ملیحه ابراهیمی | شهرآرانیوز - برای خود من بار‌ها پیش آمده است که وقتی پشت چراغ قرمز طولانی سه‌راه خیام ملک‌آباد توقف می‌کنم، رفتار‌های ترافیکی اطرافیانم را زیر ذره‌بین می‌برم. هیچ‌وقت دلیل رفتار آن دسته رانندگانی را که در ردیف سوم یا همان گردش به راست توقف می‌کنند، نمی‌دانم! چرا وقتی بنا ندارند گردش به راست کنند، مسیر را برای خودرو‌های پشت‌سر که قصد گردش دارند، می‌بندند؟! یا آن‌هایی که همیشه دوست دارند روی خطوط خیابان رانندگی کنند، درحالی‌که اگر بین خطوط برانند، ترافیک کمتر یا دست‌کم روان‌تر می‌شود. از خودرو‌های عادی که برای فرار از ترافیک در خط ویژه گاز می‌دهند یا موتورسیکلت‌ها نگویم که هرکدامشان با مانور‌هایی که بین خودرو‌ها می‌دهند، دنیایی دارند وصف‌ناشدنی.
در بین این اتفاق‌های تکراری، همیشه این سؤال برایم بی‌جواب مانده است که چرا وقتی یک نیروی پلیس راهنمایی و رانندگی با یک دسته قبض جریمه سر چهارراه حضور دارد، همه کاربران ترافیکی حتی همان عابرپیاده تلاش می‌کنند به بهترین شکل رفتار کنند، اما در غیر این صورت فارغ از رعایت هر قوانینی تخته گاز به سمت مقصد می‌روند؟! درباره آموزش و فرهنگ‌سازی به‌سراغ سرهنگ علیرضا رحیمی، رئیس اداره آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور استان خراسان‌رضوی رفتیم. او نکاتی را درباره همراهی و مشارکت مردم با پلیس راهور و همچنین طرح‌هایی که به بهبود انضباط ترافیکی کمک می‌کند، مطرح کرد که در ادامه باهم می‌خوانیم.
رعایت چند نکته ساده باعث برقراری انضباط ترافیکی حتی در ساعت‌های اوج ترافیک می‌شود.
رعایت قوانین راهنمایی‌ورانندگی در زمان رانندگی
تغییر رفتار مثبت در زمان رانندگی، به‌عنوان نمونه بردباری به خرج دادن
بدون عصبانیت و پرخاشگری رانندگی‌کردن
استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی به‌جای خودرو شخصی و کاهش آمار تک‌سرنشینی
استفاده از دوچرخه به‌عنوان حمل‌ونقل سبز و پاک برای کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی
جایگزین‌کردن پیاده‌روی به‌جای استفاده از خودرو شخصی برای مسیر‌های نه‌چندان دور
بی‌توجهی به جلو و جوانب
رعایت‌نکردن حق تقدم
سرعت غیرمجاز
نکته: بی‌توجهی به جلو و رعایت‌نکردن حق تقدم، بیشترین نقش را در بروز تصادف‌ها دارند و سرعت، عاملی مهم در شدت تصادف‌ها به شمار می‌آید.
برابر آیین‌نامه راهنمایی‌ورانندگی، پس از برخورد دو وسیله نقلیه با یکدیگر، رانندگان وسایل نقلیه موظف‌اند خودروهایشان را به منتهاالیه سمت راست خیابان منتقل و در امن‌ترین نقطه متوقف کنند و در صورت نیاز با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرند. اگر علت تصادف مشخص و مقصر حادثه عهده‌دار تصادف است و سقف خسارت تا ۲۰ میلیون تومان است، نیاز به حضور پلیس در محل نیست. در این صورت، دو طرف می‌توانند به واحد بیمه فرد مقصر مراجعه کنند. فقط به این نکته توجه کنیم که اگر رفتن به بیمه به روز دیگری موکول شده، واجب است علاوه بر شماره تماس از یکدیگر کارت شناسایی معتبر دریافت کنیم.
اگر تصادفی به جرح یک یا چند نفر منجر شد، رانندگان وسیله نقلیه نباید صحنه تصادف را تغییر بدهند. فقط صحنه را ایمن‌سازی کنند؛ مثل آگاه‌سازی دیگر رانندگان برای جلوگیری از برخورد دوباره با وسایل نقلیه و فرد مصدوم تا رسیدن نیروی‌های پلیس و اورژانس و اگر لازم باشد آتش‌نشانی. با علائم هشداردهنده مثل مثلث احتیاط و نور چراغ موبایل، پارچه و... باید دیگر رانندگان را از حادثه مطلع کرد.
