بیست و دوم دی‌ماه، جمعی از دست اندرکاران حوزه گردشگری مشهد کارگاهی بین المللی را تشکیل دادند که «ارتقای فرهنگ میزبانی» مهم ترین هدف آن بود.
محبوبه عظیم‌زاده- در این کارگاه که به همت مدیریت گردشگری و امور زائران شهرداری مشهد و با حضور مؤسسات برتر علمی آموزشی ایتالیا در هتل پردیسان برگزار شد، استادان داخلی و خارجی در سه محور گردشگری پایدار، گردشگری خلاق و مهمان پذیری و مهمان نوازی به صحبت پرداختند. دیپلماسی عمومی، جا انداختن فرهنگ گفتگو و استفاده از تجارب مشابه در این زمینه، از دیگر صحبت‌های مطرح شده در این کارگاه بود.
گردهمایی مسئولان برای استقبال نوروزی از زائران
نرگس شالچیان، مدیر گردشگری و امور زائران سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد، در ابتدای این کارگاه آموزشی گفت: «مشهد به دلیل ظرفیت ویژه‌ای که در زمینه جذب گردشگر دارد باید تمام همت خود را به کار بگیرد تا امکانات لازم را در حوزه گردشگری به نحو احسن فراهم کند.»
او افزود: «امروز گرد هم جمع شدیم تا از تجربیات یکدیگر استفاده کنیم و بتوانیم نوروز۹۹ در کنار یکدیگر، شرایط مطلوبی را برای زائران و مسافران مشهد فراهم کنیم.» حسین کشیری مشاور شهردار در امور بین الملل نیز گفت: «شهرداری مشهد در سه حوزه اصلی راهبرد‌هایی را تدوین کرده است.»
فعالیت در سازمان‌های بین المللی، استفاده از تجربیات بین المللی و معرفی شهر مشهد در صحنه بین المللی برای ایجاد یک برند بزرگ‌تر برای جذب گردشگر، ۳ برنامه اصلی شهرداری بود که کشیری از آن نام برد. او این نشست را گامی در راستای برنامه دوم دانست.
میراث کشور، مهم‌ترین منبع گردشگری
استفانو سانتس، عضو هیئت علمی دانشگاه ناپل ایتالیا و مدیر ارزیابی طرح‌های اتحادیه اروپا در حوزه گردشگری پایدار در بخش اول این کارگاه درباره گردشگری پایدار گفت: «مهمان نوازی بخشی از فرهنگ مردم ایران است. همین ویژگی می‌تواند در عرصه گردشگری شکل حرفه‌ای تری به خود بگیرد.» او ادامه داد: «توسعه و گردشگری پایدار و گردشگری مسئولانه دو نکته‌ای است که در این راه باید مورد توجه قرار گیرد. پایداری به این معناست که بتوانیم منابع را به صورت مجدد تولید کنیم. حالا سؤال اینجاست که منابع گردشگری کدام اند؟ و در پاسخ باید گفت که میراث یک کشور.»
روی افزایش گردشگر تمرکز نکنید
نباید فراموش کرد که گردشگری هم ممکن است ناپایدار شود اگر، تنها روی افزایش تعداد گردشگران تمرکز کنیم. این را استفانو گفت و توضیح داد: «این رویه باعث می‌شود که منابع موجود از بین برود. اینجاست که بحث گردشگری مسئولانه نیز مطرح می‌شود. برای داشتن یک گردشگری مسئولانه آنچه مهم است دانستن ظرفیت شهر و مکان مورد نظر به صورت یک داده عددی است و درنتیجه سوق‌دادن تلاش‌ها و فعالیت‌ها در راستای ظرفیت موجود.
به عبارت دیگر، گردشگری و توسعه آن هم می‌تواند مسبب ایجاد مشکلاتی شود، اما آنچه که مهم است تلاش برای برقرار کردن یک توازن بین ابعاد مختلف این قضیه است. ابعادی مثل تبعات اقتصادی آن، محیط زیست، میراث فرهنگی و.... بی توجهی به این مسائل باعث می‌شود بومی‌ها و افراد محلی تمایلی به جذب گردشگر نداشته باشند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه ناپل ایتالیا سپس با اشاره به نقش شهرداری‌ها در توسعه گردشگری گفت: «در کنار تمام این نکات توجه به فرهنگ گفتگو و در نظر گرفتن نفع جمعی به جای نفع فردی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. همه ما در این زمینه دخیل هستیم و اینجاست که هم نقش ما و هم نقش نهادی مثل شهرداری به خوبی نمایان می‌شود. ما از طریق مدیران محلی و افراد مسئولی که برای شهرمان انتخاب می‌کنیم و شهرداری از طریق فضای تعاملی و گفت وگومحوری که می‌تواند در شهر ایجاد کند.»
باید ذهن گردشگر را بخوانیم
وریندا دار، عضو انجمن علمی گردشگری اروپا و دکترای مدیریت اجرایی و کارشناس ارشد گردشگری پایدار، گردشگری را مبحث بسیار گسترده‌ای دانست که فرهنگ مهمان نوازی تنها یک بخش از آن را شامل می‌شود. او گفت: «البته مهمان نوازی، بخش مهمی است، این اهمیت آنجا خودش را نشان می‌دهد که بدانیم جدا از نهاد‌های رسمی مرتبط با گردشگری، افراد محلی و بومی نیز به همان میزان در توسعه مبحث گردشگری و کیفیت آن تأثیرگذارند.»
وریندا نکته مهم دیگری که می‌تواند در گردشگری تسهیلگر باشد را توجه به گردشگران و آنچه که در ذهن آنان می‌گذرد دانست و گفت: «باید بدانیم که گردشگران طالب چه چیزی هستند و تلاش کنیم تا مطالبات و انتظارات آن‌ها را فراهم کنیم.» سپس ادامه داد: «سیاست گذاران و آن دسته از نهاد‌های تأثیرگذار در این زمینه مثل شهرداری باید به این نکته توجه کنند که گردشگران با انتظاراتشان می‌آیند.
از طرف دیگر گردشگرانی که به ایران می‌آیند به شدت تمایل دارند تا فضای شهر و کشور مقصدشان را به خوبی درک کنند. به عنوان مثال بسیاری از گردشگرانی که به مشهد می‌آیند دوست دارند تا فضای زیارت و حال و هوای افراد را در زمان زیارت درک کنند؛ بنابراین گردشگری مذهبی بعد اصلی شهر مشهد است، اما مسائلی مثل غذا، موسیقی و فرهنگ‌های جذاب موجود در شهر هم که مورد مطالبه است می‌تواند در کنار این بعد مذهبی قرار بگیرد.»
عضو انجمن علمی گردشگری اروپا در ادامه با اشاره به نقش دولت‌ها و مقام‌های محلی ادامه داد: «مسئولان امر باید تلاش کنند تا گردشگری اتفاق بیفتد. آن‌ها باید منابع موجود را ارزیابی کنند و از آن‌ها یک نقشه جامع در اختیار داشته باشند. به این معنا که بدانند گردشگران با چه هدفی قدم در منطقه آن‌ها می‌گذارند و چه چیز‌هایی برایشان جذاب است. در قدم بعد باید همین برنامه ریزی جامع را در زمینه خدماتی که می‌خواهند ارائه دهند داشته باشند. به عنوان مثال سیستم‌های درمانی، خرید، تفریح و...»