فرماندهی و مدیریت در نظام اسلامی از منظر امیرالمومنین (ع) چه ویژگی‌هایی دارد؟
سازمان‌ها به طور مستمر در جستجوی فرماندهان، مدیران و رهبران اثربخشی هستند که از اندیشه‌های والای انسانی برخوردار باشند و فرمانده‌ای موفق است که حوزه فرماندهی خود را براساس موازین و معیار‌های اسلامی سازمان دهد. نیرو‌های مسلح اساسا محور اصلی‌شان فرماندهی است؛ بنابراین ستون فرماندهی را باید در نیرو‌های مسلح بسیار مستحکم و ثابت کرد.
به گزارش شهرآرانیوز، در پژوهشی تحت عنوان «فرماندهی و مدیریت در نظام اسلامی از منظر امیرالمونین(ع)» که توسط مهدی رفیق نقابی، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدیریت دولتی و سیما صفریان کسرینه، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، انجام شده، آمده که تقسیم‌بندی‌های زیادی از گذشته تا کنون در مورد ویژگی‌های فرماندهان صورت گرفته است. برخی آن را تنها از منظر نظامی نگریسته‌اند و برخی نیز نگاهی مدیریتی به آن داشته‌اند. همچنین نگاهی به فرماندهان نیز از دیدگاه نظری و با تکیه بر علوم دنیوی شده است.
الگوی فرماندهی هر ساختار نظامی، بسته به سیاست‌های کلان حکومتی، استراتژی‌های رهبری آن، تهدیدات و فرصت‌های بالقوه، نوع فرهنگ ملی، مذهبی و بومی آن کشور می‌تواند متفاوت و مجزا باشد. اگرچه برخی از ویژگی‌های فرماندهی در نیرو‌های مسلح ایران با تمام نیرو‌های مسلح دنیا یکی است اما به دلیل تفاوت‌های اساسی فرهنگی، دینی و آرمانی حاکم بر جمهوری اسلامی ایران مدل فرماندهی کاملا متفاوتی به دنیا ارائه شده است.
فرمانده‌ای موفق است که حوزه فرماندهی خود را براساس موازین و معیار‌های اسلامی سازمان دهد و علاوه بر تخصص، لیاقت، مدیریت و کارایی از ایمان و تقوای الهی نیز برخوردار باشد، بر همین اساس مقام معظم رهبری با اشاره به نقش و جایگاه والای فرماندهی در نیرو‌های مسلح، ایمان را از خصوصیات اصلی یک فرمانده که باید جوهری از رهبری را در خودش داشته باشد، می‌دانند.
نیروی نظامی که مسئولیت مهم و خطیر امنیت و دفاع از مردم را به عهده دارد؛ به طور آشکار نیازمند فرماندهی لایق و شجاع است تا در مواقع حساس و اضطراری، نیرو‌های تحت امرش را نظم و سامان دهد. رهبر یک سازمان نظامی باید برای شرایط خطرناک و بحرانی تربیت شود، شرایطی که ممکن است زیردستان او دچار آسیب‌های ذهنی یا جسمی شوند. محققان در حال بررسی رهبری اشتراکی در محیط‌های غیرمعمولی هستند؛ جایی که رهبران یا پیروان آن‌ها با وضعیت‌های بسیار پویا و غیرقابل پیش‌بینی روبهرو می‌شوند.
امیرالمؤمنین(ع) امر حکومت و سرپرستی و مسئولیت اجرایی را وسیله‌ای برای به رشد رسانیدن امت، به اجرا درآوردن حق و گسترانیدن دین می‌داند. از مهم‌ترین توصیه‌های رهبر کبیر انقلاب به فرماندهان، بحث الگو گرفتن از امام علی(ع) بوده است تا بدینوسیله فرماندهان نظامی را متوجه ابعاد جنگ، جهاد، دفاع، شهادت و درک مقتضیات زمانی و مکانی نماید.
کسانی که در سازمان‌های نظامی مشغول به کار می‌شوند، باید دارای تعهد دفاعی باشند و در زمان‌های بحران و جنگ با تمام وجود از کشور خود دفاع نمایند. قوانین و ساختاری که در این سازمان‌ها وجود دارد، جوی مبتنی بر اجبار را بر روابط بین بالادستان و زیردستان حکم می‌کند چرا که نظریه‌های مدیریتی بر این باورند که در زمان بحران بهترین نوع مدیریت، مدیریت دستوری و آمرانه است اما باید به این نکته نیز توجه داشت که با جان و دل جنگیدن با تکیه بر اجبار، حاصل نمی‌شود؛ به همین علت است که امام علی(ع) شرکت دادن کسانی که از جنگ کراهت دارند در میدان کارزار را نهی فرموده‌اند.
از آنجایی که اداره و پاسداری از ارزش‌های یک جامعه نیاز به رهبری و مدیریت دارد، مدیران و رهبران در جامعه ما باید سعی کنند تا رهبری خود را با اعتقاد و باور قلبی به خدا و سبک و سلوک پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) و خصوصا سخنان امام علی(ع) در نهج‌البلاغه در برقراری روابط انسانی با اعضای سازمان آراسته نمایند. به تعبیر امیرمؤمنان(ع) نظامیان زینت حاکم اسلامی و مظهر عزت و اقتدار اسلامند که مانند دژی نفوذناپذیر، ضمن حفظ امنیت کشور به ملک و ملت قوام می‌بخشند و جز با وجود آنان، حکومتی پایدار نخواهد ماند.
این پژوهش در یک کنفرانس علمی و پژوهشی منتشر شده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
