وقتی درباره نظم جهانی پساآمریکا صحبت می‌شود، باید گفت مهم‌ترین شاخصه آن افول قدرت آمریکا و متحدانش و هم زمان شکل گیری بلوک‌های جدید قدرت است. درواقع ما در شرایط دوران گذار به سر می‌بریم و در حال وارد شدن به یک نظم جدید جهانی هستیم، چیزی مشابه اتفاقی که در دوران جنگ جهانی دوم رقم خورد که آنجا هم یک نظم جدید شکل گرفت.
البته ما شرایط مشابه دیگری هم داریم که مثال بزنیم، فروپاشی شوروی که در نتیجه آن وارد دوران تک قطبی شدیم. اما به دلیل رقابت‌های جدی که وجود دارد و جنگ‌های جدیدی که آغاز شده است، مثل جنگ مهم اوکراین یا در آستانه شروع قرار دارد، شرایط کنونی به دوران جنگ جهانی دوم شبیه‌تر است.
در همین راستا رهبر معظم انقلاب هم چندین بار به جنگ اوکراین اشاره کردند و گفتند این جنگ را سطحی نباید تحلیل کرد که جنگ بین دو کشور است، بلکه نشانه‌هایی از تغییرات نظم جهانی است.
این شرایط را اگر نظم جهانی پسا آمریکایی بنامیم، یعنی آمریکا حداقل به تنهایی نظم دهنده تحولات جهانی نیست و ائتلاف‌ها و قدرت‌های جدید نقش مهم و مؤثری دارند. در این شرایط بسیار مهم است که نقش جمهوری اسلامی را به درستی درک، فهم و تحلیل کرده و متناسب با آن سیاست گذاری کنیم.
پس بسیار مهم است که هر دولت و کشوری در دوران این تحولات که از قضا خیلی هم متکثر و سریع هستند، بتوانند شرایط را درست تشخیص دهند و در ادامه درست تصمیم بگیرند. مهم‌ترین نکته پیش روی سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران، این است که هوشمندی لازم را به خرج دهد و بعد از شناخت لازم از شرایط جهانی و ظرفیت‌های خودش تصمیم بگیرد.
در این تحولات، کشور‌هایی که به نوعی متحد یا نزدیک آمریکا بودند، بیشترین آسیب پذیری را دارند و کشور‌هایی که در نظم این چنینی خودشان را تعریف نکرده بودند، کمترین آسیب و بیشترین منافع را به دست خواهند آورد.
طبیعتا تغییر نظم جهانی، تغییر نظم منطقه‌ای را نیز در برخواهد داشت که نشانه آن نیز خروج آمریکا از منطقه غرب آسیا و افغانستان است و برنامه‌هایی که برای خروج از عراق و دیگر کشور‌ها دارند و از آن طرف چرخشی که در بین کشور‌های عربی منطقه از جمله عربستان و امارات شاهد هستیم و دیدیم که وقتی عربستان احساس کرد که آمریکا قدرت تأمین امنیت عربستان را ندارد، چرخش راهبردی داشت و رابطه‌ای جدی با چین و روسیه و ایران و دیگر کشور‌های عربی آغاز کرد.
در این شرایط برای کشور جمهوری اسلامی ایران که رهبری محور مقاومت را در دست دارد، بهترین شرایط است و باید در کوتاه مدت بتواند جایگاه منطقه‌ای خود را در همه موضوعات ارتقا ببخشد؛ چه حوزه‌های سیاست گذاری و چه حوزه‌های فرهنگی اقتصادی که در این حوزه‌ها دچار نوعی کم کاری و عقب افتادگی هستیم.
آنچه مسلم است، باید اوضاع دیپلماسی عمومی و فرهنگی در سطح منطقه را با استفاده از ظرفیت‌هایی که در حوزه‌های نظامی و سیاسی توانسته ایم تأمین کنیم، بتوانیم در حوزه‌های نرم هم گسترش دهیم و جایگاه واقعی جمهوری اسلامی را در منطقه محقق کنیم.