رنگ آمیز|شهرآرانیوز، برای بررسی به‌سراغ کسبه یکی از پررونق‌ترین و قدیمی‌ترین راسته بازار‌های فروش میوه در میدان شهدای مشهد می‌روم. سلیمی، از فروشندگان این میدان، معتقد است قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش یافته است و می‌گوید: ما هرسال از یک هفته مانده به یلدا، به‌دلیل استقبال خرید، ساعت ۵ عصر همه بارمان فروش رفته بود، اما امسال یک روز به یلدا مانده و هنوز انبارمان پر از هندوانه است.
وی ادامه می‌دهد: اصلا قیمت هندوانه گران نشده است، حتی قیمت سال قبل ۱۵هزار تومان بوده و امسال هندوانه را ۱۰هزار تومان می‌فروشیم، اما مردم توان خرید ندارند!
وی با بیان اینکه مردم قرض می‌کنند تا سفره یلدا را حتی کوچک‌تر برگزار کنند، گفت: خانواده‌ای مشتری من هستند که همیشه ۵۰۰هزار تومان خرید می‌کردند، اما الان رسیده به ۱۵۰هزار تومان.
یوسفی، از دیگر کسبه، آرزو می‌کند که مردم امسال جشن شب چله را پرشور برگزار کنند تا بازار یلدایی تکانی بخورد و رونق بگیرد. این فروشنده نیز می‌گوید: سه روز است بار آورده ایم برای یلدا، اما فروشمان از روز‌های عادی هم کمتر است و نصف شده و روی دستمان مانده است. آقای شاد، همسایه او، نیز می‌گوید: کسانی که پارسال پنج کیلو می‌خریدند، امسال یک کیلو می‌خرند و خرید آناناس و موز هم فقط برای عروس و دامادهاست که مراسم «چله برون» دارند.
رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار مشهد دراین‌باره می‌گوید: امسال شاهد فراوانی میوه و کاهش خرید مردمیم. او قیمت ۲ میوه ویژه یلدا (هندوانه و انار) را بدون افزایش اعلام می‌کند که در مشاهدات میدانی حتی در خرده‌فروشی‌ها زیر قیمت هم بفروش می‌رسید.
در ادامه به‌سراغ یکی از شیرینی‌فروشی‌های شهر در میدان توحید می‌روم. سامان‌نژاد، هرسال در چنین شب‌هایی با صف فروش شکلات و شیرینی، قبل از کرونا، روبه‌رو بوده است با تأکید بر گرانی ۱۰۰درصدی شیرینی نسبت به سال قبل، می‌گوید: شیرینی و شکلات در اولویت مردم نیست و خریدهایشان هم در حد وزن «گرم» و فقط برای تزیین است و اغلب هم برای مراسم «چله» عروس‌هاست. او ابراز امیدواری می‌کند که در شب‌های آینده بازار این صنف تکانی بخورد.
میرزایی، از دیگر شیرینی‌فروشان قدیمی، در این خیابان مرکزی شهر نیز با صراحت می‌گوید: بازار فروش شیرینی امسال افتضاح است و اولویت آخر مردم شده است. چون برخی مردم برای نان شب مانده‌اند، پس شیرینی جایی در سبد خریدشان ندارد.
فرزانی، رئیس اتحادیه شیرینی‌فروشان مشهد، نیز از افزایش قیمت برخی شیرینی‌ها خبر می‌دهد و می‌گوید: به‌دلیل گرانی، مردم دیگر فقط در مناسبت‌ها و آن هم به میزان مصرف، شیرینی می‌خرند و تا امروز با کاهش ۵۰درصدی فروش روبه‌رو شده‌ایم.
پس از شیرینی نوبت بررسی پرمصرف‌ترین کالا در بلندترین شب سال است. رجب‌زاده، مدیر داخلی یکی از فروشگاه‌های معروف آجیل در مشهد است و هرسال با «صف طولانی خرید» در هفته آخر پاییز روبه‌رو بوده است. او ابراز می‌کند: امسال مثل سال‌های قبل از کرونا صف برای خرید آجیل تشکیل نشده است، اما همچنان رونق خرید را داریم. بااین‌حال برای همکارانمان بازار به‌شدت کساد شده است.
یک فروشنده دیگر خشکبار که ۴۰ سال فروشگاه آجیل در میدان شهدا دارد نیز از تغییر شغلش به میوه‌فروشی تعریف می‌کند که کسادی فروش آجیل در سال‌های گذشته باعث ورشکستگی‌اش شده است.
در ادامه به بازار خشکبار «مصلی» می‌روم. این منطقه که به‌عنوان بورس خرید و فروش موادغذایی از قدیم در مشهد شهرت دارد، بسیار خلوت‌تر از همیشه است! پای صحبت مردم و کسبه می‌نشینم.
اصلی، از کسبه مصلی، می‌گوید: فروش داریم، اما مردم کمتر پسته و آجیل و خشکبار لوکس می‌خرند و بیشترین فروشمان «نخود و کشمش» و تخمه است که دلیل آن واضح است؛ چون این اقلام ارزان‌اند.
خانم بهمنی، یک خریدار، بسته‌ای بادام‌خاکی در دست دارد و می‌گوید: سعی کردم آجیل‌ها را جدا بخرم از جنس ارزان‌تر و مثلا تخمه ژاپنی، پسته، برگه آلو و زردآلو نخریدم. همین تخمه آفتاب‌گردان و بادام‌خاکی برایمان کافی است.
آقای محبی هم که در حال خرید شکلات است، با صورت خندان می‌گوید: ما امسال مشارکتی شب چله می‌گیریم، یعنی دنگی‌دونگی! هر خانواده مبلغی گذاشت و یک نفر مأمور خرید شد تا فشار کمتری به پدرمان بیاید و دل مادر هم شاد باشد که امسال هم دور کرسی بچه‌هایش را جمع کرده است.
کاسبان خشکبار مصلی اما اغلب ناراضی‌اند، چون امسال باز هم به رونق سال‌های قبل از کرونا برنگشته‌اند.
به گفته محمدی، فروشنده آجیل، دلیل گرانی آجیل افزایش قیمت دلار است و مردم نیز حال و حوصله گذشته را ندارند و مهمانی‌های سنتی خانوادگی مثل سابق برقرار نیست؛ اما شاگرد آقای محمدی با او مخالف است و معتقد است واقعیت این است که جیب مردم خالی است، وگرنه همه دوست دارند جشن یلدا بگیرند.
رئیس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار مشهد نیز معتقد است پس از کرونا خرید‌ها افزایش یافته، اما «حجم» خرید‌ها کاهش داشته است.
وی از افزایش ۱۵درصدی قیمت آجیل و خشکبار نسبت به سال گذشته خبر داد و اعلام کرد: اکنون قیمت هر کیلو آجیل شیرین از ۱۹۰ تا ۶۵۰هزار تومان در بازار مشهد است.
مشاهدات میدانی از کم‌فروغی بازار یلدا در ساعاتی مانده به برگزاری جشن «چله» خبر می‌دهد و خرید‌های مردم در میوه از «سبد» به «کیلو» و در آجیل و شکلات از «کیلو» به «گرم» رسیده است. مشهدی‌ها امسال هم کرسی شب چله را برپا می‌کنند، اما طبق گفته مردم و کسبه، بسیاری این سفره را «تزیینی» و نه «مصرفی» می‌چینند.