«قلم» یک لغت است که در واقع بیانگر یک ابزار نویسندگی به شکل مدادهای چوبی و ابزار سنتی نوشتن است، اما آخرین باری که هر کدام از ما به معنی واقعی «قلم» در دست گرفته‌ایم چه زمانی بوده است؟ آخرین باری که هنوز خبری از مدادهای مغزی و خودکارهای رنگارنگ نبوده است و شاید هم در یک جلسه کنکور که باید با قلم مدادی تست زد.
این چند جمله بالا پرداختن به واژه قلم بود اما اصطلاح قلم بسیار دور از این واژه است، روز 14 تیر در تقویم به عنوان روز قلم نامگذاری شده است، اما نه به خاطر یک شیء، که به خاطر اندیشه‌ای که می‌تواند در قالب یک قلم نمایان شود.
نامگذاری روز 14 تیر به عنوان روز قلم تاریخی کهن دارد که البته به شکل رسمی بعد از انقلاب این اتفاق افتاده است که مورد بحث ما نیست، ما در اینجا درباره قلم و آنچه می‌نویسد بیشتر صحبت می‌کنیم.
قلم روایتگر است، روایتگر یک اتفاق، یک اندیشه، یک تفسیر و یا یک داستان، هر قلمی که بر روی صفحه‌ای به نگارش می‌آید از پس ذهنی حرف می‌زند و این یعنی یک اتفاق مثبت و ارزشمند رقم خورده است، در دنیای امروزی ما جایگاه آنچه «اندیشه» است، کجاست؟
دنیای امروزی ما که غرق در رفتارهای پوپولیستی و متحجرانه است جایی برای اندیشه‌های بکر انسانی گذاشته است؟ یقینا وقتی آنچه مقابل اندیشه و فکر می‌ایستد و رشد می‌کند در مقابل باعث تنزل جایگاه اندیشه که همان قلم است، می‌شود و در چنین زمانه‌ای پرداختن به جایگاه اندیشه و قلم که در واقع همان آگاهی دادن است، نتایج مثبتی در بر دارد.
مصداق پرداختن به حوزه آگاهی و اندیشه را باید بیشتر تشریح کنیم، نکته‌ای که تا به اینجا ملموس است این است که ما در هر حوزه‌ای امروزه به آگاهی دادن نیاز داریم، از حوزه سلامت گرفته که می‌تواند یک پزشک نویسنده این آگاهی را منتقل کند تا حوزه فرهنگ و مطالعات و سیاست و معضلات اجتماعی، این‌ها همه آن چیزی هستند که می‌توان به موجب ایجاد آگاهی در این زمینه‌ها، شرایط مناسب‌تری را برای رشد جامعه فراهم کرد.
کشور ما از سالیان دور و شاید بتوان گفت از همان لحظه که قلم روی صفحه به نگارش آمد نویسندگان نامداری داشته است که اکنون هم از این نعمت بی‌بهره نیست، اما نکته اساسی در راستای بهره گرفتن از این فرصت، همکاری نهادهای دولتی و البته همت فعالان این حوزه است، اولین بحث در نویسندگی اندیشمند بودن و آزادگی در فرد نویسنده است که آنچه را که بر ذهنش می‌گذرد به قلم تحریر در آورد، اما نکته بعدی حمایت متولیان فرهنگی جامعه است، ایجاد فرصت برای رشد اندیشه‌های انسانی در جامعه و به موجب آن فراهم کردن فرصت آگاهی دادن به اجتماع، نکته مهمی است که از طریق نهادها و به ازای فرصت دادن به نویسندگان امکان‌پذیر است.
به طور قطع در آستانه روز قلم می‌توان به این فکر کرد که به موجب آگاهی دادن در جامعه و ایجاد خرد جمعی که به دو عامل اندیشه و نهادهای دولتی بستگی دارد، رشد و بلوغ جامعه با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.