گروه جامعه | شهرآرانیوز؛ رضا دوستان در گفت‌وگو با شهرآرانیوز اظهار کرد: غالب شهرهای ایران از گذشته‌های دور بر روی پایکوه‌ها شکل می‌گرفته است. انتخاب این مناطق برای سکونت به دلیل وجود منابع آبی، چاه‌های کم عمق و احداث‌قنات، وضعیت آب‌وهوایی مناسب، معتدل بودن دمای هوای و امنیت بوده است.
وی افزود: به مرور زمان با افزایش جمعیت شهرها و کلانشهرها در این مناطق شکل گرفتند. اما با تمرکز صنایع، خدمات و افزایش جمعیت آب و هوای در این مناطق تغییر کرد و موجب کاهش منابع آبی شد. یکی از مشکلاتی که امروزه در شهرهای مختلف ایران از جمله شهر مشهد با آن مواجه است کاهش و کمبود منابع آب است.
دوستان ادامه داد: تنها راه ممکن ارائه الگوی‌ها و راهکارهای مصرف درست آب است که بتوانیم در این شرایط از منابع آبی استفاده کنیم. یکی از این راهکارا تمرکز جمعیت است؛ یعنی جمعیت شهر را بر مبنای ظرفیت منابع آبی آن شهر سنجش کنیم. کنترل و جمع‌آوری روان‌آب‌ها در داخل و خارج شهرها می‌تواند کمک‌دهنده خوبی برای منابع آبی باشند. تصفیه آب‌های فاضلاب که می‌توانیم در بخش‌های غیرشرب از آنها استفاده کنیم یکی دیگر از این راهکارها است.
المان‌های شهری باید براساس شرایط آب‌وهوایی همان شهر باشد
استادیار اقلیم شناسی گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد ضمن اشاره به اینکه در داخل شهرها باید مصرف درست آب فرهنگ‌سازی شود، گفت: المان‌های داخل شهرها باید براساس شرایط آب‌وهوایی همان شهر باشد. زیرا از لحاظ روانی المان‌ها تاثیر زیادی بر روی فکر و ذهن مردم می‌گذارد. مشهد در منطقه خشکی قرار گرفته، اما المان‌های آبی و سرسبزی شهر مشهد به‌گونه‌ای است که اگر کسی از شرایط کمبود آب مشهد خبر نداشته باشد، فکر می‌کند مشهد از لحاظ منابع آبی در شرایط خوبی قرار گرفته است. شاید در این المان‌ها آب حالت چرخشی دارد، اما نشان‌دهنده این است که مشهد شهر پرآبی است و هیچ مشکلی وجود ندارد که البته اینگونه نیست.
استادیار اقلیم شناسی گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: مشهد دارای تفریحات آبی بزرگی است که ساخت این مجموعه‌ها در این منطقه کم‌آب درست نبوده است، زیرا دیدگاه مردم به سمتی رفته است که ما مشکلی از لحاظ تامین آب نداریم. متاسفانه هنوز برخی از شهروندان خودرو خود در داخل حیاط خانه می‌شویند و آب شرب را به راحتی هدر می‌دهند. به همین دلیل است که شدیدا نیاز داریم شهروندان را از شرایط فعلی آگاه کنیم تا صرفه جویی را از الان شروع کنند.
سرانه فضای سبز در مشهد بالا است
وی ادامه داد:بخش عمده‌ای از مصرف آب داخل شهرها صرف فضای سبز شهری می‌شود. سرانه فضای سبز در مشهد بالا است. درست است که برای کاهش دمای هوای شهر و از لحاظ روحی و روانی فضای سبز تاثیر مثبتی روی مردم آن شهر می‌گذارد، اما سرانه فضای سبز و نوع گونه درختی باید بر اساس اقلیم، بارش‌ها و میزان منابع آبی آن شهر باشد.
دوستان تاکید کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر بارش‌ها در خراسان رضوی به شدت کاهش داشته است و به دلیل نبود مدیریت درست و استفاده‌های بی‌رویه از آب، سدها و منابع آبی به شدت کاهش یافته است. به نظر می‌رسد که امسال برای تامین آب شرب مجبور شوند از بخش منابع آبی حوزه کشاورزی بزنند تا بتوانند آب شرب را تامین کنند. مانند خورستان که به دلیل کمبود آب به کشاورزان اجازه کشت برنج داده نشد و آب‌ها را به سمت مصرف آب‌های شرب برده شد.
استادیار اقلیم شناسی گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه در حال‌حاضر مشکل اصلی که در جهان به خصوص ایران پیش آمده است استفاده بیش‌اندازه از منابع طبیعی و تولید زباله است و این امر صدمات زیادی به محیط طبیعی زده و باعث تغییر شرایط اقلیمی شده است که نمونه آن خشکسالی و کمبود منابع آبی است.
دوستان ادامه داد: بنابراین باید ذهن مردم را آماده کنیم که در خشکسالی قرار گرفته‌ایم و دچار کمبود منابع آبی هستیم تا بتوانیم در این شرایط و بحران کم آبی زندگی کنیم. همچنین آموزش‌های لازم در این زمینه باید به مردم داده شود و آنها آگاه کنیم تا مصرف بهینه داشته باشند.
مدیران باید مصرف آب را مدیریت کنند
وی تاکید کرد: امسال با توجه کاهش شدید آب سدها، وجود جمعیت چند میلیونی و سیل حضور زائران در مشهد، مدیران باید از الان مصرف آب را مدیریت کنند. بخشی از منابع آبی حوزه کشاورزی را کاهش دهند، میزان برداشت‌ها مدیریت شود و شهروندان و زائران را در خصوص مصرف درست آب آماده کنند.