محمد عبدالهی
کارشناس مراقب سلامت ناظر مرکز خدمات
جامع سلامت حضرت خدیجه مهرآباد
۲۰ دی ماه مصادف بود با سالروز شهادت میرزا محمدتقی‌خان فــراهانی.
او مــــشهور به امیرکبیر صــدراعــظم‌های ایــران در زمان نــــاصرالدین شاه قاجار بود.
امـــیر کبیر خدمات فراوانی به ایران داشته است که از بهترین اصلاحات او در دوران خدمتش می‌توان به آغاز برنامه واکسیناسیون سراسری اشاره کرد. سال ۱۲۶۴ قمرى، نخستین برنامه دولت ایران براى واکسن زدن به فرمان امیرکبیر آغاز شد. در آن برنامه، کودکان و نوجوانان ایرانى را آبله‌کوبى مى‌کردند. نقل است که چند روز پس از آغاز آبله‌کوبى به امیر کبیر خبردادند که مردم از روى ناآگاهى نمى‌خواهند واکسن بزنند. به‌ویژه که چند تن از فالگیر‌ها و دعانویس‌ها در شهر شایعه کرده بودند که واکسن زدن باعث راه یافتن جن به خون انسان مى‌شود. هنگامى که خبر رسید ۵ نفر به علت ابتلا به بیمارى آبله جان باخته‌اند، امیر بى‌درنگ فرمان داد هر کسى که حاضر نشود آبله بکوبد باید ۵ تومان به صندوق دولت جریمه بپردازد. او تصور مى‌کرد که با این فرمان همه مردم آبله مى‌کوبند. اما نفوذ سخن دعانویس‌ها و نادانى مردم بیش از آن بود که فرمان امیر را بپذیرند. شمارى که پول کافى داشتند، ۵ تومان را پرداختند و از آبله‌کوبى سرباز زدند. شمارى دیگر هنگام مراجعه مأموران در آب انبار‌ها پنهان مى‌شدند یا از شهر بیرون مى‌رفتند. روز ۲۸ ماه ربیع‌الاول به امیر اطلاع دادند که در همه شهر تهران و روستاهاى اطراف آن فقط ۳۳۰ نفر آبله کوبیده‌اند. در همان روز، پاره‌دوزى را که فرزندش از بیمارى آبله مرده بود، به نزد او آوردند. امیر به جسد کودک نگریست و آنگاه گفت: ما که براى نجات بچه‌هایتان آبله‌کوب فرستادیم. چند دقیقه دیگر، بقالى را آوردند که فرزند او نیز از آبله مرده بود. این بار امیرکبیر دیگر نتوانست تحمل کند. روى صندلى نشست و با حالى زار شروع به گریستن کرد. امیر اشک‌هایش را پاک کرد و گفت: تا زمانى که ما سرپرستى این ملت را بر عهده داریم، مسئول مرگشان ما هستیم.
برنامه گسترش ایمن‌سازی در ایران در سال ۱۳۶۳ با هدف ایجاد مصونیت فعال در گروه سنی زیر یک سال در برابر بیماری‌های دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، سرخک، سل و فلج اطفال آغاز شد.
درسال۱۳۷۲ برنامه ایمن‌سازی هپاتیت B در برنامه گسترش ایمن‌سازی ادغام شد و ایمن‌سازی سراسری سرخک و سرخجه که طی آن ۲۳ میلیون نفر جمعیت رده سنی ۵_۲۵ سال واکسینه شدند، واکسن سه‌گانه سرخک و سرخجه و اوریون جایگزین واکسن سرخک در برنامه ایمن‌سازی جاری شد. دستیابی به پوشش بالای ۹۵ درصدی سبب شد تا بیماری‌هایی که در ۳۰ سال گذشته موارد بالایی از مرگ و میر کودکان جامعه را تشکیل می‌دادند، کاهش چشمگیری پیدا کند. موفقیت در برنامه‌های حذف کزاز نوزادی، ریشه‌کنی فلج اطفال، حذف سرخک و سرخجه مادرزادی و کنترل بیماری دیفتری از مهم‌ترین دستاورد‌های برنامه توسعه ایمن‌سازی است. برنامه گسترش ایمن‌سازی در نزدیک به سه دهه از آغاز برنامه و با اتکا به شبکه گسترده بهداشتی درمانی، در راستای کنترل، حذف و ریشه‌کنی بیماری‌های هدف ایران را در جایگاه والایی از نظر بهداشتی قرار داده است. کارشناسان در مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی و پایگاه‌های سلامت و بیمارستان‌ها و بهورزان در خانه‌های بهداشت انجام واکسیناسیون و گزارش‌دهی و پیگیری موارد بیماری‌ها را به سطوح بالاتر برعهده دارند. بیماری‌های فوق در کودکان شایع بود و معلولیت‌های آن‌ها سالیان متمادی فرد را درگیر می‌کند پس با واکسیناسیون می‌توان از انتشار بیماری در جامعه جلوگیری کرد.