آمنه مستقیمی | شهرآرانیوز؛ به‌مناسبت فرارسیدن سالروز ازدواج آسمانی امام‌علی (ع) و حضرت فاطمه (س) و روز ازدواج، با حجت‌الاسلام‌والمسلمین هادی الیاسی، کارشناس و خطیب مذهبی، گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
برپایه آیات و روایات، امیرالمؤمنین (ع) و حضرت زهرا (س) هر دو معصوم هستند و این عصمت از جنس موهبت الهی است؛ یعنی خدای متعال طبق اراده تکوینی خود، آن‌ها را معصوم خلق کرده است. از این نظر هم‌کفو یکدیگر برای ازدواج هستند. از مهم‌ترین شروط ازدواج، کفویت در سلایق، ایمان و تقوا، اخلاق و امثال آن است که سلامت و بقای این پیوند مقدس را تضمین می‌کند.
علاوه‌بر این بعد ظاهری، در بعد باطنی نیز هم‌کفو حقیقی حضرت زهرا (س) در این عالم فقط و فقط امیرمؤمنان (ع) و هم‌کفو حضرت امیر (ع) فقط و فقط، فاطمه‌زهرا (س) بودند، لذا پیامبر (ص) در تفسیر آیه «مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیانِ» فرمودند: «منظور از این دو دریای علم و حکمت و نورانیت، حضرت زهرا (س) و علی‌بن‌ابیطالب (ع) هستند».
در بستر چنین ازدواج سراسر نور و حکمت و معرفتی، فرزندان در مسیر پاکی و طهارت و نورانیت تربیت می‌شوند. آنچه امروز در علوم‌پزشکی از آن تعبیر به ژن می‌شود، همین ویژگی‌ها و خلق و خوی پدر و مادر است که به فرزندان به ارث می‌رسد؛ به فرموده پیامبر (ص) این خصوصیات در والدین نهفته است و به فرزند منتقل می‌شود، لذا در انتخاب همسر باید دقت کرد؛ به همین دلیل نیز حضرت امیر (ع) پس از شهادت حضرت زهرا (س)، از برادرشان خواستند که همسری شجاع به ایشان معرفی کنند تا فرزندان آن بانو، ذخیره فرزندان حضرت زهرا (س) در کربلا شوند و چنان شد که می‌دانیم. اما فرزند دیگر حضرت امیر (ع) به نام محمدحنفیه وقتی در جنگ جمل از روبه‌رو شدن با لشکر مقابل ابا داشت و پرهیز کرد، امام‌علی (ع) به وی فرمودند: «این ترسی که در توست، در مادر تو بوده است».
وقتی پدر و مادر در اوج پاکی و طهارت و علم و عصمت باشند، طبیعتا فرزندان هم این ژن را به ارث می‌برند؛ چنان‌که امام‌حسن (ع) و امام‌حسین (ع) و حتی حضرت زینب (س) و ام‌کلثوم (س) چنین بودند و امام زمانشان را تا پای جان، یاری و همراهی کردند و آن دو بانوی بزرگ در صحنه کربلا حضور داشتند و شانه‌به‌شانه امام زمان خویش در این امتحان عظیم الهی حاضر شدند و این نبود جز ثمره آن ازدواج آسمانی و بابرکت.
مقصد مدنظر آموزه‌های اسلام در موضوع ازدواج، مسیر بندگی و آرامش را می‌پیماید. ما معمولا معیار‌های ازدواج را براساس سلایق و علایق خود می‌چینیم و بعد می‌بینیم به آرامش نمی‌رسیم، درحالی‌که قرآن می‌فرمایداگر طبق قواعد و فرمول الهی پیش برویم، به مقصد آرامش و رحمت می‌رسیم؛ مثل مهندسی که براساس قواعد نظام‌مهندسی، ساختمان را ضدزلزله و ایمن می‌سازد.
اسلام در نخستین معیار برای انتخاب همسر، بر ایمان یعنی پایبندی طرفین به حدود الهی، تأکید کرده است، درحالی‌که امروز معیارها، مادی و دنیایی و مصداق تفاخر و تکاثر شده‌اند؛ وقتی این قواعد را بر ازدواج حاکم کنیم و قواعد دینی و الهی را کنار بزنیم، به مقصد و دستاورد آرامش نخواهیم رسید.
