خانواده کارکرد‌های مهمی دارد که از ابعاد مختلف روان شناختی و جامعه شناختی می‌توان به آن‌ها پرداخت. اعتماد، صمیمیت و تحکیم بنیاد در این نهاد اجتماعی فقط با بودن اعضای خانواده در کنار هم و ایجاد احساس همدلی شدنی است.
امروزه کارشناسان علوم اجتماعی خانواده را امری جهانی شده تصور می‌کنند که هیچ خانواده‌ای (سنتی و مدرن) از این قاعده دور نیست و در معرض پیامد‌های مثبت و منفی قرار می‌گیرد. مسئله مهمی که اکنون در خانواده کم رنگ جلوه می‌کند و حلقه گم شده ارتباطات محسوب می‌شود پرداختن و توجه به تفریح‌های خانوادگی است.
تفریح سالم در زندگی خانواده از اهمیت بالایی برخوردار است. وقتی فضای اجتماعی و خانواده بررسی می‌شود، یکی از نکاتی که باعث شادابی و پویایی جامعه و خانواده می‌شود و اعضای جامعه می‌توانند در آرامش، رفاه، امنیت و سلامت زندگی کنند، گذران اوقات فراغت و تفریح و انجام رفتار‌هایی است که می‌تواند برای جامعه و افراد ایجاد نشاط، تنوع، هیجان و سرزندگی کند.
اگر نگاهی به اطرافمان بیندازیم می‌بینیم که همه اشخاص در طول روز گرفتاری‌ها و برنامه‌های روزمره‌ای دارند که در زندگی آن‌ها تعیین کننده است؛ زیرا پرداختن به امور جاری و روزمره زندگی ضروری است، اما چنانچه زندگی افراد بر مبنای امور جاری و روزمره پیش برود، قطعا افراد دچار احساس خستگی، کسالت، روزمرگی و نداشتن تنوع خواهند شد و در طول زمان دیگر نمی‌توانند به امور روزمره بپردازند.
به نظر می‌رسد یکی از راهکار‌های اساسی برای تزریق مجدد انرژی به افراد، ایجاد فرصت‌های شادی، هیجان، بازی و تفریحات سالم است تا آن‌ها بتوانند با جذب مجدد انرژی و هیجان مسیر زندگی را ادامه دهند و در فعالیت‌های شغلی و حرفه‌ای خود موفق‌تر عمل کنند.
یکی از نکات مهم و تعیین کننده در این باره ایجاد فرصت‌های نشاط و شادی در خانواده هاست. خانواده دارای کارکرد‌های متعددی است که همه این کارکرد‌ها باید به خوبی ایفای نقش کنند. فرصت‌های شاد و مفرح در فضای اجتماعی کارکرد‌های خانوادگی را سرعت می‌دهد.
امروزه یکی از آسیب‌هایی که در فضای خانواده‌ها مشاهده می‌شود این است که خانواده‌ها به طور عمومی درگیر امور جاری و روزمره هستند. چنانچه فرصت‌هایی فراهم نشود تا خانواده بتواند شادی، نشاط، هیجان و تنوع را خلق کند، بعد از مدتی آن خانواده بدون هیجان و راکد می‌شود و ساعت‌های کنار هم بودن اعضای خانواده برای آن‌ها جذابیتی ندارد.
همین موضوع باعث می‌شود که خانواده در طول زمان جذابیت چندانی برای اعضا نداشته باشد؛ بنابراین جمع‌های بیرون از خانواده برای اعضا جذاب می‌شود. نداشتن جذابیت جمع‌های خانوادگی یکی از مشکلات جامعه امروز است و این جذابیت بخشی در حوزه کارکردی است که خانواده محلی برای شاد شدن، گفتگو و ارتباط ندارد و شادی، هیجان و نشاط در فضایی بیرون از خانواده به دست می‌آید و همین موجب از هم پاشیدگی جمع‌های خانوادگی می‌شود.
اما مطلوب این است که در کنار خانواده فرصت‌های شادی و تفریح و هیجان را خلق کنیم که اولا در کنار خانواده بودن حفظ شود و دوم اینکه فضای تفریحی و شادی و فرصت تنوع و هیجان برای همه درکنار اعضای خانواده فراهم شود.
متأسفانه امروزه نداشتن برنامه‌ای برای تفریح و شادی و هیجان در خانواده‌ها یکی از معضلات اصلی است و چنانچه مسائلی مانند سلامتی، درآمد و رفاه برای خانواده مهم باشد، می‌تواند کارکرد‌های اجتماعی خود را به درستی ایفا کند، اما متأسفانه امروزه فراهم کردن فرصتی برای تفریح، شادی، نشاط و هیجان برای خانواده مهم نیست و بسیاری از خانواده‌ها برنامه‌ای جدی برای تفریح ندارند، در حالی که امروزه با هرسطحی از درآمد اقتصادی و انواع ابزار‌ها و فرصت‌های موجود می‌توان شادی و نشاط را برای خانواده فراهم کرد.
هنگامی که شادی و هیجان را در خانواده جدی نمی‌گیریم به ابزار‌های موجود، دم دستی و کم هزینه اکتفا می‌کنیم. رسانه بهترین ابزار دم دستی موجود برای اعضای خانواده است که ضمن سرگرم کننده و بدون هزینه بودن، باعث می‌شود اشخاص از جمع خانوادگی دور شوند و به نوعی انسجام خانوادگی صورت نگیرد.
ممکن است استفاده از ابزار‌های دم دستی موجب شادی لحظه‌ای شود، اما یقینا انسجام خانواده حفظ نمی‌شود و آن ابزار‌ها معمولا تفریح‌های انفرادی پایداری نیستند و ضروری است که خانواده‌ها تجدید نظری درباره تفریح، نشاط و برنامه ریزی ویژه با بضاعت مالی خود داشته باشند.
ضمن اینکه با توجه به شرایط زیستی، محیطی و منازل مسکونی، برنامه ریزی در زمینه تفریح به طور جدی‌تر خودنمایی می‌کند و هر اندازه تفریح در فضای خانواده فراموش شود، کارکرد‌های اجتماعی خانواده نیز کاهش می‌یابد.
خانواده‌ای که آسیب ببیند، جامعه را نیز دچار آسیب می‌کند و به جرئت می‌توان گفت که یکی از دلایل اصلی مؤثر در جذابیت نداشتن خانواده این است که خانواده به آرامی کارکرد‌های خود را از دست بدهد؛ به این ترتیب در جمع‌های خانوادگی که به آرامی جذابیت خود را از دست می‌دهند افراد به طور مجزا برنامه‌های شخصی، تفریحی و هیجان آفرین را دنبال می‌کنند و تجدید نظر خانواده در زمینه تفریح و نشاط متناسب با شرایط خانوادگی، بافت فرهنگی و اجتماعی و وضعیت اقتصادی، بهترین برنامه ریزی در این بخش است.
یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها چگونه گذراندن اوقات فراغت است که به شکل‌های متفاوتی سپری می‌شود. تفریح سالم با کاهش اختلالات بیماری در افراد، باعث سرزندگی و نشاط آن‌ها و مشارکت بیشتر افراد در زندگی اجتماعی می‌شود. تفریحات سالم از نیاز‌های خانواده‌ها و جوامع است و به همین دلیل نقش مؤثری در شادابی جامعه دارد.
از سوی دیگر جامعه نیازمند فرهنگ سازی درحوزه تفریحات سالم در اوقات فراغت است و این مسئله جز با همیاری و هم افزایی مردم و مسئولان تحقق نمی‌یابد.