیوجرسی‌ها خیلی زمان بر است و درنهایت روزی ۱۰ تا بتوانند تولید کنند. برای اینکه کار جلو بیفتد، بیشتر از ۳ هزار نیوجرسی و دیواره از شهر جمع شده است تا کار اینجا راه بیفتد.» در مسیر فقط به انرژی و زمانی فکر می‌کنم که صرف حمل این تعداد نیوجرسی شده است و نوشته‌های رویشان را می‌خوانم. هرکدام از یک بخش و یک جای شهر آمده اند؛ یکی از منطقه ۳، یکی از منطقه ۱۲، یکی از سازمان عمران!