حضرت زهرا (س) به‌عنوان دختر پیامبر (ص) خواستگاران متعدد داشتند؛ چهره‌هایی از بزرگان و اغنیای عرب که حضرت همه را رد کردند و وقتی حضرت امیر (ع) به خواستگاری ایشان رفتند و رسول خدا (ص) نظرشان را جویا شدند، پاسخ دادند: «اگر خدا و پیامبر راضی هستند، من نیز راضی‌ام.»؛ این یعنی ملاک ازدواج باید رضای خدا و ایمان و تقوا باشد تا رهاوردی آن‌چنان برجای بگذارد. این‌چنین بود که پس از شهادت حضرت زهرا (س)، امیرمؤمنان (ع) فرمودند: «فاطمه هرگز کاری نکرد که من خشمگین شوم و من هم کاری نکردم که او را خشمگین کنم و بیازارم». این کار، ملاک‌های مودت و رحمت را در ازدواج ایجاد می‌کند.
ازدواج آسان به این معنا نیست که چشم‌بسته تصمیم بگیریم. در هیچ‌جای دین به ما این‌گونه سفارش نشده است، حتی درباره پذیرش دین هم چنین سفارشی نیست؛ وقتی پیامبر (ص) مکه را فتح کردند، شخصی نزد حضرت رسید و برای پذیرش اسلام، زمان خواست تا تأمل کند و حضرت به وی زمان دادند. در ازدواج هم این تأمل و تفکر لازم است.
ازدواج آسان یعنی کم کردن از هزینه‌ها و ظواهر و توجه به باطن و حقیقت این پیوند؛ اینکه در این اوضاع اقتصادی، هزینه‌های محل زندگی، مجلس عروسی و خرج‌های جانبی را کاهش بدهیم. ازدواج آسان یعنی این، نه چشم بستن و تسامح در عیوب و نقص‌ها و مشکلاتی که در ارتباط وجود دارد. اتفاقا اسلام در وجود معیارها و ملاک‌های الهی مثل ایمان، تقوا، ولایت‌پذیری، زهد و ساده‌زیستی در ازدواج سخت‌گیر است.
ازدواج نوعی تعهد است. جوانی که متعهد به کسب درآمد و تلاش برای خانواده می‌شود، بی‌شک در فضای عمومی و اجتماعی هم این تعهد را رعایت می‌کند. خانه و خانواده نوعی از شیرازه جامعه هستند. اگر این جامعه و کانون کوچک پانگیرد، تعهد و پایبندی هم از جامعه رخت برمی‌بندد. تشکیل خانواده و ازدواج، جوانان را متعهد می‌کند و بسیاری از مشکلات و فساد‌ها در پرتو این تعهد از بین می‌رود. اسلام باتوجه‌به نیاز‌های انسان، ازدواج را در مسیر او قرار داده است تا در این بستر رشد کند و به فضایلی همچون تعهد و سلامت، آراسته شود؛ البته باید زمینه‌های خانوادگی و اجتماعی ازدواج نیز فراهم شود؛ به‌ویژه مسئولان، موانع را برطرف کنند تا با فراهم شدن معیشت، جوانان به ازدواج روی بیاورند.
خداوند علاقه و محبت را ضمانت بقا و دوام ازدواج قرار داده است، لذا اگر دو نفر با همه امکانات رفاهی و آسایشی زیر یک سقف قرار بگیرند، اما بینشان مودت و محبت و عشق حاکم نباشد، سرانجامی نخواهند داشت، اما مودت و محبت الهی، حیات ازدواج را تضمین می‌کند. ازدواج اگر طبق قواعد الهی پیش برود، محبت و رحمت را بر قلب زوج‌ها حاکم و رحمت الهی را همچون باران نازل می‌کند.
باید توجه کرد رشته‌ای که زندگی زوجین را محکم نگه می‌دارد، محبت از جنس الهی است نه دنیایی؛ یعنی محبت بر اثر زیبایی و پول و مقام، انسان را زود خسته و زده می‌کند، اما محبت الهی نه‌تن‌ها کم نمی‌شود، بلکه روزبه‌روز فزونی می‌یابد؛ چنان‌که امیرالمؤمنین (ع) سال‌ها پس از شهادت حضرت زهرا (س)، از آن بانو به‌نیکی و محبت یاد می‌کردند یا پیامبر (ص) به نیت حضرت خدیجه (س)، گوشت قربانی توزیع می‌کردند و می‌فرمودند: «مثل خدیجه (س) برای من نیست». این‌ها جلوه‌های مودت و رحمت است.