صحنه تصادف بدون کوچک‌ترین تغییری تا رسیدن واحد‌های انتظامی، راهور و نیروی انتظامی، خودرو سازمان فردوس‌ها و آتش‌نشانی باید دست‌نخورده باقی بماند. مهم‌ترین اقدام، ایمن‌سازی محیط تصادف است که طبق تصادف‌های جرحی که توضیح دادیم، باید انجام شود.
ناحیه ایمن‌سازی باید هفتاد متر از صحنه تصادف فاصله داشته باشد.
از ورود افراد غیرمسئول به هر دلیلی مثل عکاسی، کارشناسی، بازدید از سر کنجکاوی و... خودداری شود.
توقف و تماشای دیگر خودرو‌ها در محل حادثه باعث بروز دوباره تصادف می‌شود.
آثار به‌جامانده از تصادف در محل مثل خرده‌شیشه، تکه‌های شکسته‌شده سپر و... باید جمع‌آوری شود و اگر بنزین و گازوئیل ریخته شده است، باید با واحد‌های شهرداری برای نظافت تماس گرفته شود.
چنانچه وسیله‌ای قادر نباشد حرکت کند، برای رفع موانع ترافیکی بهتر است با خودروبر تماس گرفته شود.
پلیس راهنمایی‌ورانندگی بر این باور است که اجرای طرح‌های آموزشی و فرهنگ ترافیکی در ارتقای انضباط ترافیکی نقشی بسزا دارد. پلیس راهور در سال‌های گذشته بهترین تعامل‌های ترافیکی را با کاربران ترافیکی داشته است. نمونه‌ای از این مشارکت عبارت است از:
این طرح یکی از طرح‌های قدیمی پلیس راهور است که به سال ۱۳۸۴ بازمی‌گردد. دانش‌آموزان مقطع دبستان گروه هدف «همیاران پلیس» هستند که با فراگیری آموزش‌های راهنمایی‌ورانندگی از سوی پلیس راهور در محل مدرسه یا فرهنگ‌سرا‌های شهر با مسائل ترافیکی حوزه کودکان آشنا می‌شوند و در صورت مشاهده تخلفی به پدر و مادر و اعضای خانواده خود تذکر می‌دهند.
دانش‌آموزان مقطع متوسطه اول اجراکننده این طرح هستند. این گروه از همیاران اعضای منتخب در مدرسه خود هستند که به ایمنی رفت و آمد دانش‌آموزان مدرسه کمک می‌کنند.
دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم با آموزش‌های دسته‌بندی که توسط پلیس راهور می‌بینند مجری برقراری ایمنی رفت و آمد در فضای بیرونی مدرسه هستند.
این طرح را معلم‌های مدارس مشهد اجرا می‌کنند. افراد عضو این طرح در ساعت‌های زیادی آموزش‌های ترافیکی را ضمن خدمت فرا گرفته‌اند.
این طرح مانند طرح‌های قبلی در بستر آموزش‌وپرورش انجام شده است و معلم‌های خانم به‌عنوان سفیران آموزشی، آنچه را آموزش دیده‌اند در ساعت‌های درسی به دانش‌آموزان منتقل می‌کنند.
این طرح در جامعه برای اصناف مختلف، ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی در دست اجراست و اعضای این طرح موظف‌اند نکات لازم را به دیگر ان آموزش دهند. پلیس‌های افتخاری در اقدامات ترافیکیِ مناسبت‌های خاص به کمک پلیس راهور می‌آیند.
از بستر شورای اجتماعی محلات تعداد ۱۲ نفر ترافیک یار در هر منطقه از شهر انتخاب می‌شوند. هم اکنون منطقه ۱۰ به عنوان منطقه نمونه آزمایشی، مجری این طرح است. افراد منتخب در هر محله رابط بین پلیس راهور، شهرداری و محلات هستند که علاوه بر شناسایی مشکلات ترافیکی برای رفع آن‌ها انجام وظیفه می‌کنند.
این طرح با مشارکت شهرداری مشهد از سال ۱۳۹۸ شروع شده و اکنون در پنج گام درحال اجراست. از نتایج این طرح می‌توان به کاهش آمار جرح و فوت عابران پیاده، توقف خودرو‌ها پشت خط ایست، بهسازی، آشکارسازی و روسازی و هوشمندسازی چراغ‌های فرماندهی ۱۳۷ تقاطع از مجموع ۱۷۷ تقاطع شهر اشاره کرد.
این طرح با هماهنگی شهرداری و پلیس راهور در مرحله مطالعه مهندسی برای اجرای گام اول یک منطقه ترافیکی مثل «توس» است که به‌عنوان نمونه آزمایشی انتخاب شده است. مباحث مهندسی ترافیکی شامل رفع نواقص، آشکارسازی، ایمن‌سازی و... در این طرح انجام می‌شود. تمرکز این دو ارگان بر آموزش و برخورد قانونی برای کاهش ترافیک و تصادف است. همچنین کنترل وضعیت ترافیکی هدف اجرای این طرح در دیگر مناطق شهری است.