سعید کریم پور | شهرآرانیوز؛ معدن یکی از بخش‌هایی است که ظرفیت زیادی برای توسعه دارد به طوری که برخی معتقدند ایران می‌تواند با سرمایه گذاری در حوزه صنایع تبدیلی در معادن میزان اتکای خود به درآمد‌های نفتی را کاهش دهد. در این میان خراسان رضوی به دلیل استقرار حوزه‌های معدنی مهم مانند سنگان خواف نقش مؤثری را در تحقق افزایش نقش معادن در رشد اقتصادی کشور ایفا می‌کند.
آمار‌ها نشان می‌دهد که اکنون ۹۹۰ پروانه بهره برداری معتبر معدنی با ذخیره ۲.۸۸ میلیارد تن و استخراج اسمی ۵۶ میلیون تن با سرمایه گذاری ۲۹ هزار و ۲۶۶ میلیارد ریال و اشتغال زایی برای ۱۲ هزار و ۳۴۸ نفر در خراسان رضوی فعال است. با وجود چنین ظرفیتی فعالان بخش معدن می‌گویند که وجود برخی از موانع مانند فرسودگی ماشین آلات سبب شده تا نتوانیم از ظرفیت‌های این بخش به خوبی استفاده کنیم.
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفتگو با شهرآرا می‌گوید: بیش از ۷۰ درصد ماشین آلات معادن استان فرسوده است.
احمدرضا صفار طبسی می‌افزاید: با اینکه تولید ماشین آلات معدنی در کشور پاسخگوی نیاز معادن کشور نیست، عوارض گمرکی سد بزرگی برای واردات این ماشین آلات به حساب می‌آید. ضمن اینکه باید این نکته را در نظر گرفت که فعالیت‌های معدنی گاه فرسودگی بالایی بر ماشین آلات تحمیل می‌کند. از این رو باید نگران آینده باشیم چرا که اگر تصمیم جدی برای تسهیل و مانع زدایی از فرآیند واردات و نوسازی ماشین آلات معدنی گرفته نشود، شرایط نه تنها ثابت نمی‌ماند بلکه به مرور وخیم‌تر نیز خواهد شد.
وی درباره فاصله ایران با دیگر کشور‌ها به لحاظ بهره مندی از ماشین آلات و تجهیزات معدنی نیز می‌گوید: از منظر حرکت جهان از انقلاب صنعتی چهارم به سمت انقلاب صنعتی پنجم، معادن ایران را می‌توان به دو دسته بزرگ و کوچک تقسیم کرد که معادن بزرگ معمولا همگام با تحولات فناوری‌های موج چهارم پیش می‌روند. در صورتی که معادن کوچک با توجه به شرایطی که دارند، سریع‌تر می‌توانند به فناوری‌های جدید مجهز شوند. البته این موضوع نیازمند برنامه ریزی جامع، تخصیص اعتبار و آموزش است. رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی بیان می‌کند: تجهیزات و ماشین آلات موجود در ایران بیشتر عمر بالای ۲۰ سال دارند و فرسوده به حساب می‌آیند.
از این رو چنین تجهیزاتی هزینه‌های تعمیر و نگهداری بسیار بالایی داشته و اگر تدبیر درستی در واردات تجهیزات به روز اندیشیده نشود، به بحران ماشین آلات در معادن دچار می‌شویم. وی بیان می‌کند: استفاده از ماشین آلات پیشرفته با قابلیت‌های بالا در صنعت به ویژه در پروژه‌های عمرانی و معدنی زمینه را برای طراحی و اجرای طرح‌های بزرگ فراهم می‌آورد و به این ترتیب این دسته از ماشین آلات نقش ویژه‌ای در توسعه و بهره برداری از معادن استان دارند. نباید از یاد برد که ماشین آلات نقش بازو را برای معادن ایفا می‌کنند.
حال می‌توان تصور کرد معدن داری در خراسان رضوی با دستان بسته چه شرایطی می‌تواند داشته باشد. صفار طبسی اضافه می‌کند: با توجه به اینکه عمر مفید تجهیزات و ماشین آلات معدنی بین ۵ تا ۱۰ سال است و با عنایت به ظرفیت کم تولید ماشین آلات داخلی، همچنان نیاز مبرمی به واردات این تجهیزات احساس می‌شود. اگر این مهم به موقع صورت نپذیرد، شاهد راکد ماندن معادن بیشتری خواهیم بود، زیرا در حال حاضر ماشین آلات فرسوده‌ای در اختیار داریم که هزینه تعمیر و نگهداری آن بسیار زیاد بوده و مقرون به صرفه نیستند.
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی درباره مشکلات واردات ماشین آلات معدنی و خواب آن در گمرکات می‌گوید: مشکلات ارزی و گمرکی از دلایل اصلی بلاتکلیف ماندن تجهیزات معدنی در مرزهاست. با وجود جذب سرمایه خارجی و امکان مالی، واردات ماشین آلات به استان به دلیل بروکراسی پیچیده و قوانین ناکارآمد با مشکل روبه رو شده است. اکنون میزان تعرفه واردات گمرک برای تجهیزات معدنی ۱۰ درصد تعیین شده، اما فعالان معدنی تأکید دارند باید این رقم به یک درصد کاهش یابد.
معاون معادن و صنایع معدنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی هم در گفتگو با شهرآرا با تأیید فرسوده بودن ۷۰ درصد ماشین آلات معدنی در استان می‌گوید: با توجه به ضرورت نوسازی ماشین آلات معدنی، با پیگیری‌های صورت گرفته از سوی وزارت صمت، واردات ماشین آلات معدنی زیر ۵ سال ساخت که مشابه داخلی ندارند، آزاد است. همچنین واردات ماشین آلات معدنی تا ۱۰ سال ساخت نیز با توجه به فلزی و یا غیرفلزی بودن معدن مانعی ندارد. به عبارتی براساس نوع معدن، تعداد ماشین آلاتی که مجوز واردات می‌گیرند، مشخص می‌شود.
محمد توکلی می‌افزاید: از زمان حل مجوز واردات تاکنون ۱۰۰ عدد ماشین آلات معدنی وارد خراسان رضوی شده است. پیش بینی می‌شود با مساعدت‌های در نظر گرفته شده در ماه‌های آینده شاهد واردات تعداد بیشتری ماشین آلات معدنی به استان باشیم. وی با بیان اینکه در سال جاری پیش بینی شده که بخش معدن رشد ۹ درصدی داشته باشد، بیان می‌کند: آمار‌ها نشان می‌دهد که اکنون این میزان رشد در خراسان رضوی محقق شده است. همچنین در کنار رشد معادن درصدد تعیین تکلیف ۵۳۲ معدن راکد استان نیز هستیم تا روند رشد بخش معدن شتاب بیشتری بگیرد.